Uyghur bilim ademlirining tutqun qilinishi muhajirettiki Uyghur jama'itini endishige salmaqta

Ötken yilidin buyan Uyghur diyarida dawamlishiwatqan misli körülmigen zor kölemlik tutqun we teqib siyasetliri Uyghur diyarining ichi we sirtidiki jama'etchilikni, hetta xelq'ara jem'iyettimu endishe peyda qilmaqta.

Ötken yilining mart ayliridin bashlap, Uyghur diyaridiki her derijilik emeldarlar, yuqiri qatlamdiki ziyaliylar we yazghuchilar, dini sahediki zatlar arqa-arqidin “Ochuq xet” yézishqa mejburlinip, özlirining xitay hökümiti we dölitige bolghan sadaqitini ipade qilishqa sélin'ghan idi. Arqidinla “Milliy bölgünchilik”, “Diniy esebiylik”, “Pan-türkchilik”, “Ikki yüzlimichilik” qatarliq qalpaqlar bilen Uyghurlar ichidiki yuqiri qatlam bilim ademliri, serxillar we chaqiriq küchige ige shexsler tutqun qilinishqa bashlidi.

Hazirgha qeder tutup kétilgen serxillardin az bir qismi radiyomizda delillen'gendin bashqa köp qisim tutqunlarning iz-dériki melum emes. 

Ijtima'iy taratqularda we xelq ichidiki her xil uchur qanallirida tutup kétilgenliki heqqide gep-sözler tarqiliwatqan shinjang méditsina uniwérsitétining sabiq mudiri xalmurat ghopur, shinjang uniwérsitétining sabiq mudiri tashpolat tiyip, shinjang xelq neshriyatining bashliqi abduraxman ebey, “Qur'an kerim” ning Uyghurche terjimisini ishligen damolla muhemmed seley hajim, xelq sen'etkari abdurehim héyt, sha'ir wahitjan osman qatarliq bir türküm yuqiri qatlam Uyghur ziyaliylirining nöwettiki teqdiri heqqide yenimu ilgirilep uchur élish imkaniyiti bolmidi. 

Uyghurlar weziyitige yéqindin diqqet qiliwatqan mutexessisler we siyasiy analizchilar nöwette xitayning Uyghur diyarida yürgüzüwatqan shepqetsiz hökümranliqini “Mukemmel we tengdishi yoq saqchi döliti” ning eng yarqin timsali, dep qarimaqta.