ការសិក្សាមួយ ព្រមានអំពីភាពគ្រោះថ្នាក់នៃអន្ទាក់បំណុលចិន
2018.07.20
ស្ថានទូតអាមេរិក ចែករម្លែកអត្ថបទស្រាវជ្រាវ រម្លឹកអំពីកិច្ចការការទូតអន្ទាក់បំណុល គាប់ជួននឹងខួប ៦០ឆ្នាំ នៃទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ចិន។ ប៉ុន្តែ មន្រ្តីរបបលោក ហ៊ុន សែន អះអាងថា អ្នកដែលរិះគន់ថាកម្ពុជា ជាខ្ញុំចិន ឬរងឥទ្ធិពលចិននោះ គឺមិនត្រឹមត្រូវទេ។
អត្ថបទសិក្សាស្រាវជ្រាវ ដែលស្ថានទូតអាមេរិកប្រចាំនៅកម្ពុជា ចែកផ្សាយបន្តស្របពេល ដែលកម្ពុជា-ចិន ប្រារព្ធខួប ៦០ឆ្នាំនៃទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសទាំងពីរនេះ គឺជាការសិក្សារបស់សាកលវិទ្យាល័យ Harvard Kennedy School អំពីឥទ្ធិពលរបស់ប្រទេសចិន ទៅលើរដ្ឋបរទេស តាមរយៈប្រាក់កម្ចី ទៅឲ្យរដ្ឋទាំងនោះ ដែលរហូតធ្វើរដ្ឋាភិបាលរដ្ឋនីមួយៗ ដែលខ្ចីលុយចិន រហូតជំពាក់បំណុលចិនវ័ណ្ឌក រួចហើយក៏ជាប់អន្ទាក់បំណុលនេះស្រាយមិនរួច។
លោក Sam Parker និងលោកស្រី Gabrielle Chefitz ដែលរៀនចប់ថ្នាក់អនុបណ្ឌិត ពីសាកលវិទ្យាល័យ Harvard Kennedy School និងជាអ្នកសរសេររបាយការណ៍ ដែលចេញផ្សាយនៅលើគេហទំព័រ SHARE AMERICA កាលពីថ្ងៃទី១២ ខែកក្កដា បានរកឃើញថា “នៅក្នុងទសវត្សកន្លងទៅនេះ ប្រទេសចិនបានផ្តល់ប្រាក់កម្ចីរាប់រយពាន់លានដុល្លារ ដល់រដ្ឋបរទេសជាច្រើន ដែលជារឿយៗ ប្រទេសទាំងនោះ គ្មានលទ្ធភាពសងចិនវិញបាននោះទេ”។ ការណ៍ដែលគ្មានលទ្ធភាពសងវិញនេះឯង ដែលធ្វើឲ្យជំនួយបរទេសខ្លះ ក្លាយទៅជាអន្ទាក់បំណុល ព្រោះប្រទេសជំពាក់បំណុល ត្រូវលុះក្រោមឥទ្ធិពលក្នុងកិច្ចការកាទូត ដោយសារតែរឿងបំណុលវ័ណ្ឌកនេះ។
លោក Sam Parker និងលោកស្រី Gabrielle Chefitz បានព្រមានប្រទេសទាំងអស់ ដែលទទួលជំនួយពីចិន ឲ្យប្រុងប្រយ័ត្នចំពោះគ្រោះថ្នាក់ នៃអន្ទាក់បំណុលចិន ដែលអ្នកទាំងពីរហៅថា “កិច្ចការការទូត អន្ទាក់បំណុលនេះ”។ បើយោងតាមរបាយការណ៍ដដែលថា “កិច្ចការការទូត អន្ទាក់បំណុលនេះ” គឺចង់និយាយពីការដែលប្រទេសម្ចាស់បំណុល ប្រើប្រាស់បំណុល ដើម្បីសម្រេចគោលដៅជាយុទ្ធសាស្រ្តរបស់គេ។ ប្រទេសម្ចាស់បំណុលអាចប្រើបន្ទុកបំណុលនេះ ដើម្បីទទួលបាននូវទ្រព្យសម្បត្តិ ឬអត្ថប្រយោជន៍ជាយុទ្ធសាស្រ្ត ដូចជាកំពង់ផែ ឬឥទ្ធិពលនយោបាយ។ ប្រទេសជាកូនបំណុល ច្រើនតែត្រូវបង្ខំចិត្តត្រូវតែគោរពតាម។
អាស៊ីសេរី មិនទាន់បានទទួលបានការឆ្លើយតបពីស្ថានទូតអាមេរិក ជុំវិញការចែកផ្សាយបន្ត នៃអត្ថបទព្រមានអំពីហានីភ័យនៃការសិក្សាពី “កិច្ចការការទូត អន្ទាក់បំណុល” នេះបាននៅឡើយទេ នៅថ្ងៃទី១៩ ខែកក្កដា។
ចំណែកឯមន្រ្តីនាំពាក្យរបស់របបលោក ហ៊ុន សែន គឺលោក ផៃ ស៊ីផាន មិនចាប់អារម្មណ៍នឹងការចែកផ្សាយបន្ត នៃការសិក្សា ដែលព្រមានអំពីឥទ្ធិពលនៃបំណុលចិននេះទេ។ លោក ផៃ ស៊ីផាន អះអាងថា កម្ពុជាគោរពផលប្រយោជន៍ និងអធិតេយ្យរបស់អាមរិក និងចង់ឲ្យអាមេរិកធ្វើដូច្នេះដែរ មកកម្ពុជា៖ «ទូតអាមេរិកគេការពារផលប្រយោជន៍នៅអាស៊ាន។ ប៉ុន្តែ ផលប្រយោជន៍របស់កម្ពុជា គឺដាច់ដោយឡែកពីសហរដ្ឋអាមេរិក។ កម្ពុជាត្រូវការភាពរឹងមាំមួយ ទាំងផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច និងសន្តិសុខជាតិ។ ដូច្នេះ យើងមិនអាចឡូកឡំជាមួយគ្នាទេ។ នេះមិនមែនបានន័យថា យើងជាសត្រូវជាមួយអាមេរិកទេ។ ប៉ុន្តែ យើងគោរពផលប្រយោជន៍របស់អាមេរិក ហើយយើងក៏ត្រូវការអាមេរិក គោរពផលប្រយោជន៍កម្ពុជាវិញដែរ។ កម្ពុជាឈរនៅលើជំហររក្សាសន្តិភាពរវាងអាស៊ានជាមួយចិន រក្សាវេទិកាក្នុងការជជែកគ្នា ជុំវិញវិបត្តិនៅក្នុងឈូងសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ កម្ពុជាបានបង្ហាញពីភាពឯករាជ្យរបស់ខ្លួនច្បាស់លាស់ គឺកម្ពុជាមិនមែនជាអាយ៉ងរបស់ប្រទេសចិននោះទេ»។
លោក ផៃ ស៊ីផាន អះអាងថា ទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជា-ចិន ក្នុងរយៈពេល ៦០ឆ្នាំនេះ កាន់តែល្អប្រសើរ និងមានផ្លែផ្កាយ៉ាងច្រើន។ លោកអះអាងថា ការជំពាក់បំណុលចិន គឺកម្ពុជាស្ថិតក្នុងលទ្ធភាព ដែលអាចគ្រប់គ្រងបាន មិនវ័ណ្ឌកទេ។
ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី អតីតប្រធានគណបក្ស សង្គ្រោះជាតិ និងជាប្រធានចលនា សង្គ្រោះជាតិ លោក សម រង្ស៊ី បានសម្តែងការព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំង និងព្រមានអំពីមហន្តរាយ នៃវិបត្តិប្រាក់បំណុលចិន ដែលរបបលោក ហ៊ុន សែន ជំពាក់ និងបន្តខ្ចីថែមនេះ។ លោក សម រង្ស៊ី បារម្ភអំពីការបាត់បង់ទឹកដី ដែលកម្ពុជាអាចប្រគល់ឲ្យចិនគ្រប់គ្រង ដើម្បីសងបំណុលគេ។ លោកលើកឡើងពីកង្វល់បែបនេះ ដោយបានភ្ជាប់រឿងជំពាក់បំណុលចិននេះ ទៅនឹងប្រទេសស្រីលង្កា ដែលដឹកនាំដោយជនផ្តាច់ការ បានខ្ចីលុយពីប្រទេសចិនយ៉ាងសន្ធឹកសន្ធាប់ តាំងពីច្រើនឆ្នាំមកហើយ ដើម្បីប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ កេងផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន សម្រាប់ក្រុមគ្រួសារ និងបក្ខពួកគាត់។ ដោយសារបំណុលនោះ កើនឡើងច្រើនពេក ហើយប្រទេសស្រីលង្កា មិនមានលុយសងប្រទេសចិន មេដឹកនាំប្រទេសនោះ ត្រូវប្រគល់ទឹកដីនៅតាមឆ្នេរសមុទ្រ ឲ្យប្រទេសចិនគ្រប់គ្រង តាមរូបភាពសម្បទានរយៈពេល ៩៩ឆ្នាំជាដើម។
ករណីប្រទេសស្រីលង្កា គឺលោក សម រង្ស៊ី ប្រដូចទៅនឹងករណីប្រទេសកម្ពុជា។ លោកបន្តថា ក្រោមការដឹកនាំរបស់លោក ហ៊ុន សែន ដែលកំពុងតែខ្ចីលុយពីប្រទេសចិនកាន់តែច្រើនឡើងៗ ដើម្បីប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ ហើយកំពុងតែប្រគល់ទឹកដី យ៉ាងច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ឲ្យទៅប្រទេសចិនគ្រប់គ្រងនៅតាមឆ្នេរសមុទ្រ ក្នុងខេត្តព្រះសីហនុ និងខេត្តកោះកុង។
អ្នកវិភាគគោលនយោបាយការបរទេស និងជាអ្នកនិពន្ធសៀវភៅ«ការពឹងផ្អែកលើជំនួយនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា៖ វិធីដែលជំនួយបរទេសធ្វើឲ្យលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យទន់ខ្សោយ» លោកសាស្ត្រាចារ្យបណ្ឌិត អៀ សុផល ក៏ធ្លាប់សម្តែងការព្រួយបារម្ភ ចំពោះការណ៍ដែលកម្ពុជាពឹងពាក់ជំនួយចិន យ៉ាងខ្លាំង ដូច្នេះនោះដែរ។ លោកកត់សម្គាល់ថា កម្ពុជាជំពាក់បំណុលចិនសរុបដល់ទៅ ៤.៣ពាន់លានដុល្លារ ឬស្មើនឹងជាង ២០% នៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប (GDP) របស់កម្ពុជា ដែលនេះគឺជាចំនួនដ៏ច្រើនលើសលុប ដែលកម្ពុជាជំពាក់ម្ចាស់បំណុលតែមួយ គឺមហាអំណាចចិន៕