ພາກປະຊາສັງຄົມໄທຍ ກັງວົນໃຈ ເຂື່ອນຊະນະຄາມ
2021.12.17
ເວທີເສວະນາ ຫົວຂໍ້ “ລ້ອມວົງຄົນແຄມຂອງ” ກ່ຽວກັບໂຄງການ ເຂື່ອນຊະນະຄາມ, ເມືອງຊຽງຄານ ແຂວງເລີຍ ປະເທດໄທຍ, ວັນທີ 17 ທັນວາ 2021.
RFA
ສຳນັກຊັພຍາກອນ ນ້ຳແຫ່ງຊາດ ປະເທດໄທຍ, ເຈົ້າໜ້າທີ່ແຂວງເລີຍ ແລະ ອົງການພາກປະຊາສັງຄົມລຸ່ມແມ່ນ້ຳຂອງ ໄດ້ຈັດເວທີເສວະນາ ທີ່ມີຫົວຂໍ້ວ່າ “ລ້ອມວົງຄົນແຄມຂອງ” ກ່ຽວກັບໂຄງການເຂື່ອນຊະນະຄາມ ໃນປະເທດລາວ ທີ່ຈະສ້າງໃສ່ແມ່ນ້ຳຂອງຢູ່ ລະຫວ່າງ ເມືອງຊະນະຄາມຂອງລາວ ແລະ ແຂວງເລີຍ ປະເທດໄທຍ.
ໃນງານເສວະນາ ໃນວັນທີ 17 ທັນວາ, ຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມຈາກຫຼາຍພາກສ່ວນ ກໍສະແດງຄວາມກັງວົນຫຼາຍຢ່າງຕໍ່ການສ້າງເຂື່ອຊະນະຄາມ ຍ້ອນວ່າ ຈະເຮັດໃຫ້ຊາວລາວ ຫຼາຍຄອບຄົວ ຖືກຍົກຍ້າຍບ່ອນຢູ່ອາ ແລະສິ່ງແວດລ້ອມ ລວມທັງສັດນ້ຳ ຈະຖືກທຳລາຍ ອີກດ້ວຍ. ຜູ້ຊ່ວຍສາສດາຈານ ດຣ. ພີຣະທອນ ບຸນຍະຣັຕພັນ ຊ່ຽວຊານດ້ານເສຖກິຈ-ສັງຄົມ ຈາກມະຫາວິທຍາໄລນະເຣສວນ ປະເທດໄທຍ ໄດ້ກ່າວ ໃນວັນທີ 17 ທັນວາ ວ່າ:
“ຂໍ້ມູນທີ່ເຈົ້າຂອງໂຄງການ ດັ່ງກ່າວ ໄດ້ສເນີຂຶ້ນມາ ແລ້ວ ມີການວິເຄາະ ໄດ້ພົບວ່າ ຜົລກະທົບທີ່ຈະເກີດຂຶ້ນ ກໍຈະເຮັດໃຫ້ເກີດການຍົກຍ້າຍ ຖິ່ນຖານຄວາມສ່ຽງຕໍ່ບັນຫາ ດ້ານສຸຂພາບ ແລະ ການປ່ຽນວິຖີຊີວິດ ຜົລກະທົບທີ່ຮຸນແຮງ ຈະເກີດຂຶ້ນໃນລາວ ແຕ່ເຈົ້າຂອງໂຄງການພັດຍັງບໍ່ໄດ້ລະບຸ ກ່ຽວກັບມາຕການຊົດເຊີຍຜົລກະທົບດັ່ງກ່າວເທື່ອ.”
ນອກຈາກນີ້ ຖ້າມີການສ້າງເຂື່ອນ ຈະສົ່ງຜົລກະທົບຕໍ່ສັດນ້ຳ ທີ່ອາໃສຢູ່ແມ່ນ້ຳຂອງ ຍ້ອນຜູ້ພັທນາເຂື່ອນ ຍັງບໍ່ມີຂໍ້ມູນລະອຽດວ່າ ຈະຈັດການບໍຣິຫານ້ຳແນວໃດ. ສາສດາຈານ ດຣ. ທວນທອງ ຈຸທາເກດ ອາຈານປະຈຳພາກວິຊາການປະມົງ ຈາກມະຫາວິທຍາໄລ ອຸບົນຣາຊທານີ ຂອງໄທຍ ໄດ້ກ່າວວ່າ:
“ສິ່ງທີ່ສຳຄັນອີກຢ່າງນຶ່ງ ກໍຄື ນອກຈາກສູນເສັຽແຫ່ງຢູ່ອາໃສແລ້ວ ກໍຈະເຮັດໃຫ້ຝູງປາສູນເສັຽບ້ານ ຊຶ່ງປາບາງປະເພດ ສ່ວນໃຫຍ່ຈະອາໃສຕາມແກ່ງຫີນ ແລະ ອາໃສຢູ່ໃນວັງນ້ຳລຶກໃນແມ່ນ້ຳຂອງ ແຕ່ ຖ້າເຂື່ອນດັ່ງກ່າວ ບໍຣິຫານຈັດການນ້ຳ ແລ້ວ ບໍ່ໄດ້ປະເມີ່ນຜົລກະທົບໂຕນີ້ ກໍຈະເຮັດໃຫ້ເກີດການສູນເສັຽໂຄງສ້າງຂອງແກ່ງຫີນ ແລະ ບໍ່ສາມາດເປັນບ່ອນອາໃສຂອງປາໄດ້ອີກຕໍ່ໄປ.”
ທາງດ້ານເຈົ້າໜ້າທີ່ ໜ່ວຍເຮືອຮັກສາຄວາມສງົບ ຮຽບຮ້ອຍ ກໍມີຄວາມກັງວົນກ່ຽວກັບໂຄງການ ເຂື່ອນຊະນະຄາມ ເນື່ອງຈາກການສ້າງເຂື່ອນ ໃສ່ແມ່ນ້ຳຂອງໃນໄລຍະຜ່ານມາ ໄດ້ເຮັດໃຫ້ເກີດຜົລກະທົບຕໍ່ເຣື່ອງ ຄວາມໝັ້ນຄົງ ຍ້ອນເຮັດໃຫ້ລະດັບນ້ຳຂອງຫຼຸດລົງ ຈົນສົ່ງຜົລໃຫ້ການປະບັດໜ້າທີ່ ຂອງໜ່ວຍເຮືອຮັກສາສາຄວາມສງົບ ຮຽບຮ້ອຍ ເກີດບັນຫານຳດ້ວຍ ແລະບາງເທື່ອຊາວບ້ານ ກໍອາຈສວຍໂອກາດລັກຢ່າງຂ້າມຂອງໃນບໍລິເວນຕື້ນ ເພື່ອໄປມາຫາສູ່ ຫຼື ລັກຂົນຍ້າຍສິ່ງຜິດກົດໝາຍຂ້າມຊາຍແດນ.
ທ່ານ ນາວາເອກ ນິຣຸດ ມາທອງ ເຈົ້າໜ້າທີ່ໜ່ວຍຮັກສາຄວາມສງົບ ຮຽບຮ້ອຍ ຕາມລຳແມ່ນ້ຳຂອງ ປະຈຳແຂວງໜອງຄາຍ ກ່າວວ່າ:
“ຫຼັງຈາກມີການສ້າງເຂື່ອນ ສິ່ງທີ່ເຫັນຊັດເຈນ ຄື ລະດັບນ້ຳ ເຮືອຂອງເຮົາຈະຄາບ່ອນນ້ຳຕື້ນ ຫຼື ບາງເທື່ອເຮັດໃຫ້ເຮືອບໍ່ສາມາດເຄື່ອນໄຫວໄດ້ ຕາມທັມຊາດ ແລະ ຊາວບ້ານທີ່ອາໃສແຄມຂອງ ແທບຈະຢ່າງຂ້າມນ້ຳຂອງໄດ້ ເພາະ ສະນັ້ນ ການສ້າງເຂື່ອນບໍ່ໄດ້ກະທົບສເພາະ ຄວາມເປັນຢູ່ຂອງຊາວບ້ານ ແຕ່ຍັງກະທົບເຖິງເສັ້ນທາງເຂດຊາຍແດນ ແລະ ເກາະດອນຕ່າງໆ.”
ໃນຂະນະທີ່ ເຈ້າໜ້າທີ່ເມືອງຊຽງຄານ ແຂວງເລີຍ ທີ່ຢູ່ ກົງກັນຂ້າມກັບບ່ອນທີ່ຈະສ້າງເຂື່ອນ ຊະນະຄາມ ກໍເປັນຫ່ວງ ວ່າ ການສ້າງເຂື່ອນຊະນະຄາມ ຈະສົ່ງຜົລກະທົບຂ້າມຊາຍແດນ ຈົນເຮັດໃຫ້ເກີດບັນຫາ ຕໍ່ເຣື່ອງຄວາມສຳພັນ. ທ່ານ ທາຣິຕ ທະນະພັດນົບພົລ ຫົວໜ້າຝ່າຍຄວາມໝັ້ນຄົງເມືອງຊຽງຄານ ໄດ້ກ່າວວ່າ:
“ເຣື່ອງນຶ່ງທີ່ຄວນຄໍານຶງ ກໍຄື ເຣື່ອງຂອງຄວາມສຳພັນ ລະຫວ່າງ ປະເທດ ເມືອງຊຽງຄານ ແຂວງເລີຍ ມີຊາຍແດນຕິດກັບ ແຂວງໄຊຍະບູຣີ ແລະ ແຂວງວຽງຈັນ ດັ່ງນັ້ນ ເມື່ອເຂື່ອນໂຕນີ້ສ້າງຂຶ້ນ ກໍຈະສົ່ງຜົລກະທົບແນ່ນອນຕໍ່ 3 ແຂວງນີ້ ໃນຖານະເປັນຫົວໜ້າດ້ານຄວາມໝັ້ນຄົງ ມີຄວາມສຳຄັນຢ່າງຍິ່ງ ທີ່ຈະຕ້ອງມີຄວາມສຳພັນອັນດີ ກັບ ຫ້ອງວ່າການປົກຄອງເມືອງຊະນະຄາມ ແລະ ຫ້ອງການປົກຄອງເມືອງແກ່ນທ້າວ.”
ຊາວບ້ານທີ່ອາຢູ່ແຄມນ້ຳຂອງ ກໍມີຄວາມກັງວົນກ່ຽວກັບຈຳນວນປາຫຼຸດລົງ ຍ້ອນການສ້າງເຂື່ອນໃສ່ແມ່ນ້ຳຂອງ. ຊາວບ້ານທີ່ເປັນເຄື່ອຂ່າຍ ຈາກແຂວງບຶງການ ໄດ້ກ່າວວ່າ:
“ຂໍ້ມູນໃນການນຳສເນີ ທີ່ໄດ້ເບິ່ງຜ່ານມາ ມັນໜ້ອຍ ຜົລກະທົບທີ່ເກີດຂຶ້ນນີ້ ຫຼາຍອີ່ຫຼືພີ່ນ້ອງ ປະມົງປ່ຽນໄປ ປາໂຕໃຫຍ່ ທີ່ເຄີຍກີນ ກໍບໍ່ມີແລ້ວ ຊີວິດຂອງຊາວບປະມົງ ຊີວິດຂອງຊາວກະສິກອນ ກໍຫາຍໄປໝົດ ເຮົາຊິຊ່ວຍພີ່ນ້ອງ ໄດ້ຈັ່ງໃດ ມາສ້າງອາຊີບ ຫາອາຊີບເສີມໃຫ້ພີ່ນ້ອງທີ່ປາຫາຍໄປ.”
ທັງສອງຝ່າຍ ລາວ ແລະໄທຍ ຈຳເປັນທີ່ຈະມີການປຶກສາຫາລືຮ່ວມກັນ ເພື່ອໃຫ້ມີການສະທ້ອນບັນຫາສອງດ້ານ. ຊາວບ້ານທີ່ເປັນໂຕແທນເຄືອຂ່າຍແມ່ນ້ຳຂອງ ແຂວງເລີຍ ໄດ້ກ່າວວ່າ:
“ການທີ່ພວກເຮົາຈະເວົ້າ ແຕ່ພຽງລຳພັງ ມັນເປັນໄປບໍ່ໄດ້ ຈະຕ້ອງເອົາປະເທດເພື່ອນບ້ານ ເຂົ້າມາເວົ້ານໍາກັນ ເພື່ອທີ່ຈະຫາຂໍ້ ສລຸບຮ່ວມກັນ ແລະຮັກສາຜົລປໂຍດຮ່ວມກັນ ເພື່ອທີ່ຈະໃຫ້ເກີດການພັທນາ ແບບຍືນຍົງ.”
ການໃຫ້ຂໍ້ມູນປະເມີນຜົລກະທົບຈາກການສ້າງເຂື່ອນຊະນະຄາມ ຍັງເປັນຂໍ້ມູນທີ່ເກົ່າຢູ່ ແລະ ບໍ່ທັນຄົບຖ້ວນ ແລະ ທາງຜູ້ພັທນາເຂື່ອນ ຈຳເປັນທີ່ຈະມີການປັບປຸງໃຫ້ທັນສະພາບການ. ທ່ານ ສຸຣະສີ ກິຕຕິມົນທົນ ເລຂາທິການ ສຳນັກຊັພຍາກອນນ້ຳແຫ່ງຊາດ ຂອງໄທຍ ໄດ້ກ່າວວ່າ:
“ເຣີ່ມແຕ່ປີ 2019 ກໍມີການສົ່ງຂໍ້ມູນໃຫ້ກັບປະເທດໄທຍ ທາງພວກເຮົາກໍໄດ້ກວດເບິ່ງ ຂໍ້ມູນທີ່ໄດ້ເຮັດການສຶກສາຜົລກະທົບສິ່ງແວດລ້ອມຕ່າງໆ ພວກເຮົາກໍຢືນຢັນໄປວ່າ ຂໍ້ມູນທີ່ໄດ້ມາຍັງບໍ່ທັນຄົບຖ້ວນ ຍັງບໍ່ມີຄວາມຊັດເຈນໃນບາງເຣື່ອງ ເຮົາຕ້ອງຂໍໃຫ້ເພີ່ມຂໍ້ມູນໃຫ້ເຮົາ.”
ປັດຈຸບັນ ຂບວນການປຶກສາຫາລືລ່ວງໜ້າ ຫຼື PNPC ຂອງໂຄງການເຂື່ອນຊະນະຄາມ ຍັງບໍ່ທັນສໍາເລັດ ແລະ ຍັງບໍ່ທັນຮູ້ກຳນົດວ່າຈະສຳເລັດເມື່ອໃດ ຍ້ອນຜົລກະທົບຈາກການແຜ່ຣະບາດຂອງໂຄວິດ-19 ໄດ້ຮັດໃຫ້ຂັ້ນຕອນ ດັ່ງກ່າວມີຄວາມຊັກຊ້າ ແຕ່ ຕາມແຜນ ການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນໃຫ້ສຳເລັດໃນປີ 2028. ໂຄງການເຂື່ອນ ຊະນະຄາມມີກຳລັງການຜລິດ 684 ເມກາວັດ ພັທນາ ໂດຍ ບໍຣິສັດ Datang (Lao) Sanakham Hyrdopower ຊຶ່ງເປັນບໍຣິສັດ ຍ່ອຍຂອງ ບໍຣິສັດ Datang International Power Generation ຂອງຈີນ ຊຶ່ງມີມູນຄ່າການກໍ່ສ້າງປະມານ 2 ຕື້ໂດລາຣ໌.
ອີງຕາມການຣາຍງານ ຜົລກະທົບສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະສັງຄົມ ຂອງໂຄງການເຂື່ອນ ຊະນະຄາມ, ປະຊາຊົນ 267 ຄອບຄົວ ຫຼື 1,127 ຄົນ ຢູ່ 3 ບ້ານ ຄື ບ້ານ ດອນໂຊກ ເມືອງຊະນະຄາມ ແຂວງວຽງຈັນ ມີຈຳນວນ 36 ຄອບຄົວ, ບ້ານຫ້ວຍລ້າ 81 ຄອບຄົວ ແລະບ້ານແຄ ມີ 150 ຄອບຄົວ ທັງ 2 ນີ້ ຂຶ້ນກັບ ເມືອງແກ່ນທ້າວ. ທັງ 3 ບ້ານດັ່ງກ່າວ ຈະໄດ້ຮັບຜົລກະທົບ 100 ເປີຣ໌ເຊັນ. ສ່ວນບ້ານທີ່ໄດ້ຮັບຜົລກະທົບບາງສ່ວນ ໂດຍຈະມີບາງຄອບຄົວທີ່ຖືກຍົກຍ້າຍ ຫຼືເສັຽທີ່ດິນ ຈຳນວນ 354 ຄອບຄົວ ປະກອບມີ:
- ເມືອງຊະນະຄາມ ແຂວງວຽງຈັນ ມີ 4 ບ້ານ ຄື ບ້ານດອນພຸງ ມີ 40 ຄອບຄົວ, ບ້ານໃໝ່ປາກທູນ 54 ຄອບຄົວ, ບ້ານຫ້ວຍເຕົ່າ 56 ຄອບຄົວ ແລະ ບ້ານ ໂຄກເຂົ້າດໍ 6 ຄອບຄົວ.
- ເມືອງແກ່ນທ້າວ ແຂວງໄຊຍະບູຣີ ມີ 3 ບ້ານ ຄື ບ້ານດອນເມນ 120 ຄອບຄົວ, ບ້ານນາຄຳ 19 ຄອບຄົວ, ບ້ານດອນສັ້ງ 17 ຄອບຄົວ.
- ເມືອງປາກລາຍ ແຂວງໄຊຍະບູຣີ ມີ 3 ບ້ານ ຄື ບ້ານບຸ່ງມາ 10 ຄອບຄົວ, ບ້ານແກ້ງເສົາ 29 ຄອບຄົວ ແລະ ບ້ານນາສັກ 3 ຄອບຄົວ.
