Washin'gtonda 1985 - yilidiki Uyghur oqughuchilar herikitining 30 yilliqi daghdughiliq xatirilendi

Bu yil 1985 - yilidiki 12 - dékabir Uyghur oqughuchilar herikitige 30 yil boldi.

Bu munasiwet bilen 19 - dékabir kech sa'et 18:00 de washington'gha qoshna wirginiye shitatining fayirfaks rayonida amérikidiki Uyghur jama'iti bir yerge jem bolup, 1985 - yilidiki 12 - dékabir Uyghur oqughuchilar herikitining 30 yilliqini daghdughiliq xatirilidi.

Xatirilesh pa'aliyitini rabiye qadir xanim bashchiliqidiki dunya Uyghur qurultiyi teshkillidi. Pa'aliyetke dunya Uyghur qurultiyining mu'awin re'isi ömer qanat riyasetchilik qildi.

Dunya Uyghur qurultiyining re'isi rabiye xanim échilish nutqi sözlep 1985 - yilidiki 12 - dékabir Uyghur oqughuchilar herikitining Uyghur hazirqi zaman tarixidiki dewr bölgüch ehmiyitini alahide tekitlidi.

Rabiye xanim sözide yene eyni chaghdiki Uyghur oqughuchilar herikitining yétekchilirige shundaqla bu heriketke qatnashqan barliq namsiz shexslerge chongqur éhtiramini bildürdi.

Pa'aliyet dawamida 1985 - yilidiki Uyghur oqughuchilar namayishini teshkilleshte muhim rol oynighan, hazir amérika we kanadada yashawatqan 3 neper shahit ayrim - ayrim söz qildi.

12 - Dékabir Uyghur oqughuchilar herikitining yétekchiliridin biri, shundaqla nöwette dunya Uyghur qurultiyining bash katipliq wezipisini ötewatqan nurmuhemmet musabay söz qilip yighin qatnashchilirigha mezkur heriket heqqide eslime berdi.

Uning buningdin 30 yil burunqi ap'aq qar lepildep yéghiwatqan ürümchi kochilirida 10 nechche ming Uyghur oqughuchining barawerlik, démokratiye we milliy hoquq yolida élip barghan heywetlik namayishi heqqidiki bayanliri yighin qatnashchilirini küchlük hayajan'gha saldi.

Nurmuhemmet musabay yene 12 - dékabir Uyghur oqughuchilar herikitining qozghilish sewebliri, pütkül namayish jeryani, namayishta otturigha qoyghan telepler hemde oqughuchilar wekillirining Uyghur aptonom rayonluq partkom we hökümetning yoqiri derijilik emeldarliri bilen ötküzgen söhbiti heqqide chüshenche berdi.

Arqidin mezkur heriketning teshkilligüchiliridin biri, dunya Uyghur qurultiyining sabiq mu'awin re'isi memet toxti ependi söz qildi. U sözide buningdin 30 yil burunqi Uyghur oqughuchilar herikitige qatnashqan, nöwette weten ichi we sirtida yashawatqan barliq kishilerge chongqur éhtiram bildürdi.

Memet toxti yene 1985 - yilidiki Uyghur oqughuchilar herikitining meyli eyni waqittiki dunya kommunizm lagérida bolsun yaki kommunist xitay miqyasida bolsun démokratiye yolida élip bérilghan eng baldurqi oqughuchilar herikiti ikenlikini alahide tekitlidi.

Axirida 1985 - yilidiki Uyghur oqughuchilar herikitining yene bir teshkilligüchisi, hazir kanadada yashwatqan tursun nurdun ependi söz qilip, bügünki yashlardin kütidighan ümidini otturigha qoydi.

Pa'aliyet dawamida yene eyni waqittiki 12 - dékabir Uyghur oqughuchilar herikitining bashqa bir qisim qatnashchiliri, shahitliri arqa - arqidin söz qildi. Ular, amérikida yashawatqan Uyghur yashlirigha 1980 - yillardiki Uyghur yashlirining jenggiwar rohini yetküzdi.

Melumki, 1985 - yilidiki 12 - dékabir oqughuchilar namayishi Uyghur hazirqi zaman tarixidiki kölimi zor, tesiri chongqur bolghan shundaqla pütkül kommunizm lagéri we xitay miqyasidiki eng baldurqi oqughuchilar herikiti hésablinidu.

Bu namayish shinjang uniwérsitétining Uyghur oqughuchilirini asas qilghan halda ürümchidiki birqanchilighan uniwérsitetlerge kéngeygen. Oqughuchilar Uyghur aptonom rayonluq partkom we hökümetke démokratik saylam hoquqigha kapaletlik qilish, heqiqiy aptonomiye hoquqini bérish, xitay köchmenlirini Uyghur rayonigha yötkeshni toxtitish, rayonda yadro siniqi élip bérishni cheklesh, Uyghur we bashqa yerlik milletlerge yürgüzülgen pilanliq tughut siyasitini bikar qilish hemde milliy ma'aripni heqiqiy tereqqiy qildurush qatarliq 6 chong telepni sun'ghan. Da'iriler axirida amalsiz oqughuchilar wekilliri bilen söhbet ötküzüshke mejbur bolghan. Gerche 12 - dékabir Uyghur oqughuchilar herikitide otturigha qoyulghan telepler xitay hökümiti teripidin ishqa ashurulmighan bolsimu, lékin shuningdin kéyinki Uyghur milliy hoquq heriketlirige chongqur tesir körsetken.

Tepsilatini awaz ulinishtin anglighaysiz.