ស្ថានទូត​ប្រជាធិបតេយ្យ​ទទូច​​ដល់របប​ក្រុង​ភ្នំពេញ​​ឱ្យ​គោរព​សិទ្ធិ​ជា​មូលដ្ឋាន​របស់​ពលរដ្ឋ

ដោយ ជីវិតា
2020.09.08
យុវជនខ្មែរថាវរៈ ពីឆ្វេង ១) លោក មាន ព្រហ្មមុនី អនុប្រធាន​សមាគម​សម្ពន្ធ​និស្សិត​បញ្ញវន្ត​ខ្មែរ និង​ជា​សមាជិក​ក្រុម​ការងារ ២) លោក ហ៊ុន វណ្ណៈ ៣) លោក ថុន រដ្ឋា ៤) ព្រះតេជព្រះគុណ កើត សារ៉ាយ ៥) នាង ឈឿន ដារ៉ាវី ៦) កញ្ញា ឡុង គន្ធា ៧) កញ្ញា សូ មេត្តា ៨) កញ្ញា ភួង កែវ ជា​សមាជិក​ខ្មែរ​ថាវរៈ។
រូប៖ ហ្វេសប៊ុក

ស្ថានទូត​បរទេស​មួយ​ចំនួន​​ អះអាង​ថា ពួក​គេ​កំពុង​តាម​ដាន​ដោយ​យក​ចិត្ត​ទុ​ក​ដាក់​ចំពោះ​ការ​បង្ក្រាប​របស់​អាជ្ញាធរ​​​លើ​ក្រុម​សកម្មជន​ និង​អ្នក​តវ៉ា​ដោយ​សន្តិវិធី។ ​តំណាង​រដ្ឋាភិបាល​បរទេស​ទាំង​នោះ ស្នើ​ឱ្យ​របប​លោក ហ៊ុន សែន គោរព​សិទ្ធិ​សេរីភាព​ជា​មូលដ្ឋាន​របស់​ពលរដ្ឋ។ មន្ត្រី​ជាន់​ខ្ពស់​រដ្ឋាភិបាល​ថា ការ​យល់​ឃើញ​យ៉ាងណា​នោះ ជា​សិទ្ធិ​របស់​តំណាង​​រដ្ឋាភិបាល​បរទេស​ តែ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​មាន​សិទ្ធិ​អនុវត្ត​ច្បាប់​ក្នុង​ដែន​អធិបតេយ្យ​របស់​ខ្លួន។

ស្ថាន​ទូត​ប្រទេស​ប្រជាធិបតេយ្យ​មួយ​ចំនួន​ និង​អ្នក​ជំនាញ​សិទ្ធិមនុស្ស​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ ចាត់​ទុក​ការ​ចាប់​ខ្លួន​សកម្មជន​ និង​អ្នក​តវ៉ា​ដោយ​សន្តិវិធី​ថ្មីៗ នេះ គឺ​ជា​បង្ក្រាប​លើ​សិទ្ធិ​សេរីភាព​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ។

អ្នក​នាំ​ពាក្យ​ស្ថាន​ទូត​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ប្រចាំ​កម្ពុជា​ លោក ឆាដ រ៉ូដេម៉ាយអ៊ើរ (Chad Roedemeier) ប្រាប់​អាស៊ី​សេរី​តាម​អ៊ីមែល (E-mail) នៅ​ថ្ងៃ​ទី៧ កញ្ញា​ថា ស្ថានទូត​មាន​កង្វល់​ជា​ខ្លាំង ចំពោះ​ការ​ចាប់​ខ្លួន​ពលរដ្ឋ ​ដែល​ព្យាយាម​អនុវត្ត​សិទ្ធិ​សេរីភាព​របស់​ខ្លួន​។​ លោក​ថា សហរដ្ឋ​អាមេរិក​គាំទ្រ​ជា​និច្ច​ដល់​សិទ្ធិ​សេរីភាព​បញ្ចេញ​មតិ និង​ការ​ជួប​ប្រជុំ​។ លោក​សង្កត់​ធ្ងន់​ថា សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ទទូច​ឱ្យ​​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ ជួយ​សម្រួល​ដល់​ដំណើរការ​នៃ​ការ​សន្ទនា​គ្នា​ដោយ​សេរី និង​ការ​ផ្សះផ្សា​ជាមួយ​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ​ទាំងអស់។

ចំណែក ស្ថាន​ទូត​អូស្ត្រាលី​ប្រចាំ​នៅ​កម្ពុជា​វិញ ឱ្យ​អាស៊ី​សេរី​ដឹង​តាម​អ៊ីមែល​ថា ស្ថាន​ទូត​កំពុង​តាមដាន​ពី​ស្ថាន​ភាព​សិទ្ធិមនុស្ស​នៅ​កម្ពុជា​ដោយ​យ​ក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់។ ស្ថានទូត​អូស្ត្រាលី​អះអាង​ថា ដូច​កាល​ពី​មុន​ដែរ​ ប្រទេស​អូស្ត្រាលី​បន្ត​លើក​ឡើង​ពី​បញ្ហា​សិទ្ធិមនុស្ស រួម​ទាំង​​ករណី​ច្បាស់ៗ មួយ​ចំនួន​ ទៅ​កាន់​មេដឹកនាំ​កម្ពុជា។ ប្រទេស​អូស្ត្រាលី​ជំរុញ​ឱ្យ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ផ្តល់​កិច្ច​គាំពារ​ដល់​សកម្មជន​សិទ្ធិ​មនុស្ស​គ្រប់​រូប​ ស្រប​តាម​ច្បាប់​ជាតិ​ និង​ច្បាប់​​អន្តរជាតិ​ដែល​កម្ពុជា​បាន​ទទួលយក​មក​អនុវត្ត​​។ ស្ថានទូត​អូស្ត្រាលី​​ឱ្យ​ដឹង​ទៀត​ថា ប្រទេស​អូស្ត្រាលី​នឹង​បន្ត​ធ្វើ​ការ​ប្រកប​ដោយ​ភាព​ច្នៃប្រឌិត​ជាមួយ​ដៃគូ​ទាំង​ឡាយ រួម​ទាំង​កម្ពុជា​ផង​ដែរ ដើម្បី​លើក​កម្ពស់ និង​ការពារ​សេរីភាព​បញ្ចេញ​មតិ និង​សិទ្ធិមនុស្ស​ដទៃ​ទៀត ព្រោះ​រឿង​នេះ​មាន​សារៈសំខាន់​សម្រាប់​វិបុល​ភាព និង​ស្ថិរភាព​រយៈពេល​វែង​នៅ​ក្នុង​តំបន់។

ដោយ​ឡែក ស្ថាន​ទូត​ស៊ុយអែត (Sweden) ​ប្រចាំ​នៅ​កម្ពុជា​វិញ សោក​ស្ដាយ​ជា​ខ្លាំង​ចំពោះ​អាជ្ញាធរ​ ដែល​​ចាប់​ខ្លួន​សកម្មជន​ជា​បន្តបន្ទាប់ ដោយ​គ្រាន់តែ​ពួក​គេ​ប្រើប្រាស់​សិទ្ធិ​សេរីភាព​បញ្ចេញមតិ​ និង​សិទ្ធិ​ជួប​ប្រជុំ​ដោយ​សន្តិវិធី។ ស្ថាន​ទូត​ស៊ុយអែត​អះអាង​ថា ស្ថាន​ទូត​កំពុង​តាម​ដាន​ករណី​ទាំងនេះ​យ៉ាង​ដិត​ដល់ ដោយ​ឈរ​លើ​បទដ្ឋាន​ច្បាប់ និង​គោលការណ៍​ប្រជាធិបតេយ្យ។ ស្ថាន​ទូត​ស៊ុយអែត​បង្ហាញ​កង្វល់​បែប​នេះ​ចំនួន​ពីរ​លើក​រួច​មក​ហើយ ដោយ​លើក​ទី​មួយ​កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី៤ កញ្ញា មួយ​ថ្ងៃក្រោយ​ពេល​អាជ្ញាធរ​ចាប់​ខ្លួន​សកម្មជន​មាតា​ធម្មជាតិ​ ៣នាក់ និង​លើក​ទីពីរ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី៦ កញ្ញា បន្ទាប់​ពី​សកម្មជន​៣ នាក់​ផ្សេង​ទៀត ត្រូវ​បាន​ចាប់ខ្លួន​។

អាស៊ី​សេរី​ក៏​បាន​ផ្ញើ​សំណួរ​តាម​សារ​អេឡិចត្រូនិក​ ឬ​អ៊ីមែល (E-mail) ទៅ​ប្រតិភូ​សហភាព​អឺរ៉ុប​ប្រចាំ​កម្ពុជា ដើម្បី​សុំ​ប្រតិកម្ម​រឿង​នេះ​ដែរ ប៉ុន្តែ​មិន​ទាន់​ទទួល​បាន​ការ​ឆ្លើយតប​នៅ​ឡើយ​ទេ គិត​ត្រឹម​ម៉ោង​ផ្សាយ​នេះ។

រីឯ អ្នក​រាយការណ៍​ពិសេស​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ទទួល​បន្ទុក​ផ្នែក​អ្នក​ការពារ​សិទ្ធិ​មនុស្ស អ្នក​ស្រី ម៉ារី ឡឡូរ (Mary Lawlor) វិញ មាន​ប្រសាសន៍​លើ​បណ្ដាញ​ធ្វីតធ័រ​ (Twitter) ថា អ្នក​ស្រី​ ​ទទួល​បាន​របាយការណ៍​ឥត​ដាច់​ពី​ប្រទេស​​កម្ពុជា​ស្ដី​អំពី​​​ការ​ចាប់​ខ្លួន​អ្ន​ក​ការពារ​សិទ្ធិមនុស្ស និង​បរិស្ថាន​។ ​អ្នក​ស្រី​គូស​បញ្ជាក់​ថា ការ​តវ៉ា​ដោយ​សន្តិវិធី​មិនមែន​ជា​បទល្មើស​នោះ​ឡើយ។

ទាក់ទង​​នឹង​កង្វល់​របស់​ស្ថាន​ទូត​បរទេស និង​អ្នក​ជំនាញ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​នេះ ប្រធាន​អង្គភាព​នាំ​ពាក្យ​រដ្ឋាភិបាល លោក ផៃ ស៊ីផាន អះអាង​ថា វិធានការ​ទាំង​ឡាយ​របស់​អាជ្ញាធរ គឺ​​ជា​ការ​អនុវត្ត​ច្បាប់ ដើម្បី​រក្សា​សណ្ដាប់​ធ្នាប់​​​សង្គម។ លោក​ថា ប្រសិន​បើ​អង្គទូត​បរទេស​មិន​ច្បាស់​ត្រង់​ចំណុច​ណា​នោះ ពួក​គេ​អាច​ផ្ញើ​លិខិត​ទៅ​​កាន់​ស្ថាប័ន​ជំនាញ​របស់​​រដ្ឋាភិបាល ដើម្បី​សាកសួរ​អំពី​ករណី​ទាំង​នោះ៖ «ការ​សម្រេច​ចិត្ត​របស់​កម្ពុជា គឺ​មិន​មែន​ស្ថិត​នៅ​ក្រោម​ការ​បង្គាប់​របស់​អ្នក​ណា​ម្នាក់​ទេ។ យើង​យល់​ច្បាស់​ថា ការ​ស្វែង​រក​សន្តិភាព ការ​រក្សា​ស្ថិរភាព​សម្រាប់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្មែរ សម្រាប់​ប្រទេស​ខ្មែរ គឺ​ការ​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​ផ្ដាច់​មុខ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​ខ្មែរ»

តាំង​ពី​ក្រោយ​ការ​ចាប់​ខ្លួន​លោក រ៉ុង ឈុន កាល​ពី​ចុង​ខែ​កក្កដា​នោះ​មក របប​លោក ហ៊ុន សែន បាន​ចាប់​ខ្លួន​សកម្មជន​ និង​យុវជន​ យ៉ាង​ហោច​ណាស់​ចំនួន ​១៤នាក់​ហើយ ដោយសារ​តែ​ការ​​បញ្ចេញ​មតិ​រិះគន់ ការ​ធ្វើ​សកម្មភាព​ផ្នែក​បរិស្ថាន​ និង​គម្រោង​ធ្វើ​បាតុកម្ម​ដោយ​សន្តិវិធី។ តុលាការ​ដែ​ល​ស្ថិត​ក្រោម​ឥទ្ធិពល​គណបក្ស​កាន់​អំណាច បាន​ចោទ​ប្រកាន់​ពួក​គេ​ដូចៗ គ្នា គឺ​ញុះញង់​បង្ក​ឱ្យ​មាន​ភាព​វឹកវរ​ធ្ងន់ធ្ងរ​ដល់​សន្តិសុខ​សង្គម ដែល​ជា​បទ​ចោទ​ដ៏​ពេញ​និយម​របស់​ព្រះរាជអាជ្ញា ហើយ​បញ្ជូន​ពួក​គេ​ទៅ​ឃុំ​ខ្លួន​ក្នុង​ពន្ធនាគារ។ ក្រុម​អ្នកសង្កេតការណ៍ និង​អ្នក​ឃ្លាំមើល​សិទ្ធិមនុស្ស​ឆ្ងល់​ថា ហេតុ​អ្វី​បាន​ជា​អ្នក​តវ៉ា​ដោយ​សន្តិវិធី ដូច​ជា​ដោយ​គ្រាន់​តែ​សុំ​ដោះ​លែង​មេ​សហជីព​លោក រ៉ុង ឈុន និង​ធ្វើ​សកម្មភាព​ការពារ​បរិស្ថាន ក៏​ត្រូវ​ជាប់​ចោទ​ពី​បទ​ញុះញង់ និង​ជាប់​គុក​ដែរ​នោះ។

ប្រធាន​ផ្នែ​ក​សិទ្ធិមនុស្ស​នៃ​សមាគម​អាដហុក (ADHOC) លោក នី សុខា លើក​ឡើង​ថា ប្រសិន​បើ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​នៅ​តែ​យល់​ថា ការ​រឹតត្បិត​សិទ្ធិ​សេរីភាព​ជា​ការ​អនុវត្ត​ច្បាប់​បែបនេះ​ទៀត នោះ​រដ្ឋាភិបាល​នឹង​កាន់​តែ​ដើរ​ចាក​ឆ្ងាយ​ពី​គន្លង​ប្រជាធិបតេយ្យ និង​នីតិរដ្ឋ។ លោក​បញ្ជាក់​ថា សិទ្ធិមនុស្ស និង​ប្រជាធិបតេយ្យ​មិន​មាន​ស្តង់ដារ​ពីរ​បី​ដូច​ការ​បកស្រាយ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​នោះ​ទេ៖ «បរិយាកាស​នៃ​ការ​ប្រើប្រាស់​សិទ្ធិ​សេរីភាព​បញ្ចេញមតិ​ សិទ្ធិ​ជួប​ប្រជុំ​នៅ​ក្នុង​រយៈពេល​ចុងក្រោយ​នេះ ឃើញ​ថា កាន់​តែ​មាន​ការ​ធ្លាក់​ចុះ​ទៅៗ ឬ​ក៏​មាន​ការ​​រឹត​បន្តឹង​ទៅ ឬក៏​រឹតត្បិត​ទៅ​ពី​សំណាក់​អាជ្ញាធរ រដ្ឋាភិបាល តុលាការ​ហ្នឹង។ គឺ​ថា​យើង​មាន​ការ​ព្រួយ​បារម្ភ​ខ្លាំង​ណាស់ មិន​ខុស​ពី​ស្ថាន​ទូត មិន​ខុស​ពី​មតិ​ជាតិ មតិ​អន្តរជាតិ​មួយ​ចំនួន​នោះ​ទេ។ អ៊ីចឹង​សម្រាប់​ទៅ​អនាគត​ យើង​ប្រហែល​ជា​មាន​ការ​លំបាក​នៅ​ក្នុង​ការ​ដែល​ឱ្យ​អន្តរជាតិ ពិសេស​ប្រទេស​ដែល​ប្រកាន់​នូវ​គោលការណ៍​ប្រជាធិបតេយ្យ​សេរី គេ​ទទួល​ស្គាល់​យើង​ថា ជា​ការ​អនុវត្ត​ច្បាប់​ណាស់។ យើង​មិន​អាច​ទៅ​ពន្យល់​គេ​បាន​ទេ​រឿង​អស់​នេះ»

មន្ត្រី​សិទ្ធិមនុស្ស​រូប​នេះ​បន្ថែម​ថា រដ្ឋាភិបាល​គួរ​តែ​ពិចារណា​ចំពោះ​ការ​លើក​ឡើង​របស់​តំណាង​រដ្ឋាភិបាល​បរទេស ព្រោះ​បើ​ពុំ​ដូច្នេះ​ទេ ​រដ្ឋាភិបាល​នឹង​ខូច​កេរ្តិ៍​ឈ្មោះ​លើ​ឆាក​អន្តរជាតិ ហើយ​​កម្ពុជា​អាច​នឹង​រង​ទណ្ឌកម្ម​បន្ថែម​ទៀត​ពី​ប្រទេស​ទាំងនោះ។ តួយ៉ាង ​ករណី​សហភាព​អឺរ៉ុប​ដក​ប្រព័ន្ធ​អនុគ្រោះ​ពន្ធ EBA ​ចំនួន​ ២០% ពី​កម្ពុជា​នោះ គឺ​ជាឧទាហរណ៍​ស្រាប់៕

កំណត់​ចំណាំ​ចំពោះ​អ្នក​បញ្ចូល​មតិ​នៅ​ក្នុង​អត្ថបទ​នេះ៖ ដើម្បី​រក្សា​សេចក្ដី​ថ្លៃថ្នូរ យើង​ខ្ញុំ​នឹង​ផ្សាយ​តែ​មតិ​ណា ដែល​មិន​ជេរ​ប្រមាថ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ប៉ុណ្ណោះ។

 

អត្ថបទពេញនិយម
RFA
សាលាដំបូង​រាជធានី​ភ្នំពេញ តម្កល់​សាលក្រម​កំបាំង​មុខ​ទៅ​លើ​ប្រធាន​សហជីព លោក ម៉ម រិទ្ធី ឱ្យ​ជាប់​ពន្ធនាគារ ១៨ខែ
បញ្ចេញ​មតិយោបល់៖

បញ្ចូលមតិរបស់អ្នកដោយបំពេញទម្រង់ខាងក្រោមជាអក្សរសុទ្ធ។ មតិនឹងត្រូវសម្រេចដោយអ្នកសម្របសម្រួល និងអាចពិនិត្យកែប្រែឲ្យស្របតាម លក្ខខណ្ឌនៃការប្រើប្រាស់ របស់វិទ្យុអាស៊ីសេរី។ មតិនឹងមិនអាចមើលឃើញភ្លាមៗទេ។ វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនទទួលខុសត្រូវចំពោះខ្លឹមសារនៃមតិដែលបានចុះផ្សាយឡើយ។ សូមគោរពមតិរបស់អ្នកដទៃ ហើយប្រកាន់ខ្ជាប់នូវការពិត។