កត្តា​ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​ទំនាក់​ទំនង​មិត្តភក្តិ​អាច​មាន​ការ​បែក​បាក់​គ្នា

នៅ​ក្នុង​គម្ពីរ​សង្គវាល​សូត្រ​បាន​ចែង​ថា កត្តា​បី​យ៉ាង​ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​មិត្ត​ភាព​អាច​បែក​បាក់​គ្នា​បាន​គឺ​ទី​១​មិត្ត​ភក្តិ​នៅ​ឆ្ងាយ​ពី​គ្នា​យូរ​ពេក ទី​២​ខ្ចី​របស់​គ្នា​ច្រើន​ពេក និង​ទី​៣​ចិត្ត​មិន​ស្មោះ​ត្រង់​នឹង​គ្នា។

0:00 / 0:00

នៅ​ក្នុង​នាទី​វិជ្ជា​មេផ្ទះ​នា​សប្តាហ៍​នេះ អ្នកស្រី សារី រ័ត្ន សូម​លើក​យក​ការ​អធិប្បាយ​របស់​អ្នក​ជំនាញ​ផ្នែក​អក្សរ​សាស្រ្ត​ខ្មែរ​មក​ជម្រាប​ជូន​បញ្ជាក់​អំពី​ប្រការ​បែក​មិត្ត​នេះ។

កាល​ពី​សប្តាហ៍​មុន​ព្រះភិក្ខុ ហួរ សារិទ្ធ សាស្រ្តាចារ្យ​បង្រៀន​នៅ​ពុទ្ធិក​សកល​វិទ្យាល័យ​ព្រះ​សីហនុ​រាជ នា​រាជធានី​ភ្នំពេញ ព្រះអង្គ​បាន​អធិប្បាយ​បញ្ជាក់​អំពី​ប្រភេទ​បួន​យ៉ាង​របស់​មិត្ត ៖ «សរុប​មក​វិញ​ថា ខាង​មិត្ត​អាក្រក់​ក៏​មាន​៤​ប្រភេទ ហើយ​ខាង​មិត្ត​ល្អ​ក៏​មាន​៤​ប្រភេទ។ មិត្ត​អាក្រក់​គឺ​ជា​មិត្ត​ដែល​ពុំ​គួរ​សេពគប់ រី​ឯ​មិត្ត​ល្អ​គឺ​ជា​មិត្ត​ដែល​គួរ​សេពគប់។ ការ​សេពគប់​មិត្ត​នេះ ជា​ពិសេស​គឺ​ការ​សេពគប់​នូវ​កល្យាណ​មិត្ត ​ដែល​ជា​មិត្ត​ល្អ​នេះ នៅ​ក្នុង​​ទស្សនៈ​មួយ​គេ​បាន​បញ្ជាក់​ប្រាប់​មក​ថា ដែល​ហេតុ​ដែល​នាំ​ឲ្យ​មិត្ត​បែក​បាក់​គ្នា​ដោយ​លក្ខណៈ​បី​យ៉ាង»

តើ​លក្ខណៈ​ទាំង​បី​ដែល​ជា​មូលហេតុ​ធ្វើ​ឲ្យ​ទំនាក់​ទំនង​រវាង​មិត្ត​នឹង​មិត្ត​អាច​មាន​ការ​ប្រេះឆា រង្គោះរង្គើ​បាន​នោះ​គឺ​មាន​លក្ខណៈ​ដូច​ម្តេច​ខ្លះ?

ព្រះភិក្ខុ ហួរ សារិទ្ធ មាន​ដីកា​បំភ្លឺ​យ៉ាង​នេះ ៖ «លក្ខណៈ​ទី​១ មិត្ត​ហ្នឹង​នៅ​បែក​គ្នា​យូរ​ពេក ឃ្លាត​ឆ្ងាយ​គ្នា​ហ្នឹង​យូរ​ពេក ធ្វើ​ឲ្យ​មិត្តភាព​ទំនាក់​ទំនង​មិត្តភាព​ហ្នឹង​វា​រលាយ​ក្លាយ​ទៅ។ ទី២​ដែល​នាំ​ឲ្យ​បែក​បាក់​មិត្តភាព​នេះ​ដែរ គឺ​ខ្ចី​របស់​គ្នា​ច្រើន​ពេក ខ្ចី​ញឹក​ពេក ស្អី​ក៏​ខ្ចីៗ រហូត​ខ្ចី​នេះ ខ្ចី​នោះ ខ្ចី​មិន​ទៀង​ទាត់ នេះ​នាំ​ឲ្យ​ជា​ហេតុ​នៃ​ការ​បែក​បាក់​មិត្តភាព»

ព្រះតេជ​ព្រះគុណ​បាន​អធិប្បាយ​បន្ត​ទៀត​ថា ចំពោះ​ការ​ដែល​ធ្វើ​មិត្តភាព​បែក​បាក់​គ្នា​ក៏​មាន​ទាក់​ទង​នឹង​កត្តា​ខ្លះ​ទៀត​ផង​ដែរ ៖ «និង​មួយ​ទៀត ចិត្ត​មិន​ទៀង មិន​ទៀង​មិន​ស្មោះ​ត្រង់​ចំពោះ​គ្នា​និង​គ្នា អ៊ីចឹង​ដើម្បី​ឲ្យ​មិត្តភាព​កុំ​ឲ្យ​បែក​បាក់ ត្រូវ​ចៀស​វាង​នូវ​ប្រការ​ដែល​គួរ​ហាម​ឃាត់​ទាំង​បី​ហ្នឹង។ ទី​១​គឺ​នៅ​ឆ្ងាយ​ពី​គ្នា​ពេក​ហ្នឹង តែ​នេះ​ជា​បញ្ហា​សាមញ្ញ ប៉ុន្តែ​នៅ​ជិត​គ្នា​អា​ខ្ចី​នេះ ខ្ចី​នោះ មិន​ចេះ​សព្វ​មិន​ចេះ​គ្រប់​ហ្នឹង ហ្នឹង​ជា​ហេតុ​ដែល​នាំ​ឲ្យ​បែក​បាក់​មិត្តភាព។ ហើយ​ទី​៣​គឺមិន​ទៀង មិន​ស្មោះ​ត្រង់​ចំពោះ​គ្នា​និង​គ្នា​ក៏​នាំ​ឲ្យ​បែក​បាក់​គ្នា​ដែរ»

ទន្ទឹម​នឹង​ព្រះថេរដីកា​អំពី​ការ​បែក​បាក់​មិត្ត ដែល​ព្រះគ្រូ​សាស្ត្រាចារ្យ ហួរ សារិទ្ធ បាន​អធិប្បាយ​បញ្ចាក់​មក​នេះ លោកគ្រូ ផាន់ សុទ្ធី បង្រៀន​នៅ​វិទ្យាល័យ​ព្រះបិតា​ឯករាជ្យ ស្រុក​គងពិសី ខេត្ត​កំពង់ស្ពឺ ផ្នែក​មុខ​វិជ្ជា​អក្សរ​សាស្ត្រ​ខ្មែរ បាន​មាន​ប្រសាសន៍​អំពី​មូលហេតុ​នៃ​ការ​បាត់​បង់​មិត្តភាព​នោះ​ដែរ​ថា​គេ​អាច​កាត់​បន្ថយ​ទំនាស់​បាន គឺ​ម្នាក់ៗ​ត្រូវ​មាន​សេចក្តី​សង្គ្រោះ។

លោកគ្រូ ផាន់ សុទ្ធី មាន​ប្រសាសន៍​ដូច្នេះ ៖ «ខ្ញុំ​ទាញ​ទំនាក់​ទំនង​រវាង​មិត្ត​ភក្តិ​នឹង​មិត្ត​ភក្តិ​ថា​ធ្វើ​យ៉ាង​ណា​ដើម្បី​ឲ្យ​កាត់​បន្ថយ​នូវ​ទំនាស់​បាន។ អ៊ីចឹង​ទី​១ គឺ​ការ​រាប់​អាន​គ្នា​ជា​ភាតរភាព មាន​ន័យ​ថា​ទុក​គ្នា​ជា​បង​ប្អូន ទី​២ គឺ​ចេះ​អប់រំ​និង​ចេះ​កែ​លម្អ​គ្នា ទី​៣ ចេះ​យោគ​យល់​និង​អធ្យាស្រ័យ​ឲ្យ​គ្នា​ទៅ​វិញ​ទៅ​មក ទី​៤ ការ​គោរព​សិទ្ធិ​គ្នា​ទៅ​វិញ​ទៅ​មក ទី​៥ មិន​រើស​អើង ឬ​កាន់​វណ្ណៈ​ទាក់​ទង​ទៅ​នឹង​បញ្ហា​ទ្រព្យ​សម្បត្តិ ឬ​ឋានៈ​ក្រុម​គ្រួសារ​ក្នុង​សង្គម ដូច​ជា​កូន​អ្នក​មាន​កូន​អ្នក​ក្រ។ ទី​៦ គឺ​ធ្វើ​អ្វី​គឺ​មាន​ទំនួល​ខុស​ត្រូវ ពោល​គឺ​ហ៊ាន​ធ្វើ​គឺ​ហ៊ាន​ទទួល បាន​ន័យ​ថា​ហ៊ាន​ទទួល​ស្គាល់​នូវ​កំហុស​ខ្លួន​ឯង ដែល​បាន​ធ្វើ ទី​៧ ចេះ​កែ​ប្រែ​កំហុស​ខ្លួន​ឯង»

ចំណុច​ទី​៨​គឺ​ត្រូវ​ចេះ​ទទួល​ការ​រិះគន់​ក្នុង​ន័យ​កែ​លម្អ​ពី​មិត្ត​ភក្តិ​ដោយ​រីករាយ ទី​៩​មុន​នឹង​ធ្វើ​អ្វី​មួយ​ត្រូវ​ត្រិះ​រិះ​ពិចារណា​ឲ្យ​បាន​ច្បាស់លាស់​ជា​មុន​សិន ទី​១០​ចេះ​ជួយ​ទុក្ខ​ធុរៈ​គ្នា​ទៅ​វិញ​ទៅ​មក ទី​១១ ដឹក​នាំ​គ្នា​ស្វែង​រក​ការ​សិក្សា​ជា​ក្រុម សិស្ស​ពូកែ​ជួយ​បង្រៀន​សិស្ស​មធ្យម​និង​បង្រៀន​សិស្ស​ខ្សោយ។ ទី​១២ គឺ​មិន​ចេះ​ច្រណែន​និន្ទា​ឈ្នានីស​នឹង​គ្នា ហើយ​ទី​១៣ គឺ​មាន​មោទនភាព​ទទួល​យក​នូវ​កំហុស​របស់​ខ្លួន​ឯង ព្រម​ទាំង​ទទួល​យក​នូវ​ទង្វើ​ល្អ​ដែល​អ្នក​ដទៃ ឬ​មិត្ត​ភក្តិ​ដែល​បាន​ធ្វើ​មក​លើ​ខ្លួន​ឯង។

ចំពោះ​គុណ​វិបត្តិ​ដែល​ជា​កត្តា​នាំ​ឲ្យ​បាក់​បែក​មិត្តភាព​នេះ ព្រះគ្រូ ហួរ សារិទ្ធ សាស្រ្តាចារ្យ​នៅ​ពុទ្ធិក​សកល​វិទ្យាល័យ​ព្រះ​សីហនុ​រាជ មាន​ថេរដីកា​ថា ៖ «ជាការ​ពិត ការ​សេពគប់​មិត្ត​ត្រូវ​មាន​សម្បទាន​រវាង​គ្នា​នឹង​គ្នា មាន​ន័យ​ថា​ការ​ផ្តល់​ឲ្យ​ទៅ​វិញ​ទៅ​មក​គឺ​មាន​ន័យ​ថា ត្រូវ​ចេះ​ឲ្យ​នូវ​ទ្រព្យ​សម្បត្តិ តាម​គួរ​ដែល​ត្រូវ​ឲ្យ​ត្រូវ​ចែក​ត្រូវ​រំលែក។ ទី​២​ត្រូវ​ពោល​ពាក្យ​ពីរោះ​ពិសា​ជាមួយ​គ្នា រវាង​គ្នា​និង​គ្នា និង​ប្រព្រឹត្ត​ធ្វើ​នូវ​ប្រយោជន៍​ឲ្យ​ដល់​គ្នា​និង​គ្នា ហើយ​មាន​ចិត្ត​ស្មោះត្រង់​ចំពោះ​គ្នា​និង​គ្នា ហើយ​មិន​និយាយ​ដើម មិន​និយាយ​អាក្រក់​រវាង​គ្នា​និង​គ្នា អាហ្នឹង​គឺ​ជា​ប្រការ​ដែល​គួរ​ចាំ ជា​ប្រការ​ដែល​ត្រូវ​កាន់​យក»

ព្រះភិក្ខុ​សាស្ត្រាចារ្យ​នៅ​ពុទ្ធិក​សកល​វិទ្យាល័យ​ព្រះ​សីហនុ​រាជ​បាន​សរុប​ថា ៖ «ប៉ុន្តែ​មិត្តភាព​កើត​ឡើង​ហើយ ហ្នឹង​ត្រូវ​មាន​លក្ខណៈ​៥​យ៉ាង។ ត្រូវ​មាន​លក្ខណៈ​៥​យ៉ាង​ដូច​ដែល​បាន​បញ្ជាក់​មក​អម្បាញ់​មិញ​អ៊ីចឹង ហើយ​គួរ​ចៀស​វាង​នូវ​ប្រការ​ដែល​ហាម​ឃាត់​ទាំង​៣ ហ្នឹង​គឺ​រក្សា​មិត្តភាព​ហ្នឹង​បាន​យូរ​អង្វែង ហើយ​មិន​មាន​អរិភាព​នឹង​គ្នា រវាង​គ្នា​និង​គ្នា។ កាលណា​បើ​មាន​សម្បទាម​ធម៌​ទាំង​៥ យ៉ាង​ហ្នឹង​ហើយ ហើយ​ចៀស​វាង​នូវ​ប្រការ​ទាំង​៣ ការ​សេពគប់​ហ្នឹង​មាន​ក្រមសីលធម៌​ខ្ពស់ បាន​ន័យ​ថា​ស្រឡាញ់​រាប់​អាន​គ្នា​អស់​មួយ​ជីវិត»