Eysa yüsüp alptékin wexpi resmiy xizmet bashlidi

Eysa yüsüp aliptékin medeniyet, ma'arip, tetqiqat we hemkarliq wexpining échilish murasimida dunya Uyghur qurultiyining sabiq re'isi erkin alptékin ependi söz qildi. 2018-Yili 24-féwral, istanbul.

Eysa yüsüp aliptékin medeniyet, ma'arip, tetqiqat we hemkarliq wexpining échilish murasimida sabiq parlamént ezasi, yéngi qurulghan “Iyi partiyesi” ning bayanatchisi muqadder bashegmez ependi söz qildi. 2018-Yili 24-féwral, istanbul.

Eysa yüsüp aliptékin medeniyet, ma'arip, tetqiqat we hemkarliq wexpining échilish murasimida türkiye bash ministirliqining bash meslihetchisi taner mustafa'oghlu ependi söz qildi. 2018-Yili 24-féwral, istanbul.

2-Ayning 24-küni istanbuldiki zeytinburnu rayonida eysa yüsüp alptékin medeniyet, ma'arip, tetqiqat we hemkarliq wexpining échilish murasimi ötküzüldi.

Bu wexpining échilish murasimi bashlinishtin burun kishiler eysa yüsüp alptékinning qebrisi béshida qur'an tilawet qilip xatirilidi. Murasimgha dunya Uyghur qurultiyining sabiq re'isi erkin alptékin ependi, türkiye bash ministirliq idarisining bash meslihetchisi taner mustafa'oghlu, yawropa türk islam birlikining qurghuchi bashliqi serdar chelebi ependi, milletchi heriket partiyesi, büyük birlik partiyesi qatarliq partiyelerning mes'ulliri qatnashti.

Bulardin bashqa yene bulghariye, makédoniye, iran qatarliq döletlerdin kelgen köchmen türkler qurghan ammiwi teshkilat mes'ulliridin bolup 16etrapida ammiwi teshkilatning mes'ulliri, istanbuldiki Uyghurlar we eysa ependining ewladlirining a'ile-tawabi'atliridin bolup köp sanda kishi ishtirak qildi.

Dunya Uyghur qurultiyigha wakaliten mu'awin re'is doktor erkin ekrem, sherqiy türkistan ma'arip we hemkarliq teshkilati re'isi hidayetulla oghuzxan qatarliq kishiler ishtirak qildi we söz qildi.

Zeytinburnuda échilghan eysa yüsüp alptékin wexpining léntisini késish üchün murasimgha riyasetchilik qilghan asiye qaraqash xanim erkin alptékinni sehnige teklip qildi.

Erkin alptékin ependi eysa yüsüp alptékin wexpining peqetla “Sherqiy türkistanliqlar üchünla emes pütün türkiy milletler üchün xeyrlik bolushi” ni tiligendin kéyin lénta kesti. U, mundaq dédi: “Wexpimizning peqet sherqiy türkistan üchünla emes pütün türkiy milletler üchün xizmet qilidighanliqigha chin könglümdin ishinip, bismilla dep léntini késimen. Pütün türkiy milletlerge mubarek bolsun”.

Erkin alptékin ependi eysa yüsüp alptékin wexpining bundin kéyin nuqtiliq halda qilidighan ishining tetqiqat ikenlikini bayan qilip mundaq dédi: “Biz ehmiyet bérishke tégishlik eng muhim ish tetqiqat. Muhemmet'imin bughra ependining perzentliride, mes'ud sabiri bayqozining qizi gültékin xanimdin qalghan köp matériyallar bar. Bularni retlep chiqip, neshr qildurushimiz kérek. Men qolumdiki matériyallarni bu wexpke berdim. Mesilen, bu matériyallarning ichide 1933-yilidiki sherqiy türkistan jumhuriyitining re'isi xoja niyaz hajining türkiyege we en'gliyege yazghan xetliri bar. Bularni derhal retlep neshr qildurmisaq bizdin kéyin yoq bolup kétishi mumkin”.
Arqidin türkiye bash ministirliqining bash meslihetchisi taner mustafa'oghlu ependi söz qildi.

U mundaq dédi: “Men girétsiyediki bati tirakyaliq. Bati tirakya türkliri medeniyet we hemkarliq jem'iyitining sabiq re'isimen. Méningche, eysa yüsüp alptékinning eng muhim alahidiliki hemme ademni bir yerge jem qilalishi. Eysa yüsüp alptékin ismini unutquzmasliq peqetla uning ewladlirining wezipisi emes, uning namidiki weqip namida sherqiy türkistan dewasini dawamlashturush hemmimizning wezipisi bolushi kérek dep qaraymen”.

Arqidin sabiq parlamént ezasi, yéngi qurulghan “Iyi partiyesi” ning bayanatchisi muqadder bashegmez ependi özining merhum eysa yüsüp alptékin bilen türkiye parlaméntida tonushqanliqini bayan qilip mundaq dédi: “Eysa yüsüp alptékin ependi bilen parlaméntta tonushush pursitige ige bolghanidim. U, parlaméntqa kelgende parlamént ezaliri uni hörmetlep uning qolini söygenlerning ichide menmu bar idim. Melumat bérilse kishiler qiziqishqa bashlaydu. Kéyinche sherqiy türkistanliqlar bilen tonushtum. Hemmisi ghururluq yaxshi kishiler iken. Men tonushqan sherqiy türkistanliqlarning hemmisi yaxshi ésil kishiler idi. Ular bilen tonushqanliqimgha xursen boldum. Men bir siyasetchi bolush süpitim bilen eysa yüsüp alptékin wexpining muqeddes sherqiy türkistan dewasining ilgirilishi üchün zor töhpilerni qoshushini ümid qilimen”.

Échilish murasimida dunya Uyghur qurultiyi mu'awin re'isi doktor erkin ekremmu söz qildi. U, Uyghurlarning merhum rehbiri eysa yüsüp alptékin bilen bolghan eslimiliri heqqide toxtilip mundaq dédi: “Eysa ependi bilen 1991-yilining axirida tonushtum. Men uni türkiyege kélishtin burunla bilettim. Xitayning éytishiche, eysa ependi chong bir teshkilat qurup xitayni parchilashqa tirishiwatqan iken. Men türkiyege kélip eysa ependining öyige kirginimde xitayning dégenlirining yalghan ikenlikini uqtum. Chünki, eysa yüsüp alptékin addiy-sadda bir öyde, qiyinchiliqlargha qarimay ömür boyi sherqiy türkistan dewasi üchün küresh qilghan bir kishi ikenlikini öz közüm bilen kördüm. Eysa yüsüp alptékin peqetla bir siyasiy rehberla emes, belki sherqiy türkistan dewasini qandaq élip bérishimiz toghrisidiki pikirlirinimu yézip qaldurghan shexs. U, bizge dewaning yol xeritisinimu sizip qaldurghan”.

Arqidin yawropa döletliride pa'aliyet élip bériwatqan yawropa türk islam birlikining qurghuchi bashliqi musa serdar chelebi söz qildi. U, özining 1970-yili merhum eysa yüsüp alptékin bilen tonushqanliqini, uning namida qurulghan bu weqipning sherqiy türkistan üchün zor ishlarni qilidighanliqigha ishenchisining kamil ikenlikini bayan qilip mundaq dédi: “Bu weqip sherqiy türkistan dewasigha ishen'gen kishiler qurghan yéngi bir teshkilat hésablinidu. Xudayim buyrusa wexpimiz büyük lidérimizning ismi bilen sherqiy türkistan dewasini yash ewladlargha yetküzidighan muhim xizmetlerni qilidighanliqigha ishinimiz. Eysa yüsüp alptékin wexpi Uyghurlarning birlik we ittipaqliqining emelge éshishigha seweb bolup qélishini tileymen”.

Chet'eldiki Uyghur dewasining hülini salghuchilardin biri bolghan eysa yüsüp alptékin 1949-yilidin kéyin, keshmir arqiliq 1952-yili türkiyege kelgen. U, 1995-yili 12-ayning 17-küni alemdin ötküche millitining erkinliki üchün küresh qilghan. 1997-Yili uning perzentliri teripidin eysa yüsüp alptékin medeniyet, ma'arip tetqiqat we hemkarliq wexpi qurulghan. Türlük sewebler tüpeylidin öz pa'aliyetlirini bashliyalmighan mezkur wexpe, bu yil 24-féwral küni resmiy pa'aliyet bashlidi. Saylamda doktor ömer qul weqipning re'islikige, jahit dak ependi bilen hayrullah efendigil ependi mu'awin re'islikke, adwokat mustafa alparslan yildiz bilen ekrem qirmizi ependi bashqurush hey'et ezaliqigha saylandi.