ລາວ ຈະກວດກາເຂື່ອນໄຟຟ້າ ທຸກ 5 ປີ

ທາງການລາວ ມີແຜນ ທີ່ຈະກຳນົດເອົາ ທຸກໆ 5 ປີ ຈະມີການກວດກາເຂື່ອນໄຟຟ້າ ທຸກແຫ່ງທົ່ວປະເທດ ເພື່ອສ້າງຄວາມເຊື່ອໝັ້ນ ແລະ ຄວາມປອດພັຍ ຂອງເຂື່ອນຕ່າງໆ ເນື່ອງຈາກໄລຍະຜ່ານມາ ມີເຂື່ອນໄຟຟ້າຫຼາຍແຫ່ງໃນລາວ ຖືກຕັ້ງຄຳຖາມວ່າ ເຂື່ອນ ເຫຼົ່ານັ້ນ ຖືກສ້າງຂຶ້ນ ຕາມາຕຖານສາກົລ ຫຼືບໍ່? ໂດຍສະເພາະແມ່ນກໍຣະນີ ເຂື່ອນເຊປຽນ-ເຊນ້ຳນ້ອຍ ແຕກ ເມື່ອປີ 2018 ທີ່ສ້າງ ຜົລກະທົບຕໍ່ຊີວິຕ ແລະ ຊັພສິນ ຂອງປະຊາຊົນລາວ ຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ. ດັ່ງເຈົ້າໜ້າທີ່ ກົມຄຸ້ມຄອງພະລັງງານ, ກະຊວງພະລັງງານ ແລະ ບໍ່ແຮ່ ທ່ານນຶ່ງ ກ່າວຕໍ່ຜູ້ສື່ຂ່າວ ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ໃນວັນທີ 21 ມົກກະຣາ ນີ້ວ່າ:

“ປົກກະຕິແລ້ວ ພວກເຮົາຈະລົງກວດກ່ອນໜ້າຝົນ ກັບຫຼັງຝົນ, 2 ໂຕນີ້ ມັນຈະເປັນປົກກະຕິ. ທຸກໆ 5 ປີ ຈະກ້າວໄປສ້ອມແປງໃຫຍ່ ແລ້ວພວກເຮົາຈະລົງກວດ ເພາະວ່າຜ່ານມາ ພວກເຮົາກະມີມາຕການ ໃຫ້ປັບປຸງຄືນໝົດ ລະກະມາຜ່ານກະຊວງນີ້ແຫຼະ.”

ທ່ານກ່າວຕື່ມວ່າ ໄລຍະຜ່ານມາ ທາງກະຊວງພະລັງງານ ແລະ ບໍ່ແຮ່ ກໍໄດ້ລົງກວດກາ ບັນດາເຂື່ອນໄຟຟ້າທຸກແຫ່ງຢູ່ແລ້ວ, ແຕ່ອາຈບໍ່ໄດ້ເຂັ້ມງວດ ຈົນເກີດເຫດ ເຂື່ອນເຊປຽນ-ເຊນ້ຳນ້ອຍ ແຕກເມື່ອປີ 2018 ເຮັດໃຫ້ຣັຖບານ ມີຄຳສັ່ງໃຫ້ກວດກາ ເຂື່ອນທຸກແຫ່ງ, ໂດຍເມື່ອປີ 2019-2020 ທີ່ຜ່ານມາ ກໍມີການກວດກາເຂື່ອນໄຟຟ້າຫຼາຍແຫ່ງແລ້ວ ໃນທົ່ວປະເທດ ແລະ ຫາກພົບວ່າ ເຂື່ອນໃດ ບໍ່ໄດ້ມາຕຖານ ກໍຈະໃຫ້ປັບປຸງຄືນ ເຣື່ອງມາຖານຄວາມປອດພັຍ ແລ້ວສົ່ງໃຫ້ກະຊວງພະລັງງານ ແລະບໍ່ແຮ່ກວດສອບຄືນອີກຄັ້ງ.

ເຈົ້າໜ້າທີ່ວິຊາການກະຊວງພະລັງງານ ແລະບໍ່ແຮ່ ອີກທ່ານນຶ່ງ ກ່າວຕໍ່ຜູ້ສື່ຂ່າວ ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ໃນມື້ດຽວກັນນີ້ວ່າ ການກວດກາ ບັນດາເຂື່ອນໄຟຟ້າຂນາດນ້ອຍ ແລະ ຂນາດກາງ ທີ່ຜ່ານມານັ້ນ ພົບເຫັນຢ່າງໜ້ອຍ 10 ແຫ່ງ ທີ່ບໍ່ໄດ້ມາຕຖານ, ໂດຍຂັ້ນແຂວງ ເປັນຜູ້ອະນຸມັດລົງທຶນ ເຊັ່ນວ່າ ເຂື່ອນນ້ຳຊຽນ ຂນາດກຳລັງຕິດຕັ້ງ 104 ເມກະວັຕ ຢູ່ເມືອງຄູນ ແຂວງຊຽງຂວາງ ແລະ ເຂື່ອນ ນ້ຳຮຸ່ງ 1 ແຂວງໄຊຍະບູຣີ ຈຶ່ງໄດ້ສັ່ງໃຫ້ບໍຣິສັດຜູ້ລົງທຶນ ແກ້ໄຂຄືນໝົດແລ້ວ.

“ປັດຈຸບັນນີ້, ເພິ່ນກະກວດສອບກວດກາຄືນ ຂອງບັນດາເຂື່ອນທັງຂນາດນ້ອຍ, ຂນາດກາງຂນາດໃຫຍ່ເນາະ. ກະຊວງພະລັງງານ ໄດ້ລົງກວດ ໂດຍທີ່ວ່າ ມີສົມທົບກັບ ເບື້ອງບໍຣິສັດ ລົງຕິດຕາມ ລະກະມີການປັບປຸງ.”

ກ່ຽວກັບເຣື່ອງນີ້, ຊາວລາວທ່ານນຶ່ງໃນເມືອງທຸຣະຄົມ ແຂວງວຽງຈັນ, ເຊິ່ງອາສັຍຢູ່ລຸ່ມເຂື່ອນນ້ຳງື່ມ 1 ກ່າວຕໍ່ຜູ້ສື່ຂ່າວ ວິທຍຸເອເຊັຽ ເສຣີ ໃນມື້ດຽວກັນນີ້ວ່າ ບໍ່ໄດ້ກັງວົນ ແລະ ເກີດຄວາມຢ້ານກົວ ແຕ່ຢ່າງໃດ ເພາະເຫັນວ່າ ໂຄງສ້າງຂອງເຂື່ອນກໍໃຫຍ່ ແລະ ແໜ້ນໜາພໍສົມຄວນ, ອີກທັງແຕ່ລະປີ ກໍເຫັນວ່າ ທາງການລາວ ລົງມາກວດກາ ເປັນປະຈຳຢູ່ແລ້ວ.

“ເຂື່ອນໂຕນີ້ ມັນເຂື່ອນແຕ່ສມັຍໃດເນາະ ມັນຄືວ່າແໜ້ນໜາຢູ່ ເຂົາເຈົ້າກະແປງ ຄ້ຳແບບໜາແໜ້ນຂຶ້ນອີກ. ກະບໍ່ເປັນ ເພາະວ່າມັນ ກະບໍ່ເຄີຍເປັນຈັກເທື່ອ, ຫັ້ນນ່າ. ນ້ຳມັນລົ້ນ ນ້ຳມັນຫຼາຍ ເຂົາເຈົ້າກະປ່ອຍ ກະພາກັນໄປຫຼິ້ນເດ ເພິ່ນກະປະກາດເດ.”

ຊາວລາວອີກທ່ານນຶ່ງ ຢູ່ເມືອງຊຽງເງິນ ແຂວງຫຼວງພຣະບາງ ທີ່ອາສັຍຢູ່ລຸ່ມ ເຂື່ອນນ້ຳຄານ 2 ກ່າວຕໍ່ຜູ້ສື່ຂ່າວ ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ໃນມື້ດຽວກັນນີ້ວ່າ ເຫັນດີຢ່າງຍິ່ງ ທີ່ທາງການລາວ ຈະກວດກາບັນດາເຂື່ອນໄຟຟ້າຕ່າງໆ ໃນທົ່ວປະເທດ ເພື່ອສ້າງຄວາມໝັ້ນໃຈ ໃຫ້ແກ່ປະຊາຊົນລາວວ່າ ຈະບໍ່ມີເຫດການເຂື່ອນແຕກ ເກີດຂຶ້ນອີກໃນອະນາຄົດ.

“ຄັນແມ່ນເພິ່ນກະກວດກາຄືນນີ້ ເພາະວ່າ ກະຫຼາຍໆໂຄງການທີ່ວ່າ ມັນຍັງວ່າບໍ່ຈະແຈ້ງ. ຖ້າເພິ່ນມີການກວດສອບໂຕນີ້ຄືນ ກະຖືວ່າດີຫຼາຍ.”

ນອກຈາກກະຊວງພະລັງງານ ແລະ ບໍ່ແຮ່ ຈະກວດກາເຣື່ອງມາຕຖານ ເຂື່ອນໄຟຟ້າແລ້ວ ຊາວລາວ ກໍຢາກໃຫ້ພາກສ່ວນທີ່ ກ່ຽວຂ້ອງເອົາໃຈໃສ່ ການປະເມີນເຣື່ອງຜົລກະທົບ ຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ ຂອງໂຄງການເຂື່ອນໄຟຟ້າ ໃຫ້ລະອຽດ ແລະ ມີປະສິດທິພາບສູງສຸດ ກ່ອນຈະອະນຸມັດ ໃຫ້ມີການກໍ່ສ້າງ ເນື່ອງຈາກເຫັນວ່າ ໂຄງການເຂື່ອນໄຟຟ້າຫຼາຍແຫ່ງ ທີ່ສ້າງໄປນັ້ນ ເກີດຜົລກະທົບ ຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ ຕາມມາ ຈົນເກີດຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ ໃນການແກ້ໄຂບັນຫາ, ຕາມຄວາມເວົ້າ ຂອງ ເຈົ້າໜ້າທີ່ ວິຊາການ ດ້ານສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ ທ່ານນຶ່ງ ຜູ້ຂໍສງວນຊື່ ກ່າວຕໍ່ຜູ້ສື່ຂ່າວ ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ໃນມື້ດຽວກັນນີ້ວ່າ:

“ເອີ່, ມັນກະຕ້ອງມີບົດປະເມີນ ຜົລກະທົບ ຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ກ່ອນເນາະ ກ່ອນຈະສ້າງ. ຕ້ອງມີບົດວິພາກເສຖກິຈ-ສັງຄົມ ຂຽນອອກມາເບາະ ມັນຢູ່ໃນຣະດັບໃດ ຢູ່ໃນຣະດັບ IEIA ບໍ່ເນາະ. ຖ້າວ່າມັນເປັນ ໂຄງການຂນາດໃຫຍ່ ມັນກະຕ້ອງແມ່ນ EIA.”

ປັດຈຸບັນ, ປະເທດລາວ ມີເຂື່ອນໄຟຟ້າທັງໝົດ ທີ່ສ້າງສຳເຣັດ ແລະ ດຳເນີນການ ຜລິຕໄຟຟ້າແລ້ວ ທັງໝົດ 78 ແຫ່ງ ທີ່ມີ ກຳລັງຕິດຕັ້ງລວມກັນ 9,972 ເມກະວັຕ, ເຊິ່ງຕາມແຜນການ ດ້ານພະລັງງານໄຟຟ້າ ຂອງປະເທດລາວ ຈະສ້າງເຂື່ອນໄຟຟ້າ ໃຫ້ໄດ້ອີກ 100 ແຫ່ງ ພາຍໃນປີ 2030 ເພື່ອເປັນສູນກາງ ດ້ານພະລັງງານ ຂອງພາກພື້ນ.

ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມ, ການມີເຂື່ອນໄຟຟ້າຫຼາຍແຫ່ງ ກໍໝາຍເຖິງຄວາມສ່ຽງ ດ້ານຄວາມປອດພັຍ ທີ່ເພີ່ມສູງຂຶ້ນນຳ, ເຊິ່ງສັງຄົມລາວ ກໍຮັບຮູ້ກັນດີ ກ່ຽວກັບຄວາມສ່ຽງ ທີ່ຈະກໍ່ໃຫ້ເກີດມີເຂື່ອນແຕກ.

ໄລຍະທີ່ຜ່ານມາ, ປະເທດລາວ ກໍປະສົບກັບ ເຫດການເຂື່ອນແຕກແລ້ວ ຢ່າງໜ້ອຍ 4 ຄັ້ງ ເປັນຕົ້ນວ່າ ອຸໂມງນ້ຳ ຂອງເຂື່ອນ ເຊກະໝານ 3 ຂອງບໍຣິສັດວຽດນາມ ແຕກ ທີ່ເມືອງດາກຈຶງ ແຂວງເຊກອງ ເມື່ອປີ 2016, ເຂື່ອນນ້ຳອ້າວ ແຕກ ທີ່ເມືອງທ່າໂທມ ແຂວງໄຊສົມບູນ ເມື່ອປີ 2017, ເຂື່ອນເຊປຽນ-ເຊນ້ຳນ້ອຍ ແຕກ ເຮັດໃຫ້ມີຜູ້ເສັຽຊີວິຕ ແລະ ຫຼາຍຄົນໄຮ້ທີ່ຢູ່ອາສັຍ ທີ່ເມືອງ ສນາມໄຊ ແຂວງອັດຕະປື ເມື່ອປີ 2018, ແລະ ເຂື່ອນແກ້ງຄວັນ ແຕກ ຢູ່ເມືອງແປກ ແຂວງຊຽງຂວາງ ເມື່ອປີ 2019.

ທຸກເຫດການເຂື່ອນແຕກ ຕ່າງກໍສ້າງຄວາມເສັຽຫາຍ ຕໍ່ຊັພສິນ ຂອງພໍ່ແມ່ປະຊາຊົນ ບໍ່ແມ່ນຂອງຄ່ອຍ ແລະ ບາງເຫດການກໍສ້າງ ຄວາມເສັຽຫາຍ ເຖິງຂັ້ນມີຜູ້ເສັຽຊີວິຕ ແລະ ຫາຍສາບສູນ.