ការវិភាគរបស់លោក កែម ឡី អំពីបញ្ហាសង្គម និងនយោបាយ ឆ្លុះបញ្ចាំងពីការពិត ដែលកើតមានឡើងក្រោយពេលឃាតកបាញ់សម្លាប់លោក
2019.07.12
លោក បណ្ឌិត កែម ឡី គឺជាអ្នកវិភាគពីបញ្ហាសង្គម និងនយោបាយដ៏មានប្រជាប្រិយភាព មុនពេលឃាតកបាញ់សម្លាប់ ដែលមហាជនបានស្គាល់ និងគោរពស្រលាញ់។ ថ្វីដ្បិតតែរូបកាយលោកបានឃ្លាតឆ្ងាយ គ្មានថ្ងៃវិលត្រឡប់មកវិញក្ដី ក៏ទស្សនទាន និងរាល់ការវិភាគរបស់លោក នៅតាមប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនីមួយៗ មិនរសាត់ឆ្ងាយបាត់ទៅណាឡើយ។
ការវិភាគរបស់លោក អំពីបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ច សង្គម នយោបាយ សិទ្ធិមនុស្ស ដីធ្លី និង បញ្ហាជនអន្តោប្រវេសន៍ជាដើម បានវិវត្តពីមួយដំណាក់កាលទៅមួយដំណាក់កាល ដូចដែលលោកបានព្យាករទុកដូច្នោះដែរ។
តើការវិភាគរបស់លោកបណ្ឌិត កែម ឡី កាលពីមុនពេលលោកស្លាប់ ឆ្លុះបញ្ចាំងពីការពិត កើតឡើងនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ មានអ្វីខ្លះ ហើយបញ្ហាអ្វីខ្លះ ដែលនឹងកើតឡើងនៅពេលខាងមុខ ដូចដែលលោកបានព្យាករទុកនោះ?
លោក បណ្ឌិត កែម ឡី ត្រូវបានពលរដ្ឋខ្មែរស្គាល់ថា ជាអ្នកវិភាគអំពីបញ្ហាសង្គម និងនយោបាយឥតសំចៃមាត់ ឥតខ្លាចរអា និងបានយកអាយុជីវិតរបស់លោកមកដោះដូរការពិត តាមរយៈការលាតត្រដាងជាសាធារណៈ ហើយរាល់ការវិភាគរបស់លោកម្ដងៗ ធ្វើឲ្យជនខិលខូចដែលមានខ្លួន មិនសប្បាយចិត្តឡើយ។
ទោះបីជាលោកប្រឈមនឹងការគំរាមកំហែងដល់អាយុជីវិតយ៉ាងណាក្ដី ក៏លោកមិនដែលរាថយ ចំពោះការវិភាគរបស់លោកដោយសារតែការភ័យខ្លាចណាមួយនោះឡើយ។ បណ្ឌិត កែម ឡី បានប្រកាន់ជំហរថា បើក្រុមបញ្ញវន្ត រួមទាំងលោកផងភ័យខ្លាច និងមិនហ៊ាននិយាយពីការពិតនោះ តើពេលណាទើបពលរដ្ឋ បានដឹងរឿងពិត ដែលនៅពីក្រោយការបិទបាំងរបស់អ្នកនយោបាយ ឬមេដឹកនាំ បង្កើតរឿងសិប្បនិម្មិតជាច្រើន ដែលពលរដ្ឋមិនបានដឹងនោះ?។
១. ការប្រើប្រាស់វប្បធម៌សន្ទនារវាងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមិនបានយូរអង្វែង
បញ្ហានយោបាយ រវាងគណបក្សប្រឆាំង និងគណបក្សកាន់អំណាច នៅចន្លោះឆ្នាំ២០១៥ និង ២០១៦ មុនពេលឃាតកបាញ់ប្រហារលោក លោក បណ្ឌិត កែម ឡី។ លោកតែងនិយាយជារឿយៗ ជំរុញឲ្យអ្នកនយោបាយ ធ្វើនយោបាយ ដើម្បីពលរដ្ឋ មិនមែនធ្វើនយោបាយ ចង់យកឈ្នះចាញ់គ្នា ប្រើកងកម្លាំង ចោទប្រកាន់ និងចាប់ចងដៃគូប្រកួតដាក់ពន្ធនាគារនោះទេ។
ការលើកឡើងរបស់បណ្ឌិត កែម ឡី នៅពេលនោះ នៅស្របពេលគណបក្សជាប់ឆ្នោតទាំងពីរកាលពីអាណត្តិទី៥ គឺគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា កំពុងចាប់ផ្ដើមមានជម្លោះនឹងគ្នា ហើយបោះបង់វប្បធម៌សន្ទនាចោលវិញ។
ទាក់ទងនឹងវប្បធម៌សន្ទនានេះ បណ្ឌិត កែម ឡី បានព្យាករតាំងពី ៥ឆ្នាំមុននៅកំឡុងឆ្នាំ២០១៤ គឺមុនពេលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ត្រូវរ៉ូវគ្នាបង្កើតវប្បធម៌សន្ទនាមកម្ល៉េះ។ លោកអះអាងនៅពេលនោះថា ការបង្កើតវប្បធម៌សន្ទនារវាងគណបក្សជាប់ឆ្នោតទាំងពីរកាលនោះ មិនបានយូរអង្វែងទេ ព្រោះវាមិនមែនជាច្បាប់ គឺគ្រាន់តែជាកិច្ចព្រមព្រៀងនយោបាយ ដើម្បីដោះទ័លនយោបាយមួយពេលតែប៉ុណ្ណោះ៖ «»
ការប្រើប្រាស់វប្បធម៌សន្ទនានេះ មិនបានមួយឆ្នាំស្រួលបួលផង ស្រាប់តែគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បោះបង់ចោលវិញ ទោះជាលោក ហ៊ុន សែន ធ្លាប់បានអះអាងថា លោក និង លោក សម រង្ស៊ី ជាអ្នកផ្ដួចផ្ដើមបង្កើតវប្បធម៌សន្ទនា ដែលជាប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់កម្ពុជាក្ដី។ លោក បណ្ឌិត កែម ឡី ពន្យល់ថា ការប្រើប្រាស់វប្បធម៌សន្ទនានេះ គឺគណបក្សកាន់អំណាច ប្រើយុទ្ធសាស្ត្រ ចាប់ត្រីស្អុយរបស់ខ្លួន ដាក់ក្នុងកន្ត្រកអ្នកដទៃ តាមរយៈការបញ្ចុះបញ្ចូលតំណាងរាស្ត្របក្សប្រឆាំង ក្នុងគោលបំណងកែប្រែច្បាប់បោះឆ្នោត និងច្បាប់ ស្ដីពីរៀបចំការបោះឆ្នោតឲ្យទៅជាច្បាប់ដ៏អាក្រក់តែប៉ុណ្ណោះ។ ហើយត្រីស្អុយនេះ បានបន្តធ្វើវិសោធនកម្ម ច្បាប់ស្ដីពី ការរៀបចំគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត និងច្បាប់បោះឆ្នោត ដែលកាលណោះ លោក ចង់សំដៅទៅលើការកែប្រែខ្លឹមសារច្បាប់បោះឆ្នោត ដែលថា ប្រធានបក្សធ្វើខុស គឺត្រូវរំលាយគណបក្សនោះចោល។
លោក កែម ឡី ក៏បញ្ជាក់ដែរថា ការណ៍ដែលគណបក្សកាន់អំណាចប្រើយុទ្ធសាស្ត្របែបនេះ ដោយសារតែគណបក្សនេះ បានធ្លាក់ចុះប្រជាប្រិយភាពខ្លាំង ដែលពិបាកនឹងទទួលបានជ័យជម្នះសម្រាប់ការបោះឆ្នោតឃុំ សង្កាត់នៅឆ្នាំ២០១៧ និងបោះឆ្នោតសាកលនៅឆ្នាំ២០១៨ ដោយសារតែរបបលោក ហ៊ុន សែន បរាជ័យលើការធ្វើកំណែទម្រង់ស៊ីជម្រៅ ស្របពេលដែលលោក ហ៊ុន សែន បានដឹងខ្លួនរួចទៅហើយថា បើមិនធ្វើកំណែទម្រង់ទេនឹងស្លាប់ គឺសំដៅលើការបាត់បង់បង់អំណាច។
២. ការប្រើប្រាស់តុលាការ និង គ.ជ.ប ដើម្បីរំលាយបក្សប្រឆាំង
ការធ្វើកំណែទម្រង់របស់របបលោក ហ៊ុន សែន នេះ បណ្ឌិត កែម ឡី ក៏វិភាគមិនខុសដែរ។ លោកបញ្ជាក់ថា គណបក្សកាន់អំណាច មិនអាចធ្វើកំណែទម្រង់បានទេ ពិសេសការដុះក្អែលគ្រួសារនិយម បក្ខពួកនិយមតាមក្រសួងនានានោះ។ ផ្ទុយទៅវិញ លោកបញ្ជាក់ថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាធ្វើកំណែទម្រង់ ដើម្បីត្រួតត្រាគេទៅវិញទេ ហើយដើម្បីត្រួតត្រាបាននៅដំណាក់កាលណាមួយនោះ គឺមានតែការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិចោលតែម្ដង៖ «»
ការវិភាគរបស់បណ្ឌិត កែម ឡី នេះ ហាក់ដូចជាលោកមើលឃើញពីផែនការសម្ងាត់របស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោក ហ៊ុន សែន រួចជាមុនទៅហើយ អំពីការរំលាយបក្សប្រឆាំង គឺតាមរយៈ ការត្រួតត្រាស្ថាប័នជាតិទំាងមូល ដែលមិនអាចឈរជាស្ថាប័នឯករាជ្យបាន រួមមាន រដ្ឋសភា តុលាការ គ. ជ. ប និង ព្រះបរមរាជវាំងជាដើម ដើម្បីសម្រេចពីផែនការរបស់ខ្លួននោះ។
ស្ថាប័នតុលាការ សភា គ. ជ. ប គឺ ជាស្ថាប័នដ៏សំខាន់ ដែលគណបក្សកាន់អំណាចប្រើប្រាស់ ដើម្បីសម្រេចគោលដៅរបស់ខ្លួន។ ស្ថាប័នតុលាការ គឺជាស្ថាប័នសម្រេចក្ដី ដែលគេមើលឃើញថា សម្រេចទៅតាមទំនោរចង់បានរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ឬលោក ហ៊ុន សែន ដូចជា ការចាប់ខ្លួនលោក កឹម សុខា ការកាត់សេចក្ដីរំលាយបក្សប្រឆាំង ការចោទប្រកាន់ទៅលើមន្ត្រីបក្សប្រឆាំង រាប់ទាំងសកម្មជន តំណាងរាស្ត្រ ដែលចំនួននេះ កើនឡើងរាប់រយនាក់មកដល់បច្ចុប្បន្ន។
រីឯសភាវិញ គឺជាស្ថាប័នចាំតែប្រថាប់ត្រា តាមរយៈវិសោធនកម្មច្បាប់បោះឆ្នោត និងច្បាប់ស្ដីពីការរៀបចំការបោះឆ្នោត ហើយចុងក្រោយ ចំពោះស្ថាប័នព្រះមហាក្សត្រវិញ ដូចដែលបណ្ឌិត កែម ឡី វិភាគដូច្នោះដែរ គឺក្រោយពីរបបឯកបក្សរៀបចំការបោះឆ្នោតដ៏ចម្រូងចម្រាសនៅថ្ងៃទី២៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨ ដែលសហគមន៍អន្តរជាតិមិនទទួលស្គាល់ផងនោះ ព្រះមហាក្សត្រក៏ចេញព្រះភ័ក្ត្រ មកប្រកាសទទួលស្គាល់ការបោះឆ្នោត និងទទួលស្គាល់ការបង្កើតរដ្ឋាភិបាលថ្មីថ្មោងនៃរបបលោក ហ៊ុន សែន។
៣. ការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស និងការគំរាមកំហែង
បណ្ឌិត កែម ឡី បាននិយាយជាហូរហែដែរថា អ្នកនយោបាយបក្សកាន់អំណាច ធ្វើនយោបាយមិនមែន ដើម្បីការពារសន្តិសុខជូនពលរដ្ឋនោះទេ គឺធ្វើនយោបាយ ដើម្បីបំភិតបំភ័យ និងប្រើប្រាស់ប្រជាពលរដ្ឋ ដើម្បីឲ្យបម្រើនយោបាយមហិច្ឆតារបស់ខ្លួន។ រីឯអ្នករិះគន់ មិនដើរតាមមាគ៌ាបក្សកាន់អំណាច រិះគន់នោះ ត្រូវប្រឈមមុខនឹងការជាប់ពន្ធនាគារ និងស្លាប់ដោយគ្មានការទទួលខុសត្រូវនោះទេ។ បណ្ឌិត កែម ឡី បន្ថែមថា របបលោក ហ៊ុន សែន ចោទប្រកាន់ទៅលើអ្នកទាមទារសិទ្ធិសេរីភាព ដែលប្រមូលផ្ដុំគ្នានោះថា ជាក្រុមបដិវត្តន៍ពណ៌។ បណ្ឌិត កែម ឡី បន្ថែមថា ការលាបពណ៌នេះ គឺជាកម្អែលរបស់ខ្មែរក្រហម ដែលរបបលោក ហ៊ុន សែន យកមកប្រើប្រាស់ ដើម្បីជាលេសបង្ក្រាបទៅវិញទេ៖ «»
លំនាំអ្នកនយោបាយខ្មែរ ធ្វើនយោបាយផ្ដួលរលំគ្នាទៅវិញទៅមកពីមួយជំនាន់ទៅមួយជំនាន់ ហើយពលរដ្ឋតែងតែរងគ្រោះ ដោយសារតែអ្នកនយោបាយ ពិសេសគណបក្សកាន់អំណាចរបស់លោក ហ៊ុន សែន បានក្ដោបក្ដាប់អំណាចទាំងស្រុងនៅក្នុងដៃ ហើយចាប់ផ្ដើមរឹតត្បិតសព្វបែបយ៉ាង ពិសេស គិតចាប់ពីឆ្នាំ២០១៧ ក្រោយពីរបបលោក ហ៊ុន សែន រំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិមក ហើយមនុស្សមួយចំនួន រត់គេចខ្លួនទៅក្រៅប្រទេស និងមនុស្សមួយចំនួនទៀត ត្រូវបានចាប់ខ្លួន។
សិទ្ធិសេរីភាពរបស់ពលរដ្ឋ និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ត្រូវបានគេមើលឃើញថា បានប្រែប្រួលទៅតាមស្ថានការណ៍នយោបាយដូច្នោះដែរ ទោះជាកម្ពុជាបានហែលឆ្លងរបបផ្ដាច់ការកាប់សម្លាប់ធ្វើឲ្យពលរដ្ឋស្លាប់រាប់លាននាក់ និងគ្រប់គ្រងប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចផែនការ ហើយក្រោយមក កម្ពុជាផ្លាស់ប្ដូររបបថ្មី គឺចាប់យករបបប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស គិតចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៣ ក៏ដោយ ក៏របត់នយោបាយ និងកម្អែលផ្ដាច់ការ មិនរសាត់ទៅណាឆ្ងាយពីគ្រប់គ្រងដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានាសម័យបច្ចុប្បន្ននេះឡើយ។ ការកាប់សម្លាប់ អំពើហិង្សា ការចាប់ចង ការជម្លៀសចេញព្រាត់ប្រាសក្រុមគ្រួសារនៅក្នុងស្រទាប់អ្នកនយោបាយខ្មែរ តែងតែកើតមាននៅដំណាក់កាលនីមួយៗ ឧទាហរណ៍ដូចជា ព្រឹត្តិការណ៍រដ្ឋប្រហារបង្ហូរឈាមគ្នា ថ្ងៃទី៥ ថ្ងៃទី៦ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៧ មន្ត្រីហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច ជាច្រើន ត្រូវគេយកទៅសម្លាប់ និងមួយចំនួនទៀត និរទេសខ្លួន រួមទាំងមេបក្ស សម្ដេចក្រុមព្រះ នរោត្តម រណឫទ្ធិ ផង។
លោក បណ្ឌិត កែម ឡី មានប្រសាសន៍ថា ដើម្បីបន្តអំណាចទៅមុខ អ្នកនយោបាយទុច្ចរិត បានបណ្ដុះនយោបាយហិង្សា ល្បិចកលសម្លាប់គ្នាទៅវិញទៅមក ហើយទីបំផុតទៅ ធ្វើឲ្យពលរដ្ឋក្នុងប្រទេសភ័យខ្លាច និងអសកម្មនៅក្នុងការចូលរួមនយោបាយ ដោយសារតែការភ័យខ្លាច។ លោក បណ្ឌិត កែម ឡី មិនត្រឹមតែហ៊ាននិយាយការពិតចំពោះវប្បធម៌នៃអ្នកនយោបាយសម័យបច្ចុប្បន្នទេ លោកក៏មិនញញើតក្នុងការរិះគន់ទស្សនៈចាស់បុរាណខ្មែរមួយចំនួនផងដែរ ដែលតែងតែអប់រំកូនចៅឱ្យយកសុខតែឯងនោះដូចជា៖ បានប៉ុណ្ណឹងហើយចង់បានអីទៀត នៅមិននៅ កុំយកជ័រព្នៅត្បៀតក្លៀក បើមិននិយាយ គេមិនថាគទេ ត្រីកំភ្លាញងាប់ព្រោះមាត់ ធ្វើគរធ្វើថ្លង់ទៅរស់បានយួរ ពងមាន់កុំជល់ជាមួយថ្ម កុំព្យាយាមទូលភ្នំម្នាក់ឯង ខណៈក្រុមបញ្ញាវ័ន្តមួយចំនួនសម្ងំយកសុខ និងមួយចំនួនទៀត ទទួលបានផលប្រយោជន៍ពីតួនាទីនៅតាមស្ថាប័នរដ្ឋ ឯកជន អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល លែងមើលឃើញពីភាពអវិជ្ជមានក្នុងការដឹកនាំរបស់លោក ហ៊ុន សែន៖ «»
៤. លំហូរជនអន្តោប្រវេសន៍ចូលមកកម្ពុជា បង្កភាពអសន្តិសុខសង្គម
បណ្ឌិត កែម ឡី មានប្រសាសន៍ថា អ្វីដែលពលរដ្ឋកម្ពុជាត្រូវព្រួយបារម្ភនោះ គឺមិនមែនព្រួយបារម្ភតែពីការបាត់បង់សិទ្ធិសេរីភាពរបស់ខ្លួននោះទេ តែអ្វីដែលគួរឲ្យព្រួយបារម្ភខ្លាំងនោះ គឺលំហូរជនអន្តោប្រវេសន៍មកកម្ពុជា។ លោកបញ្ជាក់ថា ការគ្រប់គ្រងជនអន្តោប្រវេសន៍ធូររលុង និងការអនុវត្តច្បាប់ឲ្យ មិនបានត្រឹមត្រូវនោះ ជនអន្តោប្រវេសន៍នឹងមកកម្ពុជា កាន់តែច្រើន បង្កអសន្តិសុខនៅក្នុងសង្គមជាដើម។ លោកបញ្ជាក់ថា បើសិនជាការអនុវត្តច្បាប់ធូររលុង កម្ពុជានឹងក្លាយជាប្រទេសអានាធិបតេយ្យ ហើយកម្ពុជានឹងក្លាយជាប្រទេសដែលជនជាតិចិន និងវៀតណាមពុះច្រៀកដណ្ដើមគ្នា ដែលលោកហៅថា ជាការធ្វើអាណានិគមបែបសម័យសម័យថ្មី ហើយនៅពេលនោះ ពលរដ្ឋខ្មែរជាអ្នករងគ្រោះ៖«»
ការលើកឡើងរបស់លោក បណ្ឌិត កែម ឡី បានកន្លងហួសទៅ ៤ឆ្នាំទៅហើយក្ដី ប៉ុន្តែហេតុការណ៍នេះ បានស្ដែងឡើងនៅសម័យបច្ចុប្បន្ន។ ជាការពិតណាស់ ជនជាតិចិន និងវៀតណាមកំពុងបង្កអសន្តិសុខសង្គមយ៉ាងសេរី ដោយមានការការពារដោយសមត្ថកិច្ចកម្ពុជាទៀតផង។ ជនជាតិវៀតណាមចង់កាប់ជួញដូរឈើ នេសាទខុសច្បាប់ និងបញ្ហាផ្សេងទៀត រីឯជនជាតិចិនវិញ ចង់មកដណ្ដើមសេដ្ឋកិច្ចពលរដ្ឋខ្មែរ បំផ្លាញធនធានធម្មជាតិ និងសាងសង់អគារខុសច្បាប់ គ្មានគុណភាព បាក់សង្កត់សម្លាប់ពលរដ្ឋខ្មែរជិត ៣០នាក់ និងរបួសជាង ២០នាក់ទៀត នៅទីក្រុងព្រះសីហនុកាលពីពេលថ្មីៗ នេះ ក៏គ្មានបញ្ហាអ្វីដែរ។
៥. របបលោក ហ៊ុន សែន ខ្លាចស្រមោលខ្លួនឯងបង្ក្រាបអ្នករិះគន់
ការលើកឡើងរបស់លោក បណ្ឌិត កែម ឡី ទាំងអម្បាលមាន រួមមានទាំងការគ្រប់គ្រងជនអន្តោប្រវេសន៍ ការរឹតត្បិតសិទ្ធិសិទ្ធិសេរីភាព និងការប្រើប្រាស់អំណាចផ្ដាច់ការ ដើម្បីវាយបំបាក់អ្នករិះគន់ និងរំលាយគណបក្សប្រឆាំង ហាក់មិនខុស ពីអ្វីដែលបានកើតឡើងឡើយ នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះទេ។ កុំថាឡើយ ការជួបជុំគ្នាដង្ហែក្បួនធ្វើបាតុកម្មនៅតាមដងផ្លូវ ដូចកាលពីមុន សូម្បីពលរដ្ឋ ឬ អ្នកគាំទ្របក្សប្រឆាំងជួបជុំគ្នា ពិសានំបញ្ចុកសាមគ្គីនៅផ្ទះរបស់ខ្លួនក៏មិនបានផង។ ការជួបជុំគ្នាបរិភោគនំបញ្ចុក មកទល់ពេលនេះ គឺមានមនុស្សជិត ១៥០នាក់នាក់ ហើយ ដែលសមត្ថកិច្ច និងតុលាការកោះហៅទៅសួរនាំ និងចោទចោទប្រកាន់។ ការលាបពណ៌ថា ជាក្រុមបដិវត្តន៍ពណ៌ ការចាប់ចង ធ្វើឲ្យពលរដ្ឋរស់នៅក្នុងសភាពភ័យខ្លាច អ្នកខ្លះបានត្រឹមខ្សឹបខ្សៀវគ្នាអំពីរឿងនយោបាយ នៅតាមតុកាហ្វេ សំដែងការមិនពេញចិត្តចំពោះការដឹកនាំរបស់លោក ហ៊ុន សែន ជាដើម ។
លោក បណ្ឌិត កែម ឡី តែងតែលើកដែរឡើងថា បើសិនជាពលរដ្ឋខ្មែរមិនធ្វើជាពលរដ្ឋសកម្មនៅក្នុងកិច្ចការសង្គមទេ ហើយអ្នកនយោបាយខ្មែរនៅតែធ្វើនយោបាយប្រជែងគ្នាយកឈ្នះចាញ់គ្មានទីបញ្ចប់ទេនោះ កម្ពុជាទាំងមូលនឹងធ្លាក់ក្នុងកណ្ដាប់ដៃរបស់ក្រុមគ្រួសារបក្ខពួករបស់លោក ហ៊ុន សែន ផ្ដាច់មុខ គួបផ្សំនឹងមន្ត្រីអនុវត្តច្បាប់មិនឯករាជ្យ កម្ពុជានឹងក្លាយជាប្រទេសអនាធិបតេយ្យ ដែលបរទេសងាយចូលលុកលុយ ហើយពលរដ្ឋរស់នៅក្នុងសភាពដូចនៅក្នុងគុកឥតជញ្ជាំង មិនហ៊ានធ្វើចលនាអ្វីទាំងអស់ ដែលជាការជួយសម្រេចគោលដៅរបស់មេដឹកនាំផ្ដាច់ការ ដែលចង់ឲ្យពលរដ្ឋរស់នៅក្នុងភាពស្ងប់ស្ងាត់ និងភ័យខ្លាច។ សិទ្ធិសេរីភាពត្រូវបានបាត់បង់ ការចាប់ចង និងរឹតត្បិតបន្តិចម្ដងៗ នេះ លោក បណ្ឌិត កែម ឡី មានប្រសាសន៍ថា មូលហេតុចំបង គឺរបបលោក ហ៊ុន សែន ខ្លាចស្រមោលខ្លួនឯង៖ «»
ជាសរុបសេចក្ដីទៅបណ្ឌិត កែម ឡី វិភាគមិនខុសឡើយ។ ឥឡូវនេះ កុំថាឡើយ ពលរដ្ឋនាំគ្នា “ប្រមូលផ្ដុំគ្នា ងើបតវ៉ាទាមទារសិទ្ធិសេរីភាព និងយុត្តិធម៌សង្គម” សូម្បីតែ ការរៀបពិធីគោរពវិញ្ញាណក្ខន្ធបណ្ឌិត នៅ ស្ដារម៉ាត កាល់តិច (Star Mart Caltex) ក្បែរស្តុបបូកគោ ក៏របបលោក ហ៊ុន សែន ពង្រាយកងកម្លាំងលើសលប់មិនឲ្យគោរពវិញ្ញាណក្ខន្ធ ដឹងគុណលោកទេ។ ពិសេសទៅទៀតនោះ អាជ្ញាធរខ្លាចទាំងពលរដ្ឋស្លៀកពាក់អាវ ដែលមានរូបថតលោកបណ្ឌិត ទៀតផង គឺគេមិនអនុញ្ញាតឲ្យពាក់ឡើយ។ រីឯពាក្យស្លោករបស់បណ្ឌិត ដែលសរសេរថា “ បើអ្នកមិនធ្វើអ្វីទាល់តែសោះ ក៏គង់នឹងរងគ្រោះដែរ គ្រាន់តែមិនទាន់ដល់វេនអ្នកប៉ុណ្ណោះ” ក៏អាជ្ញាធរមិនឲ្យផ្សព្វផ្សាយដែរ។
ឥឡូវនេះតុលាការរបប លោក ហ៊ុន សែន បានចាប់ខ្លួនយុវជនពីរនាក់គឺ សួង នាគព័ន្ធ និង គង់ រ៉ៃយ៉ា គោរពស្រលាញ់លោក បណ្ឌិត កែម ឡី នៅក្នុងឱកាសពិធីបុណ្យគម្រប់ខួប ៣ឆ្នំានៃថ្ងៃឃាតកបាញ់សម្លាប់លោកបណ្ឌិត ដោយចោទប្រកាន់ពីបទញុះញង់បង្កឲ្យប្រព្រឹត្តិបទល្មើសជាអាទិ៍ និង ចែកខិត្តប័ណ្ណបង្កឲ្យមានចលាចលសង្គមជាដើម៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។