Xitay shirketliri “Qoghun bayrimi” uyushturup, qumul qoghunining sodisini monopol qiliwalghan

Igilishimizche, xitay ölkiliridin kelgen shirket xojayinliri da'iriler bilen hemkarliship yéqinda qumul shehirining rahetbagh yéza qaratal kentide “Qoghun bayrimi” ötküzgen hemde qumul qoghunining sodisini monopol qiliwalghan.

Melumki, qaratal kenti qumul bostanliqining jenubiy qismigha jaylashqan qedimiy yurt bolup, rahetbagh yézisi tewesidiki dangliq qoghun makanliridin biri hésablinidiken. Kent ahalilirining 99 pirsenttin köpreki Uyghur bolup, qedimdin buyan qumul qoghunining eng qedimiy yerlik sortlirini saqlap kelgen.

Halbuki, yéqinqi mezgillerge kelgende qaratal déhqanlirining qoghunchiliq igiliki bazar riqabitining chongqur tesirige uchrighan.

Xitay ölkiliridiki qumul qoghunigha bolghan éhtiyaj we bazar igilikining telipi netijiside qoghunlarning qedimiy yerlik sortliri özgirishke bashlighan. Bazargha mas kélidighan changlashturulghan yéngi sortlar burunqi yerlik sortlarning ornini élip, qoghunlarning eslidiki tem we süpet körünüshlirini tamamen özgertiwetken.

Uning üstige, ezeldin qoghunchiliq bilen shughullinip kelgen yerlik Uyghur déhqanliri özliri östürgen qoghunlirini xalighanche sétish we yötkesh imkaniyetliridin ayrilip qalghan. Xitay shirketlirining yerlik da'iriler bilen ichki tor hasil qilishi netijiside Uyghur déhqanliri qoghunlirini shirket xojayinlirini békitip bergen töwen bahada top sétishqa mejbur bolghan. Xitay shirketliri Uyghur déhqanliridin töwen bahada sétiwalghan qoghunlarni özining ölkilirige élip bérip nechche on hesse yuqiri bahada satqan we ghayet zor paydigha érishken.

Qaratal kentidin ziyaritimizni qobul qilghan bir Uyghur déhqan ichkiridin chiqqan xitay shirketlirining qaratal kentide “Qoghun bayrimi” uyushturuwatqanliqini, bu yilliq qoghunlarning hemmisini dégüdek sétiwélishqa toxtamliship bolghanliqini bildürdi.

Uning körsitishiche, “Qoghun bayrimi” qandaqtur yerlik xelq yaki yerliktiki orunlarning éhtiyaji üchün emes, belki ichkiridin chiqqan xitay shirketlirining qoghun sodisini asanlashturush üchün ötküzülidiken. Uninggha mes'ul bolup uyushturuwatqanlarmu xitay shirketlirining xojayinliri iken. Her yili herqaysi ölkilerdiki xitay shirketliri qoghun pishishtin ilgirila bu yerge kélip qoghunlarni top sétiwélish toxtami tüzidiken. Shundaq bolghachqa, Uyghur déhqanliri étizda turupla hemme qoghunini xitay shirketlirige top sétip béridiken. Shirketler bu yerdin töwen bahada sétiwalghan qoghunlarni ichki ölkilerge toshup, qimmet bahada sétip payda alidiken.

Mezkur déhqanning bildürüshiche, yéqinqi yillardin buyan qaratal kentining etrapida xitaylar qurghan zawutlarning köpiyishi, boghaz yézisida ghayet zor tömür kénining échilishi hemde su menbelirining aziyishi seweblik muhitning bulghinishi éghirlashqan. Qaratal kentige burundin rahetbagh su ambiridin éqip kélidighan su qurighan. Yer asti süyining qatlimi shiddet bilen töwenlep, quduq qazsa 80-100 métir chongqurluqtin su chiqidighan haletke yetken.

Tepsilatini awaz ulinishtin anglighaysiz.