Мутәхәссисләр қазақистанда муддәттин бурун өткүзүлидиған президент сайлими һәқтә тохталди

Қазақистанда 26-апрел күни, муддәттин бурун өткүзүлидиған президент сайлимиға тәйярлиқлар қизғин кетип бармақта. Йәрлик аммиви ахбарат васитилириниң хәвәр қилишичә, йеқинда қазақистан җумһурийити мәркизий сайлам комиссийиси 2015-йил 26-апрелда өткүзүш бәлгиләнгән қазақистан җумһурийити президентиниң нөвәттин ташқири сайлимиға тәйярлиқ қилиш вә сайлам өткүзүш бойичә асасий чарә-тәдбирләрниң календарлиқ пиланини тәстиқлиди.

Президентлиққа намзадларни көрситиш 26-февралда башланған болуп, 15-мартта аяғлашмақчи. Қазақистан қануни бойичә ройхәткә елинған җумһурийәтлик иҗтимаий бирләшмиләр вә пуқралар өзлирини намзадлиққа көрситиш һоқуқиға игидур. Сайлиғучиларниң президент намзадлирини қоллап-қувәтлиши уларниң имзасини топлаш арқилиқ гәвдиләндүрүлиду. Имзалар сани вилайәтләрниң вә астана һәм алмата шәһәрлириниң кәм дегәндә үчтин икки қисмиға охшаш вакаләтлик қилидиған сайлиғучиларниң омумий саниниң бир пирсәнтидин кәм болмаслиқи керәк. Президент намзати болидиған киши мәркизий сайлам комиссийисиниң һесабатиға 1 милйон 60 миң тәңгә миқдарида сайлам бәдилини төлиши һаҗәттур.

Кейинки мәлуматларға қариғанда, 2-марттин 9-мартқичә болған арилиқта 14 адәм өз намзадлирини көрситишкә илтимас сунған болуп, түрлүк сәвәбләргә асасән мәркизий сайлам комитети уларниң бәзилирини қобул қилиштин баш тартқан. Әмди бүгүн, 11-мартта, астана шәһиридә мәмликәт президенти нурсултан назарбайефниң рәисликидә “нур отун” партийисиниң 16-қурултийи башланди. Икки миңға йеқин киши қатнашқан мәзкур қурултайда президентлиқ сайламға назарбайефниң намзатлиқи көрситилди.

Җумһурийәтлик “уйғур авази” гезитидә елан қилинған “муддәттин илгиридики президент сайлими: мутәхәссисләр пикри” намлиқ мақалидики мәлуматларға қариғанда, 2015-йили 26-февралда қазақистан иҗтимаий сиясий тәтқиқатлар институти мәмликәтниң барлиқ районлиридин иқтисадчилар, сиясәтшунаслар, җәмийәтшунаслар, һөкүмәткә тәвә әмәс тәшкилатларниң вәкиллиридин тәркиб тапқан 76 мутәхәссисниң муддәттин илгирики президент сайлимиға бағлиқ пикирлирини сорап билгән. Униң нәтиҗилири бойичә, мутәхәссисләрниң 93 пирсәнти “муддәттин илгирики президент сайлиминиң өткүзүлүшини муһим”, 92 пирсәнти “ вақит тәләплиригә җаваб бериду”, 95 пирсәнти “ сиясий җәһәттин тоғра”, 94 пирсәнти “һазирқи иқтисадий шараитта зөрүр”, 94 пирсәнти “қазақистан җумһурийити асасий қануниниң тәләплиригә мувапиқ”, 98 пирсәнти “шәхсән мәмликәт вә хәлқ мәнпәәтлиригә мувапиқ” дәп һесаблиған.

Уларниң 98 пирсәнти болса, дөләт рәһбириниң президент сайлимини 2015-йилиға йөткәш қарарини қоллап-қуввәтлигән.

Президентлиққа өз намзадлиқини көрсәткән бу 14 адәмниң дәриҗиси қандақ? улар мундақ чоң вәзипигә өз намзадлирини көрситишкә лайиқму?

Радийомиз зияритини қобул қилған “ алтернатива ” келәчәк тәтқиқатлири мәркизиниң мудири андрей чеботарйеф вә сиясәтшунас ғалим агелеуоф бу һәқтә өз қарашлирини билдүрди.