អង្គការ​សិទ្ធិមនុស្ស​ស្នើ​តុលាការ​បន្ត​ចំណាត់​ការ​ព្រហ្មទណ្ឌ​ចំពោះ​ទាហាន​ម្នាក់​ប្រើ​ហិង្សា​ដាក់​ពលរដ្ឋ​ក្នុង​ជម្លោះ​ដីធ្លី​នៅ​ខេត្ត​ព្រះ​សីហនុ

0:00 / 0:00

មន្ត្រី​យោធា​ដែល​ប្រើ​ហិង្សា​ដាក់​ពលរដ្ឋ​ក្នុង​ជម្លោះ​ដីធ្លី​នៅ​ខេត្ត​ព្រះសីហនុ ត្រូវ​បាន​យោធភូមិ​ភាគ៣ សម្រេច​ព្យួរ​ការងារ​ ដោយ​ដាក់​ឲ្យ​ស្ថិត​នៅ​ក្នុង​បន្ទាយ ដើម្បី​ទទួល​ទណ្ឌ​កម្ម​ផ្នែក​យោធា ​ក្រោយ​រក​ឃើញ​ថា​ ទាហាន​រូប​នោះ​ធ្វើ​ខុស​នឹង​បទបញ្ជា។ អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​ធ្វើ​ការ​ផ្នែក​សិទ្ធិ​មនុស្ស​សាទរ​ចំពោះ ការ​ពិន័យ​ផ្នែក​រដ្ឋ​បាល ​តាមច្បាប់​យោធា ​ប៉ុន្តែ​បើ​តាម​ច្បាប់​ព្រហ្មទណ្ឌ ​ទាហាន​រូប​នោះ ​នៅ​ជាប់​បណ្ដឹង​អាជ្ញា​​មួយ​សំណុំ​រឿង​ទៀត។ អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​ស្នើ​តុលាការ​ខេត្ត​ព្រះសីហនុ បើក​ការ​ស៊ើប​អង្កេត​រឿង​នេះ ដើម្បី​នាំ​ជន​ប្រព្រឹត្ត​បទល្មើស​យក​ទៅ​ផ្ដន្ទា​ទោស​តាម​ផ្លូវ​ច្បាប់។

មេបញ្ជាការ​រង​យោធភូមិភាគ ៣ ​និង​ជា​មេបញ្ជាការ​តំបន់​ប្រតិបត្តិការ​សឹក​រង​ខេត្ត​ព្រះសីហនុ ​លោក ​សា​វិន វិបុល ប្រាប់​អាស៊ី​សេរី​ថា លោក ចាន់ ម៉ៅ វ័យ​៤០ឆ្នាំ ​ដែល​ជា​មន្ត្រី​យោធា​ស័ក្ដិ ២​ ប្រើ​ហិង្សា​ដាក់​ពលរដ្ឋ​ ត្រូវ​បាន​ព្យួរ​ពី​ការងារ​ ហើយ​ត្រូវ​ទទួល​ទណ្ឌ​កម្ម​ផ្នែក​យោធា​នៅ​ក្នុង​បន្ទាយ ​ក្រោយ​ពី​រក​ឃើញ​ថា ទាហាន​រូប​នោះ ពិត​ជា​បាន​ប្រើ​ហិង្សា​ទៅលើ​ពលរដ្ឋ ដែល​ទង្វើ​នេះ គឺ​ធ្វើ​ខុស​ទៅ​នឹង​បទបញ្ជា​កងទ័ព។ មេបញ្ជាការ​រង​រូប​នេះ មិន​ទាន់​អាច​បញ្ជាក់​បាន​ទេ​ ថា​តើ​ថ្នាក់​លើ​នឹង​ដាក់​ពិន័យ​មន្ត្រី​យោធា​រូប​កម្រិត​ណា នឹង​ត្រូវ​ដកចេញ​ពី​កង​ទ័ព​ឬ​យ៉ាង​ណា៖ «ព្យួរ​ឈ្មោះ​គឺ​អស់​ហើយ​តួ​នាទី គឺ​ខ្ទេចខ្ទី​អស់​ហើយ គឺ​មាន​អី​ទៀត ដូច​អស់​ត្រឹម​ហ្នឹង មាន​ត្រូវ​ការ​ឲ្យ​ធ្វើ​អី​ទៀត។ ខ្ញុំ​រង់​ចាំ​តែ​ថ្នាក់​លើ​បញ្ជា​មក ខ្ញុំ​កាន់​ថ្នាក់​ក្រោម រាយការណ៍​បន្ដៗ គ្នា។ គ្មាន​មេ​ណា​បញ្ជា​ទៅ​ឲ្យ​វាយ​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​ទេ។ នេះ​គឺ​ទៅ​តាម​បទ​បញ្ជា​គណៈ​បញ្ជាការ​ឯកភាព​ខេត្ត។ ហើយ​ទៅ​ដល់​ ប្រជាជន ក៏​ប្រើ​ហិង្សា​ខ្លាំង​ដែរ គប់​ដុំ​ថ្ម គប់​ដប់​សាំង​ប៉ះ​គ្នា ហើយ​គ្នា​ឈឺ​។ មិន​មែន​ថា វាយ​ដល់​ថ្នាក់​នេះ​ណា ចំ​ទៅ​លើ​សាក់កាដូ​ទេ។ ធម្មតា​ទេ​អា​ហ្នឹង គ្មាន​អាណា​បញ្ជូន​ឲ្យ​ទៅ​វៃ​ទេ។ ការងារ​ហ្នឹង​ ថ្នាក់​លើ​បាន​ដាក់​ទណ្ឌកម្ម​គ្នា​ហើយ»

ថ្វី​បើ​មាន​ការ​អះអាង​ថា មានការ​ដាក់​ពិន័យ​តាម​ច្បាប់​យោធា​យ៉ាង​នេះ​ក្ដី មន្ត្រី​យោធា​រួប​នេះ​នៅ​ជាប់​បណ្ដឹង​២​ទៀ​ត អាច​ជា​បណ្ដឹង​រដ្ឋប្បវេណី​ប្ដឹង​ដោយ​ជន​រងគ្រោះ និង​បណ្ដឹង​មួយ​ទៀត គឺ​បណ្ដឹង​អាជ្ញា​ប្ដឹង​ដោយ​ព្រះរាជអាជ្ញា។ មន្ត្រី​សម្របសម្រួល​សិទ្ធិមនុស្ស​នៃ​សមាគម ​អាដហុក អ្នកស្រី ជៀប សុធារី ពន្យល់​ករណី​នេះ​ ថា ចំពោះ​បណ្ដឹង​អាជ្ញា ​បើ​ទោះ​ជា​ពលរដ្ឋ​ឬ​ក្រុម​គ្រួសារ​នៃ​ជន​រង​គ្រោះ មិន​ហ៊ាន​ប្ដឹង​ទៅ​តុលាការ​ទេ ក៏​បណ្ដឹង​អាជ្ញា​មិន​អាច​រលត់​បាន​ឡើយ ព្រោះ​ការ​បង្ក​ហិង្សា​ដាក់​ពលរដ្ឋ​ដោយ​មាន​ខ្សែ​វីដេអូ​ផង​នោះ គឺ​ជា​បទល្មើស​ជាក់​ស្ដែង តាម​ច្បាប់​ព្រហ្មទណ្ឌ៖ «បើ​និយាយ​ទៅ​ថា សូម្បី​តែ​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​សាមញ្ញ​ធម្មតា គាត់​អត់​ចេះ​ច្បាប់​ទម្លាប់​អី បើ​គាត់​ប្រើ​អំពើ​ហិង្សា​ទៅ​លើ​ជន​ដែល​ជាប់​ចំណង​អ៊ីចឹង ក៏​តុលាការ​មិនដែល​អនុគ្រោះ​ឲ្យ​ដែរ តែង​តែ​ផ្ដន្ទាទោស​ទៅ​តាម​ផ្លូវ​ច្បាប់។ នៅ​ពេល​ដែល​យើង​រក​មុខ​សញ្ញា​ ប្រព្រឹត្ត​រួច​ហើយ ព្រះ​រាជអាជ្ញា​ហ្នឹង​ឯង ជា​អ្នក​ធ្វើ​ដើម​បណ្ដឹង​អាជ្ញា ដើម្បី​នាំ​ខ្លួន​ប្រព្រឹត្ត​បទល្មើស​ទៅ​ផ្ដន្ទាទោស​តាម​ច្បាប់»

ចំណែក មន្ត្រី​សម្រប​សម្រួល​សិទ្ធិ​មនុស្ស​នៃ​អង្គការ លីកាដូ លោក ស្រេង វណ្ណលី យល់ថា​ករណី​នេះ ស្ថាប័ន​តុលាការ​គួរ​ប្រញាប់​ចាត់​វិធាន​ការ​តាម​ផ្លូវ​ច្បាប់​ចំពោះ​ជន​ដែល​ប្រព្រឹត្ត​បទ​ល្មើស ដោយ​មិន​គួរ​អូស​បន្លាយ​ពេល​វេលា​ត​ទៅ​ទៀត​នោះ​ទេ៖ «ក្នុង​ករណី​នេះ​យើង​ឃើញ​ថា ការ​ដែល​វាយ​ទៅ​លើ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ហ្នឹង ជា​បទ​ល្មើស​ការ​បង្ក​របួស​ស្នាម​ហើយ។ ហើយ​ដូច​ក្នុង​រូប​ថត​ហ្នឹង ដៃ​ជាប់​ចំណង​អ៊ីចឹង។ សូម​ឲ្យ​ស្ថាប័ន​តុលាការ ក៏​ដូច​ជា​អាជ្ញាធរ​ពាក់ព័ន្ធ​មាន​វិធានការណ៍​ផ្លូវ​ច្បាប់​ទៅ​លើ​បុគ្គល​ហ្នឹង​ទៀត ដើម្បី​ជៀស​វាង​កុំ​ឲ្យ​អ្នក​ក្រោយ​ហ្នឹង គាត់​ហ៊ាន​ប្រព្រឹត្ត​បែប​ហ្នឹង​ទៀត»

ជុំវិញ​បណ្ដឹង​អាជ្ញា​ដែល​ជា​តួនាទី​របស់​អយ្យការ​អម​សាលា​ដំបូង​ខេត្ត​ព្រះសីហនុ​នេះ អាស៊ី​សេរី​ព្យាយាម​សុំ​ការ​បំភ្លឺ​ពី​អ្នកនាំពាក្យ​តុលាការ​ខេត្ត​ព្រះសីហនុ​ លោក លឹម ប៊ុនហេង ប៉ុន្តែ​លោក​បដិសេធ​មិន​និយាយ​តាម​ទូរស័ព្ទ​នោះ​ទេ៖ «អូ ! តាម​ទូរស័ព្ទ អត់​ទេ​បង សូម​អធ្យាស្រ័យ។ អត់ទេៗ ! បើ​បាន​បង​មក​សួរ​ពី​រឿង​អី​ ខ្ញុំ​មិន​អាច​ឆ្លើយ​បាន​តាម​ទូរស័ព្ទ»។

នៅ​ក្នុង​ព្រឹត្តិការណ៍​បង្ក្រាប​ដោយ​ហិង្សា​ពី​សំណាក់​កងកម្លាំង​សមត្ថកិច្ច​ខេត្ត​ព្រះសីហនុ កាលពី​ថ្ងៃ​ទី២៤ ខែ​មករា តាមរយៈ​វីដេអូ​ឃ្លិប​មួយ ដែល​ត្រូវ​បាន​ចែកចាយ​បន្ត​គ្នា​ក្នុង​បណ្ដាញ​សង្គម​ហ្វេសប៊ុក បង្ហាញ​ឱ្យ​ឃើញ​ទាហាន​ម្នាក់ កាន់​កាំភ្លើង​អាកា​៤៧ (AK-47) ដើរ​សំដៅ​ទៅ​វាយ​បុរស​ម្នាក់​នឹង​ស្នូក​កាំភ្លើង ខណៈ​ពលរដ្ឋ​រូប​នោះ ត្រូវ​បាន​ចង់​ដៃ​ព័ន្ធ​ទៅ​ក្រោយ ហើយ​អង្គុយ​លត់​ជង្គង់​ផ្ទាល់​នឹង​ដី​។​

​ក្នុង​ហេតុការណ៍​នៅ​ពេល​នោះ សមត្ថកិច្ច​ចម្រុះ​ខេត្ត​ព្រះសីហនុ បាន​ចុះ​បាញ់​បង្ក្រាប និង​ចាប់ខ្លួន​ពលរដ្ឋ​ចំនួន ៦​នាក់ ដែល​តវ៉ា​ការ​ចុះ​អនុវត្ត​សាលដីកា​តុលាការ​កំពូល លើ​ដីធ្លី​វិវាទ​មួយ​កន្លែង ជាមួយ​ឧកញ៉ា ឈ្មោះ ស៊ី គង់ទ្រីវ នៅ​ទីតាំង​ក្បែរ​វត្ត​អូរ​ត្រេះ ភូមិ​គគីរ ឃុំ​បិតត្រាំង ស្រុក​ព្រៃនប់។

ក្រោយពី​មាន​ព្រឹត្តិការណ៍​បង្ក្រាប​ដោយ​ហិង្សា​ពី​កងកម្លាំង​សមត្ថកិច្ច​ចម្រុះ​លើ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ដែល​មាន​មាន​វិវាទ​ដីធ្លី​ជាមួយ​ឧកញ៉ា ស៊ីវ គង់ទ្រីវ នៅ​ខេត្ត​ព្រះសីហនុ រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​មហាផ្ទៃ​ប្រតិកម្ម​ថា ការ​ប្រើ​កម្លាំងយោធា​ចូលរួម​ក្នុង​ការ​អនុវត្ត​សាលដីកា​តុលាការ​នោះ​ជា​រឿង​ខុសច្បាប់។ លោក ស ខេង បញ្ជាក់​ថា មន្ត្រី​ដែល​អនុវត្ត​ច្បាប់ មានតែ​នគរបាល កងរាជអាវុធហត្ថ និង​ព្រះរាជអាជ្ញា គឺ​មិន​ត្រូវប្រើ​កម្លាំង​ទាហាន​នោះ​ទេ។

ក្រុម​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​ស្នើ​ស្ថាប័ន​តុលាការ​អនុវត្ត​ច្បាប់​ចំពោះ​ជន​ប្រព្រឹត្ត​កំហុស ​ដោយ​ស្មើ​ភាព និង​មិន​ប្រកាន់​និន្នាការ​ណាមួយ​ ដើម្បី​បង្ការ​កុំ​ឲ្យ​មាន​ជន​ដទៃ​ហ៊ាន​ប្រព្រឹត្ត​បទល្មើស​ដូច​ករណី​នេះ​នៅ​ពេល​ខាង​មុខ​ទៀត៕

កំណត់​ចំណាំ​ចំពោះ​អ្នក​បញ្ចូល​មតិ​នៅ​ក្នុង​អត្ថបទ​នេះ៖ ដើម្បី​រក្សា​សេចក្ដី​ថ្លៃថ្នូរ យើង​ខ្ញុំ​នឹង​ផ្សាយ​តែ​មតិ​ណា ដែល​មិន​ជេរ​ប្រមាថ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ប៉ុណ្ណោះ។