វិធីសាស្ត្រដាំចេកអំបូងពណ៌លឿង
2017.08.15
ចេកអំបូងលឿងដែលត្រូវបានគេដាក់លក់នៅក្នុងផ្សារទំនើបមួយ ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។ រូបថតថ្ងៃទី១៥ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១៧។ RFA
Photo: RFA
ចេកអំបូងពណ៌លឿងមានប្រភពចេញពីប្រទេសឥណ្ឌា ត្រូវបានគេបង្កាត់ពូជទៅកាន់ប្រទេសមួយចំនួនក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។ នៅប្រទេសកម្ពុជា ក្រៅពីក្រុមហ៊ុនវៀតណាម ដាំលើផ្ទៃដីរាប់រយហិកតារនៅខេត្តរតនគីរី ដើម្បីនាំចេញទៅទីផ្សារអន្តរជាតិ ក៏មានកសិករនៅខេត្តកណ្ដាល កំពង់ស្ពឺ កោះកុង កំពត ប៉ៃលិន និងខេត្តបាត់ដំបង ចាប់ផ្ដើមដាំដុះ និងប្រមូលផលផ្គត់ផ្គង់ទីផ្សារក្នុងស្រុក។
តើដីនៅកម្ពុជា អំណោយផលចំពោះចេកអំបូងលឿងដែរ ឬទេ? ហើយកសិករត្រូវថែទាំបែបណា?
អ្នកជំនាញឯកទេសកសិកម្មធម្មជាតិកម្ពុជា ដែលបញ្ចប់ការសិក្សាពីប្រទេសកូរ៉េ និងជប៉ុន លើវិស័យកសិកម្ម បង្ហើបថា ចេកអំបូងលឿងសម្បូរទៅដោយសារធាតុចិញ្ចឹមសរីរាង្គរបស់មនុស្ស មានរសជាតិឆ្ងាញ់ និងលក់បានថ្លៃនៅលើទីផ្សារ។ ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្នមានអ្នកដាំចេកប្រភេទនេះតិចតួចនៅឡើយដែលមិនអាចឆ្លើយតបតម្រូវការទីផ្សារបាន ខណៈពូជចេកជាច្រើនត្រូវបានកសិករខ្មែរទិញពីប្រទេសថៃ មកដាំដុះជាហូរហែ តាំងពីឆ្នាំ២០១៥។
នាយកប្រតិបត្តិនៃមជ្ឈមណ្ឌលកសិកម្មធម្មជាតិ (SBN) លោក សយ បូណា មានប្រសាសន៍ថា ផ្ទៃដីដាំចេកអំបូងលឿងជាង ៨០ហិកតារនៅខេត្តមួយចំនួនដែលជារបស់បណ្ដាញកសិករលោកកំពុងរីកលូតលាស់ល្អ និងប្រមូលផលបានបណ្ដើរៗហើយ។ លោកថា ចេកអំបូងលឿង ត្រូវបានអ្នកជំនាញកសិកម្មចាត់ទុកជាប្រភេទដំណាំថ្មីមួយប្រភេទ និងមានអំណោយផលខ្លាំងនៅកម្ពុជា៖ «ចេកអំបូងលឿង គឺបច្ចុប្បន្ននេះពេញនិយម ដោយអាស្រ័យអត្ថប្រយោជន៍ តម្លៃទីផ្សារ និងរសជាតិ។ ខ្ញុំតែងតែបំផុសដល់ប្រជាកសិករ និងបណ្ដាក្រុមហ៊ុនឲ្យគាត់ធ្វើការដាំដុះចេកអំបូងលឿងឡើង ព្រោះទីផ្សារចេកអំបូងលឿងមិនមែនសម្រាប់តែព្រះរាជាណាចក្រយើងទេ គឺអាចនាំចេញទៅបានទូលំទូលាយ»។
ចេកអំបូងលឿង មិនសូវពិបាកជ្រើសរើសប្រភេទដីដាំដុះឡើយ ប៉ុន្តែប្រភេទដីដែលល្អបំផុតសម្រាប់ចេកនេះ គឺដីក្រហម និងដីល្បាប់នៅតាមវាលទំនាបដែលអាចស្រូបជីជាតិទៅចិញ្ចឹមដើម និងផ្លែវា។
លោក សយ បូណា ចែករំលែកបទពិសោធន៍ថា រណ្ដៅដាំចេក ត្រូវជីកទំហំកន្លះម៉ែត្របួនជ្រុង និងជម្រៅកន្លះម៉ែត្រ ហើយគម្លាតពីរណ្ដៅមួយទៅរណ្ដៅមួយ ចន្លោះពីបី ទៅបួនម៉ែត្រពីគ្នា។ ក្នុងករណីដាំលើដីខ្សាច់ ឬដីកណ្ដេងមិនសូវមានជីជាតិ ត្រូវប្រើជីសរីរាង្គជំនួយតាមបាតរណ្ដៅក្នុងមួយរណ្ដៅទម្ងន់បីខាំ ហើយបន្តដាក់រៀងរាល់ ៦ខែម្ដងក្នុងកម្រិតបីខាំដូចគ្នា ឲ្យបានរយៈពេលពីរឆ្នាំ៖ «ចាប់ពីឆ្នាំទី២ ទៅបានយើងប្រើវាកន្លះគីឡូក្រាម អ៊ីចឹងកូនហ្នឹងវាបែកកូនទៅរហូត អ៊ីចឹងយើងនៅតែដាក់ ៦ខែម្ដង គ្រាន់តែថា ដីខ្សាច់យើងដាច់ខាតកុំប្រើជីគីមីឲ្យសោះ ព្រោះជីគីមីធ្វើឲ្យដីរឹងក្ដាំង តែពីរ ឬបីឆ្នាំចង់ក្លាយជាថ្មហើយ។ ចំពោះទំហំរណ្ដៅបួនជ្រុង ហើយជម្រៅបីតឹកក៏បានដែរ ប៉ុន្តែបើយើងមានវត្ថុធាតុដើម ដូចជាដើមសណ្ដែក កាកដំឡូងសម្រាប់កប់ដាក់ក្នុងរណ្ដៅហ្នឹង យើងជីកវាកន្លះៗម៉ែត្រទៅ ប៉ុន្តែបើអត់មានទេយើងជីករណ្ដៅធំនាំតែខាតពេល ខាតលុយទេ។ អ៊ីចឹងយើងគ្រាន់តែដាក់ជីសរីរាង្គបីខាំទ្រាប់បាតទៅ ហើយដាក់ដាំលប់ដីទៅវាល្អហើយ»។
ការជ្រើសរើសយកគល់ចេកទៅដាំ គឺជាជម្រើសល្អជាងដាំកូនចេកទៅទៀត ព្រោះគល់វាអាចបង្កើតកូនថ្មីចន្លោះពី ៣ ទៅ ៦ដើមក្នុងមួយគល់។ រីឯការយកកូនចេកទៅដាំលទ្ធភាពបង្កើតកូនថ្មីយឺតយ៉ាវ។
ការថែទាំ បន្ទាប់ពីដាំហើយកសិករត្រូវស្រោចទឹកឲ្យបានបីដងក្នុង១សប្ដាហ៍ ប៉ុន្តែបើរដូវវស្សាមានភ្លៀងធ្លាក់ជោកជាំមិនចាំបាច់ស្រោចឡើយ ប៉ុន្តែត្រូវបាញ់ជីទឹកបំប៉នដើម និងស្លឹកនៅរៀងរាល់ ៦ខែម្ដង ឬច្រើនជាងនេះ ដើម្បីបង្កើនភាពលូតលាស់ និងការពារជំងឺក្រា ឬដង្កូវមូរស្លឹក។
លោកថា ឱកាសកើតជំងឺលើដើមចេក និងស្លឹកមានច្រើន បើកសិករទុកឲ្យដើមដុះប្រជ្រៀតគ្នា និងស្លឹកទ្រុបទ្រុលពេក៖ «ចេកហ្នឹងគឺយើងត្រូវធ្វើអនាម័យក្នុងការសម្អាតជាប្រចាំដែរ អ៊ីចឹងបើយើងអត់កាត់កូន យើងអត់បានកូនយកទៅបំបែកដាំ ឬយកទៅលក់វាវិលជុំរហូតតើបង។ យើងទុកបីដើមហើយកាប់តែអាដើមមេហ្នឹងទៅជួនកាលអាកូនក្រោយចេញត្រយូងដំណាលគ្នាយើងបានផលបន្តគ្នារហូតទេ អ៊ីចឹងយើងទុកបីៗបន្តគ្នារហូត ដល់បានប្រាំទៅ ៧ឆ្នាំទៅ យើងគាស់វាចោលទៅដាំសារថ្មីហើយអាហ្នឹង»។
បច្ចុប្បន្នកសិករកម្ពុជា មានឱកាសច្រើនទាំងការដាំយកកូនលក់បន្ត និងដាំយកផ្លែលក់នៅលើទីផ្សារ។ កសិករខ្លះមិនអាចទិញពូជកូនចេកពីប្រទេសឥណ្ឌា ដែលមានតម្លៃ ៨ដុល្លារក្នុង១ដើម ទើបពួកគេងាកមកទិញកូនដែលមានស្រាប់នៅក្នុងស្រុក ឬនាំចូលពីប្រទេសថៃ ដែលមានតម្លៃ ៣ដុល្លារក្នុងមួយដើម ហើយកសិករខ្មែរនៅបន្តនាំចូលពូជពីក្រៅរាប់រយដើមក្នុងមួយខែៗដើម្បីដាំដុះនៅឡើយ។
លោក សយ បូណា ណែនាំឲ្យកសិករបង្កើនការថែទាំពេលចេកធ្លាក់ត្រយូង ពោលគឺរយៈពេលមួយខែកន្លះក្រោយកាត់ត្រយូងចេញត្រូវប្រើថង់ប្លាស្ទិកគ្របផ្លែ ដើម្បីការពារសត្វល្អិតចង្រៃទិច៖ «ចំពោះការថែទាំផ្លែ គឺពេលវាចេញមកអស់ហ្នឹងយើងកាច់ត្រយូងហើយ គឺយើងត្រូវប្រើថង់គ្របផ្លែវា កុំឲ្យមានស្លាកស្នាម រលោង មានជាតិម្សៅ ឬការពារសត្វទិច គឺយើងប្រើស្បោងហ្នឹង»។
ចេកអំបូងលឿងដែលទទួលផលក្រោយដាំដុះរយៈពេលពី ៦ ទៅ ៧ខែ ងាយនឹងបន្ទុំឲ្យវាទុំដោយមិនចាំបាច់ដាក់ថ្មស្អុយឡើយ។ កសិករគ្រាន់តែកាត់វាជាស្និតៗដាក់ក្នុងឡាំងរួចគ្របក្រដាសកាសែតរយៈពេលមួយយប់មួយថ្ងៃ ផ្លែវានឹងចាប់ផ្ដើមប្រែជាពណ៌លឿង។ ពេលទុំហើយអាចរក្សាទុកបានបីថ្ងៃ ប៉ុន្តែបើគេដាក់ក្នុងទូទឹកកកក្នុងសីតុណ្ហភាពត្រជាក់ល្មមអាចរក្សាទុកបានរហូតដល់ ១សប្ដាហ៍។
ចេកអំបូងលឿងមានផ្លែធំៗចន្លោះពី ១២ ទៅ ១៥ផ្លែ ក្នុង១ស្និត និងមានទម្ងន់ចន្លោះពីមួយគីឡូកន្លះទៅពីរគីឡូក្រាម។ តម្លៃលក់នៅតាមផ្សារទំនើប និងសណ្ឋាគារធំៗគឺ ១ដុល្លារ ឬ ១ដុល្លារកន្លះក្នុង១ស្និត ពី ៤ពាន់ ទៅ ៦ពាន់រៀល។ ប៉ុន្តែបើកសិករមានលទ្ធភាពវេចខ្ចប់នាំចេញទៅក្រៅប្រទេស គឺមានតម្លៃថ្លៃគុណនឹង ៥ ទៅ ៦ដង នៃតម្លៃលក់នៅលើទីផ្សារក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ទើបកសិករខ្លះចង់បង្កើនការដាំដុះដើម្បីនាំចេញ៖ «ព័ត៌មានដែលគេទាក់ទងមកខ្ញុំផ្ទាល់ ក៏គេចង់បាននាំចេញដែរ តែក្នុងបរិមាណច្រើន អ៊ីចឹងយើងអត់អាចផ្គត់ផ្គង់ទេ។ ប៉ុន្តែអ្វីដែលគេចង់បានហ្នឹង គឺផលិតករក៏ខ្មែរ ក្រុមហ៊ុនក៏ខ្មែរ ឲ្យតែរបស់ខ្មែរដាំនៅលើដីខ្មែរយើងហ្នឹង គឺគេទទួលទិញទៅ។ បើតាមខ្ញុំគិតទៅទីមួយដីយើងមានលក្ខខណ្ឌល្អ ហើយប្រជាកសិករខ្មែរយើងធ្វើការដាំដុះល្អដោយមិនសូវប្រើប្រាស់សារធាតុគីមី»។
ចេកអំបូងលឿងចំនួន ១០០តោន ដែលក្រុមហ៊ុនវៀតណាម ដាំនៅលើផ្ទៃដីប្រមាណ ៥០០ហិកតារ បានវេចខ្ចប់នាំចេញទៅប្រទេសចិន ជាលើកដំបូងកាលពីចុងខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៧។ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់នៃក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទអះអាងថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា មិនទាន់អាចនាំចេកប្រភេទនេះចេញទៅប្រទេសចិន ដោយផ្ទាល់នៅឡើយទេ ព្រោះកម្ពុជា មិនទាន់ចុះកិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយចិន៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- ប្រធានព្រឹទ្ធសភា លោក ហ៊ុន សែន ចោទទីប្រឹក្សារបស់លោកថា បានយកឈ្មោះលោកទៅបោកប្រាស់អ្នកដទៃ
- សមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួនជំនួយការផ្ទាល់របស់លោក ហ៊ុន សែន គឺលោក ដួង តារា ស្ងាត់ៗ
- APHR ជំរុញឱ្យកម្ពុជាដោះលែងពលករខ្មែរ នួន តឿន និងអ្នកកាសែត លោក ម៉ិច ដារ៉ា
- អ្នកឃ្លាំមើលសង្គមបារម្ភថា ក្រុម Hacker កូរ៉េខាងជើងចូលលួចយកទិន្នន័យក្នុងស្ថាប័ននៅកម្ពុជាប៉ះពាល់ដល់សន្តិសុខជាតិ
- ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជាថា នាវាកងទ័ពបរទេសណាក៏អាចចូលចតនៅមូលដ្ឋានទ័ពរាមដែរ