ຣັຖບານ ເຊີນຊວນໃຫ້ນັກລົງທຶນ ເຂົ້າມາຂຸດຄົ້ນແຮ່ໂປຕາສ ເຂດນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ

ກະຊວງພະລັງງານ ແລະບໍ່ແຮ່ ແລະນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ ໄດ້ຈັດກອງປະຊຸມ ປຶກສາຫາລືກ່ຽວກັບການສເນີຊອກຄົ້ນ, ສໍາຣວດ, ຂຸດຄົ້ນ ແລະປຸງແຕ່ງແຮ່ເກືອກາລີ ຫລື ແຮ່ໂປຕາສ ຢູ່ນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ ໃນມື້ວັນທີ 25 ສິງຫານີ້ ເພື່ອບໍ່ໃຫ້ມີຜົນກະທົບຕໍ່ແຜນພັທນາ ຫລື ການຂຍາຍຕົວເມືອງຂອງນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ. ກອງປະຊຸມໄດ້ເນັ້ນເຖິງເຣື່ອງການຄຸ້ມຄອງ ແລະການຮັບມືກັບ ຜົລກະທົບ ທີ່ອາດເກີດຂຶ້ນ.

ເຈົ້າໜ້າທີກະຊວງດັ່ງກ່າວ ເວົ້າຕໍ່ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ໃນມື້ວັນທີ 30 ສິງຫານີ້ວ່າ ເຣື່ອງທີ່ວ່ານັ້ນ ແຕ່ປີກາຍ ຣັຖບານເປີດໂອກາດໃຫ້ນັກທຸຣະກິຈ ເຂົ້າມາລົງທຶນ, ຈະບໍ່ໃຫ້ຊອກຄົ້ນ ສໍາຣວດ, ເມື່ອໄດ້ສັມປະທານແລ້ວ ກໍຂຸດຄົ້ນເລີຍ ບໍ່ຕ້ອງໄດ້ສຶກສາຫຍັງ.

“ປີກາຍມານີ້ ຣັຖບານເພິ່ນຈະເປີດໂອກາດໃຫ້ແບບວ່າ ຖ້າສົນໃຈຫັ້ນນ່າ ຈະບໍ່ໃຫ້ຊອກຄົ້ນສໍາຣວດເນາະ ຖ້າສົນໃຈແລ້ວ ຈະຖອກເງິນໃຫ້ຣັຖບານບໍ່ ຣັຖບານຈະວາງກໍານົດໃຫ້ຫັ້ນນ່າ ຖ້າວ່າໄດ້ສັມປະທານ ສັມປະທານແລ້ວຂຸດຄົ້ນເລີຍ ຈະບໍ່ໄດ້ສຶກສາອີ່ຫຍັງ ຫລາຍບໍຣິສັດແລ້ວ ປ່ຽນເຂດຕະພຶດຕະພືຢູ່.”

ທ່ານ ກ່າວຕື່ມວ່າ ເມື່ອປີກາຍ ຣັຖບານ ໄດ້ອະນຸມັດໃຫ້ບໍຣິສັດບໍ່ແຮ່ປຸ໋ຍກາລີ ລາວ-ຈີນຈໍາກັດ ຂອງນັກລົງທຶນຈີນ ເປີດໂຄງການພາກຂຍາຍ ການຂຸດຄົ້ນແຮ່ ການາລາຍ (Carnaline) ແລະປຸງແຕ່ງແຮ່ເປັນແຮ່ໂປຕາສຊຽມຄໍລາຍ (Potassium chloride) ເພື່ອນໍາໄປຜລິດປຸ໋ຍເຄມີ ທີ່ຕັ້ງຢູ່ບ້ານທົ່ງມັ່ງ ເມືອງໄຊທານີ ນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ. ໂຄງການດັ່ງກ່າວ ເມື່ອໄດ້ຮັບການອະນຸມັດ ກໍລົງມືປະຕິບັດທັນທີ ໂດຍບໍ່ມີການປະເມີນຜົລກະທົບ ທາງດ້ານສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະສັງຄົມຢ່າງລະອຽດແຕ່ຢ່າງໃດ.

ຜົລກະທົບ ທີ່ອາດເກີດຂຶ້ນ ຈາກການຂຸດຄົ້ນເກືອກາລີນັ້ນ  ສ່ວນໃຫຍ່ຈະພົບເຫັນ ແມ່ນການເຄືອງຕາ, ກິ່ນເໝັນຂິວ ຈົນວິນຫົວ ແລະການປົນເປື້ອນຂອງສານເຄມີ ໃນແຫລ່ງນໍ້າ ທີ່ກະທົບຕໍ່ສັດນໍ້າ. ຜົລກະທົບທີ່ວ່ານັ້ນ ຈະໜ້ອຍ ຫລືຫລາຍເທົ່າໃດ ແມ່ນຂຶ້ນກັບວິທີການຂຸດເຈາະ, ຂະບວນການຍ່ອຍ ແລະການປຸງແຕ່ງ, ການຖິ້ມເສດຂີ້ເຫຍື້ອ, ປະຣິມານການຂຸດເຈາະ ແລະໄລຍະຫ່າງຂອງບໍ່ແຮ່ກັບເຂດຊຸມຊົນ.

ພ້ອມກັນນັ້ນ ຣັຖບານ ກໍຍັງອະນຸມັດໃຫ້ບໍຣິສັດ ສີສວນອາໂບບ ແອດເວັນເທດໂລມອນ ມາຍນິງ(ລາວ) ສໍາປະທານຂຸດຄົ້ນ ແລະປຸງແຕ່ງແຮ່ເກືອໂປຕາສ ຢູ່ເມືອງປາກງື່ມ ນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ ຊຶ່ງປັດຈຸບັນກໍາລັງຂຸດຄົ້ນແລະປຸງແຕ່ງ.

ເຈົ້າໜ້າທີ່ຜແນກຊັພຍາກອນທັມມະຊາຕ ແລະສິ່ງແວດລ້ອມ ນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ ເວົ້າວ່າ ການຊອກຄົ້ນ, ສໍາຣວດ, ຂຸດຄົ້ນ ແລະປຸງແຕ່ງເກືອກາລີ ຢູ່ ນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ ທຸກໂຄງການແມ່ນໄດ້ຮັບການອະນຸມັດຈາກຣັຖບານໂດຍກົງ  ແຕ່ທາງນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ ຈະເປັນຜູ້ຄຸ້ມຄອງ ຫາກເກີດຜົລກະທົບຕໍ່ສິ່ງ ແວດລ້ອມ ແລະສັງຄົມ ຕົວຢ່າງ ຫາກໂຄງການກວມເອົາດິນ ຂອງປະຊາຊົນ ກໍຈະຊ່ອຍໄກ່ເກັ່ຍ, ຮຽກຮ້ອງ ຄ່າທົດແທນຢ່າງສົມເຫດສົມຜົລ ໃຫ້.

ດັ່ງທີ່ທ່ານກ່າວ ໃນມື້ດຽວກັນນີ້ວ່າ:

“ເກືອກາລີຢູ່ນະຄອນຫລວງນີ້ນ່າ ເຮັດຢູ່ປາກງື່ມນີ້ນ່າ ບໍຣິສັດຈີນເຮັດແລ້ວ ຈີນລົງທຶນມາເຮັດເອງບັກຫລາຍໆ ໂຄງການໂຕນັ້ນໄດ້ຜ່ານແລ້ວ ໝາຍຄວາມວ່າເຂົາຕ້ອງໄດ້ຜ່ານຣັຖບານແນ່ນອນ. ເອີ ມັນກະມີກົດໝາຍຄຸ້ມຄອງ ມີໂຄງການແລ້ວມັນກໍຕ້ອງ ມີການຊົດເຊີຍກັນຫັ້ນແຫລະ.”

ປະຊາຊົນ ຢູ່ນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ ເວົ້າວ່າ ບໍ່ເຫັນດີໃຫ້ບໍຣິສັດ ທັງພາຍໃນ ແລະຕ່າງປະເທດ ຊອກຄົ້ນ, ສໍາຣວດ, ຂຸດຄົ້ນ ແລະປຸງແຕ່ງເກືອກາລີ ຢູ່ໃນເຂດນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ ເພາະມັນເປັນເຂດເມືອງ ແລະຊຸມຊົນຂນາດໃຫຍ່່, ເມື່ອມີຜົລກະທົບເກີດຂຶ້ນ ອາຈກະທົບໃສ່ປະຊາຊົນຈໍານວນຫລາຍ ໂດຍສະ ເພາະເຣື່ອງທີ່ດິນ ແລະແຫລ່ງນໍ້າ ທີ່ອາຈປົນເປື້ອນສານຜິດເຄມີ.

ຢູ່ໃນກອງປະຊຸມສໄມສາມັນເທື່ອທີ 5 ຂອງສະພາແຫ່ງຊາຕຊຸດທີ 9 ທີ່ຫາກໍຜ່ານມານີ້ ທັງປະທານສະພາ ແລະສະມາຊິກສະພາແຫ່ງຊາຕ ຫລາຍທ່ານ ກໍບໍ່ເຫັນດີໃຫ້ຣັຖບານ ອະນຸມັດໃຫ້ບໍຣິສັດ ທັງພາຍໃນ ແລະຕ່າງປະເທດ ຊອກຄົ້ນ, ສໍາຣວດ, ຂຸດຄົ້ນ ແລະປຸງແຕ່ງເກືອກາລີ, ແຮ່ທົດລອງ ແລະແຮ່ຫາຍາກ ເພາະໂຄງການເຫລົ່ານັ້ນ ສົ່ງຜົລກະທົບໜັກຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ, ຕໍ່ສັງຄົມ ແລະໂຄງຮ່າງພື້ນຖານຂອງປະເທດ.

ດັ່ງປະຊາຊົນລາວຜູ້ນຶ່ງ ກ່າວຕໍ່ວິທຍຸ ເອເຊັຽ ເສຣີ ໃນມື້ດຽວກັນນີ້ວ່າ:

“ກອງປະຊຸມສະພາຫວ່າງຢ່ານີ້ນ່າ ຟັງບັນຫາຖົກຖຽງກັນ ປະທານສະພາກະວ່າ ສົ່ງຜົນກະທົບກະທົບຕໍ່ສະພາບແວດລ້ອມ ມີບັນຫາກຸມແກ້ກັນຢູ່ສູ່ມື້ນີ້ ຈິດໃຈກະຢາກໃຫ້ໂຈະ ຄືຢູ່ໂຕດົງຊຽງດີນີ້ກະ ນໍ້າເຄັມດູດຂຶ້ນມາ ແລ້ວກະໄປຖືກດິນປະຊາຊົນ ເຮັດກິນບໍ່ໄດ້.”

ຊາວລາວອີກຜູ້ນຶ່ງ ຢູ່ນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ ກໍເວົ້າວ່າ ທີ່ດິນໃນນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ ຄວນຈະໄດ້ຮັບການຄຸ້ມຄອງ ແລະສງວນເອົາໄວ້ ເພື່ອຮອງຮັບການ ຂຍາຍຕົວຂອງຊຸມຊົນ, ຂອງບ້ານ ແລະເມືອງໃນອະນາຄົດ ເພາະປັດຈຸບັນ ທີ່ດິນເປົ່າວ່າງ ນັບມື້ຈະໝົດໄປ ເພາະຣັຖບານອະນຸມັດໃຫ້ບໍຣິສັດ ທັງພາຍໃນ ແລະຕ່າງປະເທດ ເຂົ້າມາເຮັດໂຄງການຂນາດໃຫຍ່, ແຕ່ປະຊາຊົນພັດບໍ່ມີບ່ອນຢູ່ອາໄສ ແລະບໍ່ມີທີ່ດິນທໍາກິນ.

ດັ່ງທີ່ທ່ານກ່າວວ່າ:

“ບໍ່ຈໍາເປັນວ່າຊີ້ສາ ຈຸດທີ່ວ່າມັນມີບັນຫາແດ່ກະໂຕຢ່າງສົມມຸດວ່າ ຂະເຈົ້າຂຍາຍໄປຫັ້ນນ່າ ການຂຍາຍໂຕຂອງບ້ານຫັ້ນນ່າ ຕາມທີ່ວ່າເຫັນຊື່ໆດອກເດີ.”

ເຈົ້າໜ້າທີ່ທ້ອງຖິ່ນ ຢູ່ເມືອງໄຊທານີ ເວົ້າວ່າ ດຽວນີ້ ຣັຖບານ ຕ້ອງການທີ່ດິນເປັນຈໍານວນຫລາຍ ເພື່ອໃຫ້ບໍຣິສັດ ທັງພາຍໃນ ແລະຕ່າງປະເທດ ພັທນາໂຄງການຕ່າງໆ ແລະປັດຈຸບັນ ກໍມີຫລາຍໂຄງການ ທີ່ຣັຖບານກໍາລັງໄກ່ເກັ່ຍ ນໍາປະຊາຊົນ ທີ່ບໍ່ຍອມຍົກດິນໃຫ້.

“ເພິ່ນກະເອົາໄປພັທນາ ເພິ່ນໃຫ້ບໍຣິສັດ ເພິ່ນກໍາລັງເຄລັຽກັນຢູ່ຫັ້ນນ່າ ແຕ່ວ່າດິນຕ່າງໆແທ້ ມັນເປັນເຂດເສຖກິຈໝົດແລ້ວດຽວນີ້ເນາະ.”

ທ່ານ ຄຳໂສ້ ກຸໂພຄຳ ຫົວໜ້າຫ້ອງການກະຊວງພະລັງງານ ແລະບໍ່ແຮ່ ກ່າວຕໍ່ກອງປະຊຸມໃນມື້ວັນທີ 25 ສິງຫານັ້ນວ່າ  ນັບແຕ່ປີ 1990 ເປັນຕົ້ນມາ ຣັຖບານ ໄດ້ເປີດກວ້າງ ແລະດຶງດູດເອົາການລົງທຶນ ທັງພາຍໃນ ແລະຕ່າງປະ ເທດ, ຊຶ່ງມາຮອດປັດຈຸບັນ ມີໂຄງການລົງທຶນຊອກຄົ້ນ, ສໍາຣວດ, ຂຸດຄົ້ນ ແລະປຸງແຕ່ງແຮ່ທາດ ທັງໝົດ 287 ບໍລິສັດ, 399 ກິດຈະການ.

ໃນຈໍານວນນັ້ນ ມີ 25 ບໍລິສັດ ທີ່ມີ 25 ກິດຈະການຢູ່ໃນໄລຍະການຊອກຄົ້ນ, 122 ບໍລິສັດ-138 ກິດຈະການ ຢູ່ໃນໄລຍະການສໍາຣວດ, 32 ບໍລິສັດ- 51 ກິຈການ ຢູ່ໃນໄລຍະສຶກສາ ຄວາມເປັນໄປໄດ້ທາງດ້ານເສຖກິຈ-ເຕັກນິກ ແລະ 108 ບໍຣິສັດ-185 ກິດຈະການ ຢູ່ໃນໄລຍະການຂຸດຄົ້ນ ແລະປຸງແຕ່ງ.

ນອກຈາກສູນກາງອະນຸມັດແລ້ວ, ຂັ້ນທ້ອງຖິ່ນ ໄດ້ອະນຸຍາດໃຫ້ ຊຶ່ງມາຮອດປັດຈຸບັນ ອະນຸຍາດໄປແລ້ວ 671 ບໍລິສັດ-732 ກິດຈະການ.

ນອກຈາກນັ້ນ ກໍຍັງມີບໍຣິສັດ ຊີໂນ-ອາກຣີ ໂປຕາສ ຂອງຈີນ ຊຶ່ງເປັນນຶ່ງ ໃນ ຈໍາວນບໍຣິສັດໃຫຍ່ ດ້ານການຂຸດຄົ້ນແຮ່ເກືອກາລີຢູ່ລາວ ທີ່ໄດ້ຮັບສັມປະທານ ຈາກຣັຖບານ ໃນເນື້ອທີ່ 263.32 ກິໂລຕາແມັດ ທີ່ມີແຮ່ເກືອຢູ່ຫລາຍກວ່າ 1 ຕື້ຕັນ. ບໍຣິສັດນີ້ຕັ້ງເປົ້າໝາຍ ຈະຜລິດປຸ໋ຍໂປຕາສໃຫ້ໄດ້ 5 ລ້ານຕັນ ກ່ອນປີ 2027 ແລະໃນໄລຍະຍາວ ຈະຜລິດໃຫ້ໄດ້ 10 ລ້ານຕັນ.

ກ່ອນໜ້ານີ້ ເມື່ອວັນທີ 28 ພຶສຈິກາ 2022 ຣັຖບານລາວ ໄດ້ອະນຸມັດໃຫ້ບໍຣິສັດ ຊີໂນ-ອາກຣີໂປຕາສ ຂອງຈີນ ຊຶ່ງສັງກັດຢູ່ໃນບໍຣິສັດອາຊີ-ໂປຕາສສາກົນ ສໍາຣວດແຮ່ເກືອກາລີ ແລະສ້າງໂຮງງານຢູ່ບ້ານ ໜອງຫລົ່ມ ເມືອງໜອງບົກ ແຂວງຄໍາມ່ວນ ໃນເນື້ອທີ່ 48.5 ກິໂລຕາແມັດ ຫລື 4,850 ເຮັກຕາ.

ອີງຕາມຣາຍງານ ຂອງກະຊວງອຸດສາຫະກັມ ແລະການຄ້າຂອງລາວ, ເກືອກາລີ ຫລືແຮ່ໂປຕາສ ເປັນສິນຄ້າສົ່ງອອກຕົ້ນຕໍ ຂອງລາວໃນປັດຈຸບັນ, ປີ 2022 ມີມູນຄ່າເຖິງ 320 ລ້ານໂດລ້າຣ໌ສະຫະຣັຖ ແລະໃນ 7 ເດືອນຕົ້ນປີ 2023 ນີ້ ຣັຖບານ ສົ່ງເກືອກາລີອອກໄປຈີນ ໃນມູນຄ່າ 299 ລ້ານໂດລ້າຣ໌.