Heptilik xewerler ( 4-maydin 10-mayghiche)

Muxbirimiz irade
2019.05.10
hepte-20190510.jpg .
RFA

Ilham toxti “Erkinlik mukapati” gha érishti

Xelq'aradiki nopuzluq kishilik hoquq organliridin bolghan “Erkinlik sariyi” bu yilliq erkinlik mukapatini xitay türmisidiki Uyghur ziyaliysi ilham toxtigha béghishlidi.

1943-Yilidin tartip erkinlik we démokratiye saheside awan'gartliq rolini oynighan shexslerge bérilip kéliwatqan mukapatning bu yil ilham toxtigha bérilishi muhajirettiki Uyghurlarni söyündürdi.

Mukapatning tarqitish murasimi 8-may küni washin'gton shehiridiki ritz karlton méhmansariyida chaqirildi. Ilham toxtigha bérilgen mukapatni uning qizi jewher ilham tapshurup aldi. Murasimda ilham toxti, Uyghur ziyaliylirining bügünki qismetliri we shundaqla lagérlar mesilisi köp qétim tilgha élindi.

SNN Muxbirlirining Uyghur élidiki yépiq lagérlarni tekshürüshi tosqunluqqa uchrighan


Amérikaning nopuzluq téléwiziye qanalliridin bolghan SNN ning muxbirliri Uyghur élidiki yépiq terbiye lagérlirini tekshürüsh üchün qeshqer, turpan qatarliq jaylargha barghan.

Ular barghanliki jayda xitay saqchilirining qatmu-qat tosqunluqlirigha uchrighan. SNN Muxbirliri xitay hökümiti “Qayta terbiye merkizi” dep atawatqan orunlarning emeliyette tikenlik sim tosuq, közitish munari we bashqa mudapiye esliheliri bilen qorshalghan türmining özi ikenlikini bayqighan.

SNN Muxbiri Uyghur élidiki weziyetni “Yer sharidiki eng chong kishilik hoquq depsendichilikining biri” dep atighan.

NBA Ning kespiy musabiqiside Uyghur sérk artisi aygül memet oyun körsetti

7-May küni kanadaning toronto sheher merkizidiki eng chong tenterbiye zalida ötküzülgen “Amérika döletlik waskétbol jem'iyiti” (NBA) ning kespiy musabiqiside Uyghur sérk artisi aygül memet oyun körsetken. Aygül memet sehnide Uyghur naxshisining tengkeshlikide yuqiri téxnikiliq sérk mahariti orundighan.

Mezkur musabiqini 20 mingdin artuq adem neq meydandin körgen bolup, musabiqe arisida yangrighan Uyghurche naxsha diqqet qozghighan.

Dunya sehniside yene bir qétim Uyghurlarni tonutqan aygül “Men bir meydan namayish qilghandek boldum” dégen. Mezkur musabiqe jeryani her qaysiy téléwiziye qanallirida neq meydandin tarqitilghan.

Ramazan mezgilide Uyghurlarning weziyiti yene tekitlendi

Pütün dunya musulmanliri üchün xasiyetlik aylardin hésablinidighan ramazan éyining bashlinishi bilen Uyghur diyaridiki milyonlighan musulmanlarning özi xalighanche roza tutush imkaniyitining bolmasliqi yene bir qétim diqqet qozghidi.

Xelq'ara kechürüm teshkilati ramazan harpisida “Islam hemkarliq teshkilati” gha chaqiriq élan qilip, mezkur organni Uyghur élidiki musulmanlarning diniy ibadet erkinlikini qoghdashqa chaqirdi.

Dunya Uyghur qurultiyimu 7-may küni bayanat élan qilip, xitay hökümitining Uyghurlarni lagérlargha qamashta diniy étiqadni ölchem qilishning yuqiri pellige chiqiwatqanliqi, xitay hökümitining islam dinini “Rohiy késellik” dep atash arqiliq uni pütünley “Süpürüp tashlash” qa atlan'ghanliqini eskertti.

Amérika dölet mudapiye ministirliqi: “Xitay 3 milyondek musulmanni yighiwélish lagérlirida tutup turmaqta”

Amérikaning mu'awin dölet mudapiye ministiri rendi shraywér xitayning Uyghur rayonida “Yighiwélish lagérliri” ni qurup, 3 milyon'gha yéqin Uyghur we bashqa milletlerni bu lagérlargha qamighanliqini bildürdi.

U bu sözlerni 3-may küni amérika dölet mudapiye ministirliqida ötküzülgen axbarat yighinida qilghan. Rendi shraywér “Yighiwélish lagéri” dégen atalghuni ishlitish sewebini izahlap “Bizning tutqunning kölimi we yüz bériwatqan ishlar heqqide igiligen melumatlirimiz we xitay hökümitining ashkara bayanliridin qarighanda, bu atalghuni ishlitish intayin muwapiq” dégen.

Bu amérika hökümet emeldarlirining tunji qétim rayondiki lagérlarni yighiwélish lagérliri” dep atishi, shuningdek tutqunlarning sanini 3 milyon etrapida dep dep élan qilishidur.

Nur shirkitining xojayini nurmemet abdulla: “Bir karxanichidin panahlan'ghuchigha aylandim”

Xitay hökümitining Uyghur élide yürgüzüwatqan siyasetliri tüpeyli nurmemet abdulla bir karxanichidin siyasiy panahlan'ghuchigha aylan'ghan.

Uning radiyomizgha bildürüshiche, nurmemet abdulla xitayning shénjén shehiride “Nur tashqi soda shirkiti” ni qurup, iqtisadiy jehettin qed kötürgen. U “5-Iyul ürümchi weqesi” din kéyinki basturushlar seweblik 2014-yili türkiyege köchüp kétishke mejbur bolghan. Uning 3 xitay bankisidiki ikki milyon yüendin artuq puli tonglitiwétilgen. Netijide 2018‏-yilning axirigha kelgende u yawropagha köchüshke mejbur bolup, ronaq tépiwatqan bir karxanichidin siyasiy panahlan'ghuchigha aylan'ghan.

Nurmemetning bildürüshiche, uning bir akisi lagérda jan üzgen, qalghan qérindashliri a'ilisi boyiche lagérgha solan'ghan.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.