ຜູຖືກຜົລກະທົບ ຈາກເຂື່ອນແຕກ ຍັງບໍ່ໄດ້ຄ່າຊົດເຊີຍ ຣາຍການສຸດທ້າຍ

ສຸພັດຕາ
2023.04.27
ຜູຖືກຜົລກະທົບ ຈາກເຂື່ອນແຕກ ຍັງບໍ່ໄດ້ຄ່າຊົດເຊີຍ ຣາຍການສຸດທ້າຍ ຄວາມຫາຍນະ ເກີດຂຶ້ນພຽງຂ້າມຄືນ, ຊີວິດຂອງຊາວບ້ານຕ້ອງດັບສູນ ຊັບສິນເສັຽຫາຍ, ຜ່ານໄປຫຼາຍປີ ສິ່ງທີ່ຕອບແທນຍັງບໍ່ໄດ້ຄົບ.
RFA

ຊາວບ້ານຜູ້ປະສົບພັຍເຂື່ອນແຕກ ໃນເມືອງສນາມໄຊ ແຂວງອັດຕະປື 5 ບ້ານກັບ 1 ຄຸ້ມ ທີ່ໄດ້ຮັບຜົລກະທົບໜັກ 100% ຫຼາຍຄົນ ເວົ້າວ່າ ເງິນຊົດເຊີຽຣາຍການທີ 6 ເຊິ່ງແມ່ນເງິນຄ່າຊົດເຊີຽໂຕສຸດທ້າຍ ເປັນຄ່າເຄື່ອງຕົກຫຼົ່ນ ແລະສເນີໃໝ່ ເປັນຕົ້ນ: ຜົລປູກໃນດິນ, ຕົ້ນໄມ້ອຸດສາຫະກັມ, ໜອງປາ, ຖຽງໄຮ່-ຖຽງນາ ແລະໄມ້ເຄື່ອງເຮືອນຕ່າງໆ ທີ່ກໍາລັງກະຕຣຽມປຸກເຮືອນໃໝ່ ທີ່ຖືກນໍ້າຈາກເຂື່ອນແຕກພັດໄປນັ້ນ ມາຮອດປັດຈຸບັນ ກໍຍັງບໍ່ຮູ້ວ່າ ຄ່າຊົດເຊີຽດັ່ງກ່າວ ຈະໄດ້ຮັບໃນມື້ໃດ ແລະຈໍານວນເທົ່າໃດ ທັ້ງໆທີ່ ຊາວບ້ານເຫຼົ່ານັ້ນ ໄດ້ເຊັນບົດບັນທຶກຢັ້ງຢືນຄວາມຖືກຕ້ອງ ຂອງຣາຍການທີ່ 6 ກັບຄະນະປະເມີນຜົລ ດ້ານເສຖກິຈ, ສັງຄົມ ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອມດ້້ານເສຖກິຈຄົວເຮືອນ ຣາຍການທີ 6 ເຊິ່ງເປັນຣາຍການສຸດທ້າຍ) ໃນວັນທີ 25 ເດືອນກຸມພາ 2022 ຜ່ານມາ ກໍເປັນເວລາດົນແລ້ວ ແຕ່ມາຮອດມື້ນີ້ ກໍຍັງບໍ່ຮູ້ຂ່າວຄາວຫຍັງເທື່ອ, ດັ່ງຜູ້ປະສົບພັຍເຂື່ອນແຕກ ຜູ້ທີ່ນຶ່ງ ກ່າວຕໍ່ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ໃນວັນທີ 25 ເມສາ 2023 ວ່າ:

“ບໍ່ທັນມີ ວີ່ແວວຫຍັງຊໍ້ານ່າ ຍັງບໍ່ທັນໄດ້ຍິນຫຍັງດອກ ຍັງມິດຢູ່ ບໍ່ໄດ້ແຈ້ງ ວ່າເດືອນນັ້ນເດືອນນີ້ ບໍ່ໄດ້ແຈ້ງຊໍ້າ ຖາມກະມີແຕ່ເວົ້າຊື່ໆ ເວົ້າຊື່ໆ ປະຊາຊົນຖາມຫຼາຍ ແຫຼະກະເວົ້າໄປ ພໍໃຫ້ມັນຫວິດ ເຂົາກະວ່າຊັ້ນ ເດືອນນັ້ນເດືອນນີ້ ຄັນວ່າບໍ່ໄດ້ ກະໃຫ້ຮູ້ຈັກ ວ່າບໍ່ໄດ້ໂລດກະໄຄ ມັນຈັ່ງບໍ່ຄອງ.”

ຜູ້ປະສົບພັຍເຂື່ອນແຕກ ຜູ້ທີ 2 ກ່າວວ່າ ຢາກຂໍໃຫ້ທາງການແຂວງ ແລະພາກສ່ວນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ແຈ້ງຣາຍລະອຽດໃຫ້ຮູ້ ວ່າຍັງຂ້ອງຄາຢູ່ບ່ອນໃດ ປະຊາຊົນຈຶ່ງຍັງ ບໍ່ທັນໄດ້ຮັບເງິນຊົດເຊີຽດັ່ງກ່າວ:

“ຄັນວ່າຂໍ້ມູນບໍ່ລະອຽດ ບໍ່ທັນເຮັດບໍ່ແລ້ວບໍ ເຮັດແນວໃດ ມັນຊິເປັນເບິດປີເບິດຊາຕແລ້ວ ພໍ່ແມ່ປະຊາຊົນກະ ລໍຖ້າແຫຼະ ຢາກໄດ້ພໍພັທນາຫັ້ນພັທນານີ້ ເຫິງປານໃດຊິໄດ້ ເຮັດຈັ່ງໄດ້ມາຈັ່ງໃດ ເຮັດຈັ່ງໃດເຫິງນານເອົາແທ້ໆ ປະຊາຊົນກະບໍ່ມີເງິນມີທອງ ຢາກເຮັດຢາກຫາ ຊິລົງໄຮ່ລົງນາແລ້ວ ຫາເງິນຊິເຮັດໄຮ່ເຮັດນາກະບໍ່ມີ ດຽວນີ້ແຫ່ງຮ້າຍ ຄັນເວົ້າເຣື່ອງເຮັດນາ ກະມີແຕ່ຣົຖໄຖໃຫຍ່ ຄັນຣົຖໄຖນ້ອຍ ກະ ມັນໄຖບໍ່ໄດ້ ນາຢູ່ບ່ອນເກົ່າຫັ້ນແຫຼະ ຄັນຣົຖໄຖນ້ອຍມັນພັດໄຖບໍ່ໄດ້ ມັນຫຼົ່ມ ຄັນຣົຖໄຖໃຫຍ່ ພັດຫາເງິນຊິໄຖກະບໍ່ມີ.”

ຜູ້ປະສົບພັຍເຂື່ອນແຕກຜູ້ນີ້ ເວົ້າອີກວ່າ ໃນທຸກມື້ນີ້ ຊີວິດການເປັນຢູ່ ຍິ່ງຫຍຸ້ງຍາກລໍາບາກ:

“ບໍ່ແມ່ນບໍ່ສໍ້ບໍ່ຍາກໃດ໋ ປະຊາຊົນອຶດຫິວແຮງເອົາແທ້ ທຸກຍາກບືນ ຄັນບໍ່ເປັນຈັ່ງຊີ້ນິ່ ບໍ່ແມ່ນຊິເຄີຍຢາກໄດ້ເງິນເພິ່ນດອກ ໄປຢູ່ບ້ານເກົ່າກະຢູ່ບໍ່ໄດ້ ນໍ້າກະຖ້ວມ ເຮັດນາກະບໍ່ຄືເກົ່າ ດິນດອນ ຫຼົ່ມບໍ່ຫຼົ່ມ ຄັນຍາມຝົນກະດາຍ ແນວດິນດໍາມັນໄຫຼມາ ທຸກຍາກຢູ່ຈັ່ງຊີ້ ກະຢູ່ອຶດຢູ່ຫິວ ຫາບ່ອນເຮັດກິນເຮັດຢາກ ຫາກິນຫາຢາກກະຍາກ ເຈົ້າເມືອງເຈົ້າແຂວງ ກະຊິບໍ່ອິຕົນແນ່ເບາະ ກະດົນນານ ຊິເຮັດຈັ່ງໃດກະບໍ່ເຮັດ.”

ຂະນະດຽວກັນ ຜູ້ປະສົບພັຍເຂື່ອນແຕກຜູ້ທີ 3 ກໍກ່າວກ່ຽວກັບເຣື່ອງເງິນຊົດເຊີຽ ຣາຍການ 6 ນີ້ວ່າ:

“ຍັງໆ ຍັງ ບໍ່ທັນໄດ້ ເງິນຣາຍການທີ 6 ບໍ່ທັນໄດ້ຊໍ້າ ເຂົາຫຍຸ້ງຍາກ ເຂົາອຸກໝົກອຸກໃຈຢູ່ຄູ່ມື້ນີ້ ປະຊາຊົນເຂົາຫັ້ນ ຄູ່ມື້ນີ້ ເຂົາວຸ້ນວາຍ ສາຍແຫຼກເໝິດແຫຼະຄູ່ມື້ນີ້ ຈັກຊິເປັນເຣື່ອງໃດຣາຍໃດແຫຼະ.”

ສ່ວນຜູ້ປະສົບພັຍເຂື່ອນແຕກ ຜູ້ທີ 4 ກໍເວົ້າວ່າ:

“ເຣື່ອງພັຍພິບັດນີ້ແຫຼະເນາະ ວ່າມັນຫຼາຍປີ ຫຼາຍເດືອນແລ້ວເນາະ ປະຊາຊົນເຮົາກະ ຍັງລໍຄອຍຢູ່ ຍັງມຸ້ງຫວັງກັບວ່າ ເງິນໂຕນີ້ມັນຊິອອກ ຈັກເດືອນໃດປີໃດ ຫັນນ່າ ຊິກຽມລົງໄຮ່ລົງນາແລ້ວ ບາດນີ້ເງິນກະບໍ່ມີ ຄັນວ່າພໍແກ້ໄຂໄດ້ ຢາກໄດ້ໄວໆນີ້ແຫຼະ ມັນຫຼາຍປີແລ້ວ ປະຊາຊົນ ຍັງມຸ້ງຫວັງລໍຄອຍຢູ່.”

ກ່ຽວກັບເຣື່ອງນີ້ ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີໄດ້ຕິດຕໍ່ສອບຖາມໄປຍັງ ເຈົ້າໜ້າທີ່ທ້ອງຖິ່ນ ທີ່ກ່ຽວຂ້ອງທ່ານທີ 1 ກໍອະທິບາຍໃຫ້ຟັງວ່າ:

“ເປັນຈັ່ງຊີ້ເນາະ ເພາະວ່າ ທາງຜູ້ຮັບຜິດຊອບ ໃນຣາຍການທີ 6 ມີຈຸ 1 ຮອດຈຸ 2 ຫັ້ນນ່າ ຣາຍການປະສົບພັຍໜັກຫັ້ນ ໃນ 5 ໝູ່ບ້ານ ກັບ 1 ຄຸ້ມຫັ້ນ ກັບໃນ 10 ປາຍໝູ່ບ້ານຫັ້ນເນາະ ຈັ່ງຊັ້ນລະມີ 2 ຈຸ ເພິ່ນແບ່ງວຽກກັນຫັ້ນນ່າ ວ່າດຽວນີ້ ເພິ່ນກວດຄືນເນາະ ໃນໂຕເລຂບັນຊີ ໃນຈໍານວນ ຂອງຣາຍການທີ່ ຂອງພໍ່ແມ່ປະຊາຊົນ ທີ່ເສັຍຫາຍຫັ້ນ ໃນຣາຍທີ 6 ຫັ້ນນ່າ ດຽວນີ້ນີ່ ເພິ່ນວ່າແນວນີ້ເນາະ ທາງບໍຣິສັດຫັ້ນນ່າ ໃຫ້ປະສົບພັຍໜັກໃນ 5 ໝູ່ບ້ານຫັ້ນ ຖືວ່າ ໃນຄ່າເຂົ້າ ທີ່ຖົມຢູ່ໃນໄຮ່ນາຕາກ້າ ເພິ່ນບໍ່ຢາກໃຊ້ເນາະ ເພາະວ່າເພິ່ນລ້ຽງແລ້ວໃນ 5 ປີຫັ້ນນ່າ ເພິ່ນວ່າແນວນັ້ນ ອັນນຶ່ງ, ສອງມາ ໃນຈຸ 2 ເຂົາຣາຍງານຈາກ ສົມມຸດວ່າ ຈາກ 5,000 ຄອບຄົວນໍ້ ເຂົາຣາຍງານເພີ່ມຕື່ມອີກ 500 ຄອບຄົວຊິນ່າ ເພາະວ່າ ເຂົາເພີ່ມຂຶ້ນໃນໂຕເລຂ ເພິ່ນຢາກຂັດ 2 ຈຸດນີ້ເນາະ.”

ເຈົ້າໜ້າທີ່ທ້ອງຖິ່ນ ທ່ານທີ 2 ກໍກ່າວໃນທໍານອງດຽວກັນວ່າ:

“ໂຕຣາຍການທີ 6 ຫັ້ນ ມື້ນັ້ນເພິ່ນໄດ້ລົງມາກວດກາບັນຊົງບັນຊີ ໂຕມີບັນຫາຫັ້ນ ມີຢູ່ ເພິ່ນວ່າຫັ້ນ ມີຢູ່ 3 ບ້ານນ່າ ເພິ່ນວ່າ ຂໍ້ມູນນັ້ນມັນເກີນ ເພິ່ນວ່າແນວນັ້ນ ແຕ່ພໍ່ແມ່ປະຊາຊົນຫັ້ນ ກະເຂົາສນອງພຽງອັນນັ້ນແຫຼະ ຜົນເສັຍນັ້ນແຫຼະ ແຕ່ວ່າ ເພິ່ນບໍ່ທັນໃຫ້ຄໍາຕອບ ຈັກຊິຈ່າຍມື້ໃດ ຊິຈ່າຍເດືອນໃດແທ້ຫັ້ນນ່າ ຖືວ່າພໍ່ແມ່ປະຊາຊົນ ຍັງລໍຄອຍຢູ່ຕລອດທຸກວັນເວລາ ເພາະວ່າເຂົານີ້ ມໍ່ໆຊິໄດ້ລົງໄຮ່ລົງນາແລ້ວ ຄວາມທຸກອຸປະສັກເຂົາຫັ້ນ ເຂົ້ານາປີ ເຂົາຊິເຣີ່ມເຮັດແລ້ວໆ ເງິນກະບໍ່ມີແຫຼະ ຊິໃຊ້ຊິຈ່າຍ.

ແລະຜູ້ສົບພັຍເຂື່ອນແຕກ ຜູ້ທີ 5 ກໍມີຄວາມເຫັນ ກ່ຽວກັບເຣື່ອງນີ້ວ່າ:

“ຢາກໃຫ້ທາງການນໍາ ເພິ່ນລົງມາເຮັດປະຕິບັດໂຕຈິງ ວ່າມັນເພີ່ມໂຕໃດ ແລະທາງບໍຣິສັດ ບໍ່ຍອມຮັບໂຕໃດ ລະໃຫ້ມາແຈ້ງ ກັບພໍ່ແມ່ປະຊາຊົນ ຄັນວ່າເພິ່ນແຈ້ງ ໄດ້ຈະແຈ້ງແລ້ວ ປະຊາຊົນຍອມຮັບ ຊິຕັດຫຼືບໍ່ຕັດ ເຂົາກະຢາກຮູ້ຈັ່ງຊີ້ນ່າ ຢາກໃຫ້ລົງມາ ເຮັດໃຫ້ມັນແລ້ວມັນທົ່ວຈັ່ງຊີ້.”

ສໍາລັບເຣື່ອງດັ່ງກ່າວນີ້ ໃນວັນທີ 27 ເມສາ 2023 ເອເຊັຽເສຣີ ໄດ້ຕິດຕໍ່ສອບຖາມ ໄປຍັງບໍຣິສັດເຂື່ອນເຊປຽນ-ເຊນໍ້ານ້ອຍ ຫຼື PNPC ເພື່ອຄວາມແນ່ໃຈ ເຣື່ອງເງິນຊົດເຊີຽຂອງຣາຍການທີ 6 ວ່າໄປຮອດໃສແລ້ວ ເຈົ້າໜ້າ ທີ່ທີ່ກ່ຽວຂ້ອງທ່ານນຶ່ງ ຊຶ່ງບໍ່ປະສົງອອກຊື່ ແລະສຽງ ໄດ້ເວົ້າໃຫ້ຟັງວ່າ:

“ປັດຈຸບັນ ຍັງບໍ່ທັນໄດ້ຮັບຫຍັງຈາກທາງແຂວງ ແຕ່ກໍໄດ້ຍິນວ່າ ເພິ່ນຍັງຂຸ້ນຄ້ຽວເຮັດຢູ່ ເພາະເບື້ອງ ທາງບໍຣິສັດພວກເຮົາ ລະແມ່ນ ຖືວ່າແມ່ນ ໄດ້ມອບໃຫ້ທາງແຂວງເນາະ ໂດຍອີງໃສ່ກົດໝາຍທີ່ກ່ຽວຂ້ອງຫັ້ນນ່າ ໃນການເກັບກໍາຂໍ້ມູນຕ່າງໆ ລະກະວິເຄາະວິໃຈຂໍ້ມູນຫັ້ນນ່າ ແຕ່ບັນຫາກະຄືວ່າ ຂໍ້ມູນຍັງຢູ່ໃນຂັ້ນຕອນການວິໃຈຂອງທາງການແຂວງເນາະ ແຕ່ວ່າພວກເຮົາກະບໍ່ຮູ້ວ່າ ຂັ້ນຕອນໄປຮອດໃສແລ້ວ ຫຼືວ່າ ຄວາມສໍາເຣັດໄປເຖິງໃສແລ້ວຫັ້ນນ່າ ທາງພວກເຮົາລະແມ່ນມີໜ້າທີ່ພຽງແຕ່ວ່າ ຄັນເພິ່ນສເນີມາ ຫາກເຫັນວ່າ ຂໍ້ມູນທີ່ເພິ່ນສເນີມາຫັ້ນ ມັນຖືກຕ້ອງ ມີຫຼັກຖານ ບົນຫຼັກການທີ່ຖືກຕ້ອງ ທາງພວກເຮົາ ກະຊິໄດ້ທໍາການຈ່າຍໄປເນາະ ແຕ່ວ່າໂຕໃດ ທີ່ມັນບໍ່ສົມເຫດສົມຜົນ ພວກເຮົາກະຍັງຕ້ອງໄດ້ສອບຖາມຄືນຢູ່ ແຕ່ວ່າດຽວນີ້ ຍັງບໍ່ທັນມີການຮ້ອງຂໍມາເປັນທາງການເທື່ອເນາະ ວ່າໃຫ້ທາງບໍຣິສັດຈ່າຍຫັ້ນນ່າ ກະເລີຍວ່າ ຍັງບໍ່ທັນສາມາດ ເວົ້າໄດ້ຫັ້ນນ່າ ວ່າມັນຂ້ອງມັນຄາຢູ່ຈຸດໃດ.” 

ເຫດການເຣື່ອງຣາວຕ່າງໆນີ້ ເອເຊັຽເສຣີ ກໍໄດ້ຕິດຕໍ່ຫາທາງການແຂວງອັດຕະປື ໂດຍສະເພາະ ຫ້ອງການທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບເຣື່ອງນີ້ ແຕ່ບໍ່ມີເຈົ້າໜ້າທີ່ ທ່ານໃດຮັບສາຍ ແລະທາງຫ້ອງການເມືອງສນາມໄຊ ກໍປະກົດວ່າ ບໍ່ມີໃຜຮັບສາຍເຊັ່ນດຽວກັນ.

ເຖິງແນວກໍດີ ເອເຊັຽເສຣີ ກໍຈະຕິດຕາມເຣື້ອງນີ້ຕໍ່ໄປ ຈົນກວ່າປະຊາຊົນຜູ້ສົບພັຍເຂື່ອນແຕກ ໃນເມືອງສນາມໄຊ ແຂວງອັດຕະປື ຈະໄດ້ຮັບການຊ່ອຍເຫຼືອຕາມສົມຄວນ. ສະບາຍດີ.

ອອກຄວາມເຫັນ

ອອກຄວາມ​ເຫັນຂອງ​ທ່ານ​ດ້ວຍ​ການ​ເຕີມ​ຂໍ້​ມູນ​ໃສ່​ໃນ​ຟອມຣ໌ຢູ່​ດ້ານ​ລຸ່ມ​ນີ້. ວາມ​ເຫັນ​ທັງໝົດ ຕ້ອງ​ໄດ້​ຖືກ ​ອະນຸມັດ ຈາກຜູ້ ກວດກາ ເພື່ອຄວາມ​ເໝາະສົມ​ ຈຶ່ງ​ນໍາ​ມາ​ອອກ​ໄດ້ ທັງ​ໃຫ້ສອດຄ່ອງ ກັບ ເງື່ອນໄຂ ການນຳໃຊ້ ຂອງ ​ວິທຍຸ​ເອ​ເຊັຍ​ເສຣີ. ຄວາມ​ເຫັນ​ທັງໝົດ ຈະ​ບໍ່ປາກົດອອກ ໃຫ້​ເຫັນ​ພ້ອມ​ບາດ​ໂລດ. ວິທຍຸ​ເອ​ເຊັຍ​ເສຣີ ບໍ່ມີສ່ວນຮູ້ເຫັນ ຫຼືຮັບຜິດຊອບ ​​ໃນ​​ຂໍ້​ມູນ​ເນື້ອ​ຄວາມ ທີ່ນໍາມາອອກ.