ປາຕາຍຫຼາຍຕັນບໍ່ມີຜູ້ຮັບ ຜິດຊອບ

ເຣື້ອງປາຕາຍ ຕັ້ງຫລາຍຕັນ ຢູ່ໜອງຫານ ເຂດບ້ານນາທາມ ເມືອງ ປາກງື່ມ ນະຄອນຫລວງ ວຽງຈັນ ຍັງເປັນປິສນາຢູ່ວ່າ ແມ່ນຫຍັງ ເປັນສາເຫດ ແລະ ການຊອກຫາ ສາເຫດ ປາຕາຍ ຍັງຄົງບໍ່ມີ ຄວາມກະຈ່າງແຈ້ງ.

ໃນເດືອນຕຸລາ ທີ່ຜ່ານມາ ຊາວບ້ານນາທາມ ໄດ້ແຈ້ງມາຍັງ ສື່ມວນຊົນ ກ່ຽວກັບການຕາຍ ຂອງປາ ຢູ່ໜອງຫານ ເພື່ອສົ່ງຂ່າວໄປຫາ ໜ່ວຍງານ ທາງ ດ້ານ ສິ່ງແວດລ້ອມໃຫ້ມາກວດກາ.

ສາເຫດການຕາຍຂອງປາ ຊາວບ້ານສົງໄສວ່າ ເປັນຍ້ອນ ໂຮງງານຜລິດ ແປ້ງມັນຕົ້ນ ລາວ-ອິນໂດຊາຍນາ ໄດ້ປ່ອຍນ້ຳ ເສັຍລົງໃສ່ ໜອງຫານ. ຊາວບ້ານ ຄົນນຶ່ງເວົ້າວ່າ:

"ໂອ ກະບໍ່ມີ ຜູ້ເຊື່ອຫັ້ນລະເນາະ ບ້ານເຮົາ ເຂົາກະວ່າ ໂຮງງານຫັ້ນລະ ກໍແນ່ນອນວ່າ ຂອງໂຮງານ ຫັ້ນລະ".

ຫລັງຈາກ ມີແຈ້ງການ ເຣື້ອງປາຕາຍ ຜແນກຊັພຍາກອນ ທັມມະຊາດ ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ຜແນກອຸດສາຫະກັມ ແລະ ຫັຖກັມ ນະຄອນຫລວງ ໄດ້ລົງໄປເອົາ ຕົວຢ່າງນ້ຳ ໄປກວດ ຢູ່ຫ້ອງທົດລອງ (ແຫຼັບ) ຂອງຣັຖວິສາຫະກິດນໍ້າປະປາ ນະຄອນຫລວງ.

ຈົນໃນວັນທີ 12 ທັນວາ ທີ່ຜ່ານມາ ເຈົ້າໜ້າທີ່ ຈາກຜແນກຊັພຍາກອນ ທັມມະຊາດ ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ອຸດສາຫະກັມ ແລະ ຫັຖກັມ ນະຄອນຫລວງ ພ້ອມດ້ວຍ ຜູ້ບໍຣິຫານ ໂຮງງານ ມີການຈັດ ຖແລງຂ່າວ ຢູ່ໂຮງງານ ຜລິດ ແປ້ງມັນຕົ້ນ ລາວ-ອິນໂດຊາຍນາ ໂດຍ ມີສື່ມວນຊົນ ຈຳນວນ ນຶ່ງ ແລະ ຊາວບ້ານ ເຂົ້າຮ່ວມຮັບຟັງ. ອີງຕາມການ ບອກເລົ່າ ຂອງຊາວບ້ານ.

ຜົນກວດກາວິຈັຍນ້ຳ ພົບວ່າ ມີສາຣປົນເປື້ອນ ຢູ່ໃນນ້ຳ ຊື່ງສານດັ່ງກ່າວ ໄປຂ້າອົກຊິເຈນ ຢູ່ໃນນ້ຳ ແລ້ວເຮັດໃຫ້ປາ ຂາດອົກຊິເຈນ ຈຶ່ງຕາຍໄປ ໃນທີ່ສຸດ ແຕ່ວ່າ ເຈົ້າໜ້າທີ່ ບໍ່ໄດ້ຣະບຸວ່າ ສານປົນເປື້ອນ ຢູ່ໃນນ້ຳແມ່ນ ສານປະເພດ ໃດ.

ໃນເວລາ ດຽວກັນ ເຈົ້າໜ້າທີ່ ຈາກຜແນກ ອຸດສາຫະກັມ ແລະ ຫັຖກັມ ກໍຕັ້ງ ຂໍ້ສົງໄສວ່າ ສາເຫດ ປາຕາຍ ອາດເປັນຍ້ອນ ຟາມລ້ຽງເປັດ ແລະ ຟາມລ້ຽງໝູ ຢູ່ໃກ້ຄຽງ ປ່ອຍນ້ຳເສັຍ ລົງໃສ່ໜອງ ສານເຄມີ ແລະ ຢາປາບສັດຕຣູພືດ ທີ່ຟາມລ້ຽງສັດ ໃຊ້ ໄດ້ໄຫລລົງໜອງ ແລະ ສານລິກໄນ ທີ່ໃຊ້ ໃນການຈັບປາ ຊື່ງເຈົ້າໜ້າທີ່ ໄດ້ໃຫ້ສຳພາດ ຕໍ່ໜັງສືພິມ ວຽງຈັນທາມສ໌ ສບັບວັນທີ 13 ທັນວາ.

ແຕ່ຊາວບ້ານ ກໍຍັງ ບໍ່ເຊື່ອວ່າ ປາຕາຍ ຍ້ອນຟາມເປັດ ຢູ່ໃກ້ຄຽງ ແລະ ຍັງແນ່ໃຈວ່າ ເປັນຍ້ອນ ໂຮງງານ ປ່ອຍນ້ຳເສັຍລົງໃສ່. ຊາວບ້ານ ຄົນນຶ່ງໄດ້ ບອກ ກັບນັກຂ່າວ ວິທຍຸເອເຊັຍເສຣີ ວ່າ ໂຮງງານ ໄດ້ປ່ອຍນ້ຳລົງ ໃນຣະດູຝົນ ປະມານ 1 ເດືອນ ກ່ອນ ປາຕາຍ ແລະ ນ້ຳເສັຍ ທຸກຢ່າງ ຈາກໂຮງງານ ແມ່ນປ່ອຍລົງ ໜອງຫານໜົດ ແລະ ຍິ່ງໄປກວ່ານັ້ນ ໂຮງງານ ບໍ່ມີຣະບົບ ບຳບັດນ້ຳເສັຍ ໝາຍຄວາມວ່າ ທີ່ຜ່ານມາ ໂຮງງານ ມີແຕ່ອ່າງ ເກັບນໍ້າເສັຍ ແລະ ໃນເວລາ ທີ່ນໍ້າເຕັມອ່າງ ໂຮງງານ ກໍປ່ອຍລົງໜອງ ໂດຍ ບໍ່ມີການ ບໍາບັດນໍ້າ.

ໃນເດືອນ ພຶສພາ ປີ 2009 ໂຮງງານ ດັ່ງກ່າວ ເຄີຍປ່ອຍນ້ຳ ລົງໜອງຫານ ແລ້ວເຮັດໃຫ້ ປາຕາຍ ປະມານ 3 ຕັນ ຊື່ງໃນເວລານັ້ນ ອົງການ ຊັພຍາກອນນ້ຳ ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອມ ເອົາຕົວຢ່າງນ້ຳ ໃນໜອງ ໄປກວດ ແລະ ພົບວ່າ ມີສານ ໄຊຍານາຍ ຊຶ່ງເປັນສານພິດ ທີ່ເປັນອັນ ຕລາຍຕໍ່ສິ່ງ ທີ່ມີຊີວິດ, ສານ TSS ເຊິ່ງເປັນທາດ ແຂງບໍ່ສາມາດ ລະລາຍ ໃນນ້ຳໄດ້ ແລະ ສານນໍ້າມັນ ຊຶ່ງທັງໝົດ ແມ່ນມາຈາກ ນ້ຳເສັຍ ທີ່ໂຮງງານ ປ່ອຍລົງມາ ແລະ ໂຮງງານ ກໍອອກມາ ຍອມຮັບ ແລ້ວຈ່າຍ ຄ່າເສັຍຫາຍ ດ້ວຍການຊື້ປາ ມາປ່ອຍ ໃສ່ໜອງຄືນໃຫ້.

ໜອງຫານມີເນື້ອທີ່ ປະມານ 200 ເຮັກຕາ ໃນນັ້ນ ມີເຂດ ອະນຸຮັກ ສັດນ້ຳ 6 ເຮັກຕາ ຕັ້ງຢູ່ເຂດບ້ານ ນາທາມ ແລະ ນາຊອນ ເມືອງປາກງື່ມ ຫ່າງຈາກ ນະຄອນຫລວງ ວຽງຈັນ ໄປທາງທິດໃຕ້ ປະມານ 70 ກິໂລແມັດ ແລະ ຊາວບ້ານ ສ່ວນໃຫຍ່ ມີອາຊີບ ເຮັດນາ ແລະ ຫາປາລ້ຽງຊີບ ສະນັ້ນ ປາຕາຍ ໃນຄັ້ງນີ້ ກໍສົ່ງຜົນ ກະທົບ ຕໍ່ ການດຳລົງຊີວິດ ຂອງເຂົາເຈົ້າ.

ເຖິງຢ່າງໄດກໍຕາມ ຖ້າເບິ່ງ ໃຫ້ຣະອຽດ ແລ້ວ ກໍຈະເຫັນ ສິ່ງທີ່ ຜິດສັງເກດ:

ສິ່ງທີ່ຜິດສັງເກດ ອັນທີນຶ່ງ ຄື: ໃນເຫດການ ປາຕາຍຄັ້ງນີ້ ເຈົ້າໜ້າທີ່ ເປັນຫຍັງຈຶ່ງ ບໍ່ມີການ ເປີດເຜີຍວ່າ ສານປົນເປື້ອນ ທີ່ເຮັດໃຫ້ ປາຕາຍ ແມ່ນສານ ຊນິດໃດ? ມັນເປັນ ສານເຄມີ ທີ່ມາຈາກ ນ້ຳເສັຍ ຂອງໂຮງງານ ຫລື ມາຈາກ ນ້ຳເສັຍ ຂອງ ຟາມລ້ຽງສັດ?. ຊາວບ້ານກ່າວ່າ:

"ຢາກໃຫ້ຫາຫລັກຖານ ຢັ້ງຢືນວ່າ ຄ່າຂອງນ້ຳ ເກີນທໍ່ນີ້ ຢາກໃຫ້ເວົ້າ ຈັ່ງຊັ້ນ ຄັນວ່າ ແມ່ນຫັ້ນນ່າເນາະ ຢາກໃຫ້ກວດ ແນວນັ້ນ ຂັ້ນວ່າ ບໍ່ແມ່ນ ໂຮງງານນັ້ນ ກະແມ່ນ ເກີດນຳໂຕ ໄດຫັ້ນນ່າ ກະຢາກຮູ້ຈັກ ແນວນັ້ນ".

ສິ່ງທີ່ຜິດສັງເກດ ອັນທີສອງ ແມ່ນ: ແຫລ່ງຂ່າວ ພາຍໃນ ໄດ້ລາຍງານວ່າ ການຖແລງຂ່າວ ຢູ່ໂຮງງານ ໂດຍ ມີເຈົ້າໜ້າທີ່ ສື່ມວນຊົນ ຈໍານວນນຶ່ງ ແລະ ຊາວບ້ານ ເຂົ້າຮ່ວມ. ໃນການເດີນທາງ ໄປຂອງ ເຈົ້າໜ້າທີ່ ໂຮງງານ ເປັນຜູ້ ຮັບຜິດຊອບ ຄ່າໃຊ້ຈ່າຍ ເປັນຕົ້ນແມ່ນ ຄ່າເດີນທາງ ແລະ ອັດຕາ ເບັ້ຍລ້ຽງ ແລ້ວເມື່ອ ເປັນແນວນັ້ນ ຂະບວນການ ກວດກາ ສານປົນເປື້ອນ ຈະມີຄວາມ ເປັນກາງ ຂະໜາດໃດ? ແລະ ຈະໜ້າເຊື່ອຖື ຂະໜາດໃດ?

ສິ່ງທີ່ຜິດສັງເກດ ອັນທີສາມກໍຄື: ຕາມກົດໝາຍ ແລ້ວ ການກວດກາ ວິຈັຍນໍ້າ ຫາ ສານປົນເປື້ອນ ຕ້ອງແມ່ນ ໜ້າທີ່ຂອງ ກະຊວງ ຊັພຍາກອນ ທັມມະຊາດ ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອມ ແຕ່ໃນຕົວຈິງ ພັດເອົາໄປ ໃຫ້ ຣັຖວິສາຫະກິດ ນໍ້າປະປາ ນະຄອນຫລວງ ເປັນຜູ້ກວດກາ ວີຈັຍ. ແລ້ວ ກະຊວງ ຊັພຍາກອນ ທັມມະຊາດ ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອມ ຄືບໍ່ເຮັດ ໜ້າທີ່ນີ້?

ມາດຕາ 35 ວັກທີ 1 ຂອງກົດໝາຍ ວ່າດ້ວຍການ ປົກປັກຮັກສາ ສິ່ງແວດລ້ອມ ໄດ້ເວົ້າວ່າ: ຜູ້ປະກອບການ ທີ່ດຳເນີນ ກິຈການ ຕ່າງໆ ຕ້ອງນຳໃຊ້ ວິທີການ ແລະ ມາຕການຄວບຄຸມ ມົລພິດ ຢ່າງເຂັ້ມງວດ ເຊັ່ນ ການນຳໃຊ້ ເທັກໂນໂລຢີ ແລະ ອຸປກອນຕ່າງໆ ທີ່ເໝາະສົມ ການປ້ອງກັນ ການແກ້ໄຂ ການບຳບັດ ອະເຊື້ອ ປັບປຸງ ແລະ ບູຣະນະ ຟື້ນຟູ ສິ່ງແວດລ້ອມ ທີ່ໄດ້ຮັບ ຜົນກະທົບ ຈາກມົລພິດ ທາງອາກາດ ດິນ ແລະ ນ້ຳ.

ໝາຍຄວາມວ່າ ຜູ້ປະກອບການ ທີ່ດຳເນີນ ກິຈການຕ່າງໆ ຈະຕ້ອງ ບຳບັດ ສິ່ງເສດເຫລືອ ຢູ່ໃນໂຮງງານ ຂອງຕົນ ກ່ອນທີ່ຈະປ່ອຍ ອອກມາ ເພື່ອຮັບ ປະກັນ ບໍ່ໃຫ້ສົ່ງ ຜົນກະທົບ ຕໍ່ ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ທັງຊຸມຊົນ ທີ່ຢູ່ໃກ້ຄຽງ.

ສະເພາະ ກໍຣະນີ ປາຕາຍ ຢູ່ໜອງຫານ ເປັນຄັ້ງທີສອງ ແລ້ວ ແລະ ເປັນພຽງ ຕົວຢ່າງນຶ່ງ ໃນຫລາຍໆໆຕົວຢ່າງ ທີ່ສະທ້ອນ ໃຫ້ເຫັນວ່າ ໜ່ວຍງານ ທີ່ ຮັບຜິດຊອບ ດ້ານ ສິ່ງແວດລ້ອມ ຍັງບໍ່ສາມາດ ເປັນທີ່ເພິ່ງ ຂອງ ສັງຄົມລາວ ແລະ ບໍ່ສາມາດ ໃຊ້ ມາຕການ ກົດໝາຍ ຕໍ່ ຜູ້ຣະເມີດ ໄດ້. ເມື່ອເປັນ ແນວນັ້ນ ປະເທດລາວ ຈະກ້າວໄປ ສູ່ການເປັນ ຣັຖແຫ່ງ ກົດໝາຍ ແຕ່ນີ້ ເຖິງ ປີ 2020 ໄດ້ແນວໃດ.