គណបក្សខ្មែរឈ្នះ ដាក់ញត្តិតាមស្ថានទូតប្រទេសធំៗ មួយចំនួនប្រចាំកម្ពុជាដើម្បី ស្នើសុំឲ្យជួយអន្តរាគមន៍ដោះលែង លោក សួង សុភ័ណ្ឌ ខណៈសាខាគណបក្សនៅក្រៅប្រទេស កំពុងស្វែងរកអន្តរាគមន៍ពីរដ្ឋាភិបាល តាមប្រទេសនានា។ មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល ថា ការដាក់ញត្តិ ជាសិទ្ធិ ប៉ុន្តែគ្មានឥទ្ធិពល លើប្រព័ន្ធតុលាការកម្ពុជាទេ។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សខ្មែរឈ្នះ លោក យិន ឈឿន ប្រាប់ថា ការដាក់ញត្តិ ផ្ដើមចេញពីស្ថានទូតអាមេរិក នៅថ្ងៃទី១៧ សីហា ហើយមន្ត្រីប្រចាំការនៅស្ថានទូតបានទទួលញត្តិ និងបានសន្យាថា នឹងឆ្លើយតបវិញ នៅថ្ងៃទី២០ ខាងមុខ។ លោក អះអាងថា ទោះបីជាមន្ត្រីគណបក្សខ្មែរឈ្នះ មានគ្នា២នាក់គត់ ដែលយកញត្តិទៅដាក់តាមស្ថានទូត ដើម្បីបញ្ចៀសការប៉ះទង្គិច និងការចោទប្រកាន់នានាក្តី ប៉ុន្តែ នៅតែមានប៉ូលិស តាមសួរនាំពីការដាក់ញត្តិនេះ។
លោក យិន ឈឿន ប្រាប់ថា នៅសប្ដាហ៍ក្រោយ គណបក្សខ្មែរឈ្នះ នឹងបន្តដាក់ញត្តិ តាមបណ្ដាស្ថានទូតលោកសេរី ជាម្ចាស់ហត្ថលេខីកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសថែមទៀត ដើម្បីសុំកិច្ចអន្តរាគមន៍ដោះលែង ប្រធានគណបក្ស។ ក្នុងញត្តិនោះ គណបក្សខ្មែរឈ្នះ រៀបរាប់ថា ការចាប់ខ្លួន មេបក្ស គឺជាការបំបិទសិទ្ធិនយោបាយ ហើយទង្វើនេះ បានគំរាមកំហែងដល់សិទ្ធិនយោបាយធ្ងន់ធ្ងរ និង ជះឥទ្ធិពលដល់ពលរដ្ឋ លែងហ៊ានប្រើប្រាស់សិទ្ធិ សេរីភាពបញ្ចេញមតិរបស់ខ្លួន។ លោក អះអាងថា សាខាគណបក្សខ្មែរឈ្នះ នៅប្រទេសថៃ សហរដ្ឋអាមេរិក កាណាដា និងជប៉ុន ក៏កំពុង ស្វែងរកកិច្ចអន្តរាគមន៍ពីបណ្ដារដ្ឋាភិបាលតាមប្រទេសនីមួយៗដែរ។
មន្ត្រីនាំពាក្យគណបក្សខ្មែរឈ្នះរូបនេះ ប្រាប់ថា គណបក្ស រក្សាជំហរថា សួង សុភ័ណ្ឌ មិនបានប្រព្រឹត្តអំពើខុសច្បាប់ទេ ហើយការចាប់ខ្លួននេះ ជាភាពអយុត្តិធម៌ ដូច្នេះគណបក្ស មិនបានគិតពីការប្ដូរប្រធានគណបក្សបណ្ដោះអាសន្ន ដើម្បីបញ្ចៀសការរំលាយគណបក្សឡើយ។ តែយ៉ាងណា គណបក្សនេះ នឹងរក្សាភាពស្ងប់ស្ងាត់ ផ្អាកសកម្មភាពចុះឃ្លាំមើលព្រំដែន និងផ្អាកគម្រោងបាតុកម្មនៅទីលានប្រជាធិបតេយ្យមួយរយៈសិន ដោយសារ ជាប់ដៃទាមទាររកយុត្តិធម៌ សម្រាប់ប្រធានគណបក្ស៖ « មូលហេតុទី១ យើងយល់ថា ស្ថានទូតទាំងអស់ហ្នឹង ជាម្ចាស់ហត្ថលេខីទីក្រុងប៉ារីសនោះណា ដែលឲ្យកម្ពុជា គោរពនូវរបបលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស។ ប៉ុន្តែយើងឃើញជាក់ស្ដែង ករណីលោក សួង សុភ័ណ្ឌ វាខុសពីករណី លោក រ៉ុង ឈុន បន្តិច។ លោក សួង សុភ័ណ្ឌ គាត់និយាយពីបញ្ហាព្រំដែន ក្នុងនាមជាគណបក្សនយោបាយ ហើយបើគណបក្សនយោបាយមួយ នៅក្នុងប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យ បញ្ហាជាតិមិនអាចបញ្ចេញមតិបានផង អ៊ីចឹងមិនបាច់និយាយដល់ពលរដ្ឋ មិនបាច់និយាយដល់អង្គការសង្គមស៊ីវិលទេ គឺវាលែងហៅថា ប្រទេសសង្គមប្រជាធិបតេយ្យហើយ ព្រោះគណបក្សមួយមិនអាចបញ្ចេញមតិបានផងហ្នឹង ទម្រាំពលរដ្ឋធម្មតា។ អ៊ីចឹង យើងគិតថា អានេះ ជារឿងមួយ ដែលប៉ះពាល់ដល់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យខ្លាំងមែនទែន សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា»។
អាស៊ីសេរី មិនអាចសុំការបញ្ជាក់ពីខាងភាគីរដ្ឋាភិបាល បានទេ នៅថ្ងៃទី១៧ សីហា ជុំវិញសកម្មភាពដាក់ញត្តិសុំអន្តរាគមន៍នេះ។ ប៉ុន្តែទាំងអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល លោក ផៃ ស៊ីផាន និង អ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក ជិន ម៉ាលីន ធ្លាប់អះអាងថា ការដាក់ញត្តិ ឬការចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ទាំងឡាយ គ្មានឥទ្ធិពល ដល់ដំណើរការរឿងក្ដីនៅក្នុងតុលាការទេ។
ចំណែក លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន អះអាងកាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែសីហាថា លោកគឺជាអ្នកបញ្ជាឲ្យចាប់ខ្លួន លោក សួង សុភ័ណ្ឌ ដើម្បីបញ្ចៀសកុំឲ្យមានសង្គ្រាមរវាងប្រទេសកម្ពុជា និងប្រទេសវៀតណាម។ ថ្លែងក្នុងពេលលោក ទៅសម្ពោធកន្លែងកម្សាន្តឯកជន កាលពីថ្ងៃទី១៦ សីហា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីបញ្ជាក់ថា ការចាប់ខ្លួនលោក សួង សុភ័ណ្ឌ ដូចគ្នានឹងករណីការចាប់ខ្លួនសមាជិកព្រឹទ្ធសភាបក្សប្រឆាំង លោក ហុង សុខហួរ សមាជិករដ្ឋសភាបក្សប្រឆាំង លោក អ៊ុំ សំអាន និងដូចករណីចាប់ខ្លួនលោក រ៉ុង ឈុន ដែរ ដោយសារបទល្មើសជាក់ស្ដែង ញុះញង់បញ្ហាព្រំដែន ដោយបានចោទរដ្ឋាភិបាលថា បានធ្វើឲ្យបាត់បង់ដី ទៅប្រទេសវៀតណាម៖ « ឥឡូវ មានប៉ុន្មានចេញមកទៀត។ សូមផ្ញើសារ ចេញមកប៉ុន្មានចាប់ប៉ុណ្ណឹង រឿងទល់ដែន អត់មានរញ៉េរញ៉ៃ។ កុំថា រដ្ឋាភិបាលហ៊ុន សែន ផ្ដាច់ការ។ នេះមិនមែនជាការ តស៊ូមតិទេ។ អ្នកខ្លះ ចេញមកថា នេះជាការតស៊ូមតិ អត់តស៊ូមតិទេ។ នេះជារឿងផ្លូវច្បាប់សុទ្ធសាធ នេះជារឿងផ្លូវច្បាប់សុទ្ធសាធ»។
សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញសម្រេចចោទប្រកាន់លោក សួង សុភ័ណ្ឌ ពីបទញុះញង់ឲ្យមានភាពវឹកវរ និងបង្កអសន្តិសុខដល់សង្គមជាតិ ហើយបញ្ជូនលោកទៅឃុំខ្លួននៅពន្ធនាគារព្រៃស នៅល្ងាចថ្ងៃទី១៥ សីហា។ មុនការចាប់ខ្លួននេះ លោក សួង សុភ័ណ្ឌ បានចុះទៅពិនិត្យបង្គោលព្រំដែនចន្លោះលេខ១១៤ ដល់១១៨ ស្ថិតនៅភូមិត្រពាំងផ្លុង ក្នុងខេត្តត្បូងឃ្មុំ ហើយបានរកឃើញភាពមិនប្រក្រតីដូចការរកឃើញរបស់លោក រ៉ុង ឈុន ដែរ ។ លើសពីនេះ លោក សួង សុភ័ណ្ឌ តែងតែចូលរួមធ្វើបាតុកម្មជាមួយក្រុមយុវជន ទាមទារឲ្យដោះលែងលោក រ៉ុង ឈុន ហើយថែមទាំងមានគម្រោង ដឹកនាំពលរដ្ឋតវ៉ានៅទីលានប្រជាធិបតេយ្យទាមទារឲ្យដោះលែងលោក រ៉ុង ឈុន ផងដែរ។ ក្រៅពីចាប់ខ្លួនប្រធានគណបក្សខ្មែរឈ្នះនោះ អាជ្ញាធររដ្ឋាភិបាល ក៏បានចាប់ឃុំខ្លួនអ្នកតវ៉ាទាមទារឲ្យដោះលែងលោក រ៉ុង ឈុន ចំនួន ៥នាក់ទៀត ក្នុងនោះរួមមានយុវជនខ្មែរថាវរៈពីរនាក់ គឺលោក ហ៊ុន វណ្ណៈនិងអ្នកនាង ឈឿន ដារ៉ាវី ព្រមទាំងសកម្មជន គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ៣នាក់ ខណៈ ប្រធានសមាគមគ្រូបង្រៀនកម្ពុជាឯករាជ្យ ដែលជាមនុស្សជំនិតរបស់លោក រ៉ុង ឈុន គឺអ្នកស្រី អ៊ុក ឆាយ៉ាវី ត្រូវជនបិទមុខទាញផ្ដួលម៉ូតូបណ្ដាលឲ្យរងរបួសធ្ងន់ធ្ងរ។
អ្នកស្រាវជ្រាវការអភិវឌ្ឍសង្គម បណ្ឌិត សេង សារី សង្កេតឃើញថា ការដាក់ញត្តិតាមស្ថានទូតនានា ការចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ថ្កោលទោស ឬការធ្វើបាតុកម្មនៅក្រៅប្រទេស គ្មានប្រសិទ្ធិ ក្នុងការជំរុញឲ្យមានការដោះលែងអ្នកដែលត្រូវបានចាប់ខ្លួនដែរ។ ឯការតតាំងក្ដី តាមផ្លូវតុលាការក៏មិនអាចឈ្នះរដ្ឋាភិបាលដែរ ដោយសារប្រព័ន្ធតុលាការខ្វះភាពឯករាជ្យ។លោកបណ្ឌិត សេង សារី យល់ថា មានតែជម្រើសការធ្វើបាតុកម្ម ឬជម្រើសបោះឆ្នោតទម្លាក់រដ្ឋាភិបាលទេ ដែលមានប្រសិទ្ធិភាព។ តែយ៉ាងណា លោកសង្កេតឃើញថា រដ្ឋាភិបាល បានប្រើប្រាស់មធ្យោបាយគំរាមកំហែង ពលរដ្ឋ ជាបន្តបន្ទាប់ ដើម្បីបំបាក់ស្មារតី កុំឲ្យហ៊ានចេញតវ៉ា៖ « វាជារឿងកើតឡើងយូរហើយ ហើយជារឿងដដែលៗទេ ហើយក៏ជាយន្តការដោះស្រាយរបស់រដ្ឋាភិបាលដែរ។ មានន័យថា ខ្ជិលដោះស្រាយតាមអ្វី ដែលជាសំណើរបស់ពលរដ្ឋ ឬក៏ប្រើយន្តការអ្វី ដែលសមស្របជាងហ្នឹង គឺព្រមាន វាឆាប់ហើយលឿន។ មានន័យថា ព្រមានទៅ ដោះស្រាយបញ្ហាបានលឿន ហើយយើងឃើញថា រដ្ឋាភិបាលចូលចិត្តប្រើណាស់ យន្តការមួយហ្នឹងណា។ សម្រាប់ខ្ញុំ យល់ថា វាមិនមែនជារឿងថ្មីទេ ក្នុងការព្រមានហ្នឹង ហើយបើសិនជារដ្ឋាភិបាលប្រើប្រាស់យន្តការបែបនេះទៅ វាជោគជ័យ គ្រប់ពេល មានន័យថា រដ្ឋាភិបាល ក៏មិនបោះបង់របៀបក្នុងការធ្វើការងារដែរ គឺនៅតែបន្តព្រមានគ្រប់រឿងទៀត នៅអនាគត។ កន្លងមក យើងឃើញថា ដូចជាជោគជ័យបានយូរដែរ តែបង្កភាពក្ដៅក្រហាយដល់ពលរដ្ឋ»។
បើទោះយ៉ាងណាគណបក្សខ្មែរឈ្នះ រំពឹងថា ស្ថានទូតទាំងអស់ នឹងរួមគ្នាជួយអន្តរាគមន៍ ជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលដោះលែង លោក សួង សុភ័ណ្ឌ និងក្រុមអ្នកសម្ដែងមតិទាំងអស់ ដោយគ្មានលក្ខខណ្ឌ ឲ្យស្របតាមស្មារតីកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ដែលធានាដល់សិទ្ធិសេរីភាពធ្វើនយោបាយ និងការបញ្ចេញមតិរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។