Hindistan xitay tehditidin endishilenmekte

Ulugh éra gézitining yéqinda bergen xewirige asaslan'ghanda, hindistan dölet mudapi'e ministirliqi xitayning, hindistan, xitay chégra rayonlirida barghanche ashuruwatqan eskiri küchige qarita hoshyar bolush üchün 45 ming eskerni yéngidin wezipilendürüp xitay, hindistan chégra boylirigha ewetidighanliqini bildürgen.

Xitay bilen hindistan himalaya taghliri arqiliq 3 ming kilométirliq da'iride öz-ara chégrilinidighan bolup, hindistanning, xitay tehditige qarshi chégra rayonlardiki eskiri küchini ashurush teklipi birqanche yil ilgiri hökümetke sunulghan bolsimu, emma hindistan dölet mudapi'e ministirining yéqinda béyjinggha qaratqan ziyaritidin kéyin testiqlan'ghan.

Ulugh éra gézitining hindistan axbarat wasitiliridin neqil keltürüp körsitishiche, hindistan terep jem'iy 11 milyard 500 milyon amérika dolliri serp qilip hindistan, xitay chégra boylirigha bir herbiy gazarma sélishni pilanlawatqan bolup,bu herbiy gazarma pütkendin kéyin, sherqte merkizi hindistandin gherbte bén'galghiche bolghan chégra rayonda turghuzulghan 45 ming hindistan eskiri eger xitay tibetke qarita herqandaq bir eskiri heriket qollinish éhtimalliqi körülgende, uninggha qarshi heriketke ötüshke hazir bolidighanliqini bildürgen.

Hindistan terep 2009-we 2010-yilliri xitayning arunahal pradesh rayonigha hujum qilish éhtimalliqi bar dep qarap, lekhapani we missamari rayonlirigha ikki piyade eskerler déwiziyisi orunlashturghanliqi melum. Xitay, hindistanning arunahal rayonini hindistan zémini süpitide étirap qilmay kelmekte.

Ulugh éra gézitining melumatigha asaslan'ghanda, xitay, hindistan chégra boylirida texminen 5 mukemmel hawa armiye bazisigha sahib bolghandin bashqa, bu chégra rayonlargha biwasite tutishidighan tömür yol we tashyol qatarliq mu'essesilirigimu sahib iken. Xitayning bu chégra rayonigha tutishidighan 58 ming kilométir uzunluqta tashyoli bar iken. Xewerdin yene melum bolushiche, xitayning bu yil mart aylirida tibette bir herbiy manéwir élip barghanliqi, hindistan terepning, xitayning hindistan chégra rayonliri we tibette élip bériwatqan zor kölemlik herbiy hazirliqliri sewebidin rahetsiz boluwatqanliqi we bu heqte jiddiy tedbir élishqa mejbur boluwatqanliqi melum.

Hindistan bilen xitay dunyadiki nopusi eng köp döletler shundaqla, asiyadiki 2 chong küchlük dölet bolushigha qarimay, öz ‏- ara ixtilaplirimu köp bolup 2 dölet chégra mesililiride chiqishalmay kelmekte. Undin bashqa yene bu 2 döletning soda munasiwetlirige, hindistanning dalay lama rehberlikidiki tibet sergerdan hökümitini qollishi, xitayning pakistan'gha qiliwatqan yardimi we su mesilisi qatarliqlar kölengge chüshürüp kelmekte.

Xitay bilen hindistan otturisidiki ladax rayonini talishish majirasi, 1950-yilidin étibaren dawamliship kéliwatqan bolup, yéqinda hindistan terepning xitay eskerlirining hindistan terepke ötkenlikini bildürüshi bilen xitay, hindistan munasiwetliri téximu jiddiyleshken.

Ulugh éra gézitining bu heqte bergen xewirige asaslan'ghanda, gerche xitay hindistanning eng chong soda shériki bolsimu, yene buninggha munasip halda 2015-yiligha barghanda xitay bilen hindistanning soda omumi qimmitining 100 milyard dollargha yétidighanliqi mölcherliniwatqan bolsimu,emma xitayning hindistan chégra rayonlirida hessilep ashuruwatqan herbiy hazirliqliri shundaqla tibette élip bériwatqan herbiy manéwirlar sewebidin, hindistan terepmu buninggha munasip halda herbiy jehettin tedbir élishqa mejbur bolmaqta iken.

Tepsilatini yuqiridiki ulinishtin anglighaysiler.