Cuộc thi thiết kế “Nhà ở nông thôn vùng bão lũ”

Ngay vào thời điểm nhiều vùng trong cả nước đang phải đối phó với thiên tai lũ lụt, Hội Kiến trúc sư Việt Nam phát động cuộc thi thiết kế “Nhà ở nông thôn vùng bão lũ, ngập lụt”.

0:00 / 0:00

Hạn chế thiệt hại khi bão lũ

Cuộc thi này dành cho các kiến trúc sư trong nước và cả hải ngoại nhằm tìm kiếm các giải pháp giúp hạn chế bớt thiệt hại kinh tế cho người dân vùng lũ. Khánh An phỏng vấn Kiến trúc sư Nguyễn Văn Tất, Phó Chủ tịch Hội Kiến trúc sư Việt Nam và được ông cho biết về cuộc thi như sau:

Các tiêu chí của nó chủ yếu là xoay quanh giá thành không cao, không dùng các kỹ thuật quá phức tạp để có thể ứng dụng dễ dàng, nhanh chóng.

KTS. Nguyễn Văn Tất

KTS. Nguyễn Văn Tất: Đây là công việc tiếp theo của Hội Kiến trúc sư từ một năm trước đây đã khuấy động lên một cuộc vận động các kiến trúc sư trong nước tham gia ý kiến của mình vào các giải pháp kiến trúc, giải pháp tổ chức không gian cho các vùng nông thôn. Việc đó đã phát động hơn một năm trước đây rồi, nhưng nay với áp lực thiên tai ngày một ngày một nặng nề hơn và có những cái vượt quá đối phó truyền thống của người dân, hội mới tiếp tục đẩy mạnh tiếp một cuộc thi riêng về các mẫu nhà cho các vùng thiên tai bão lũ trầm trọng như đang diễn ra ở miền Trung cũng như một phần vùng lũ, vùng nước nổi ở đồng bằng sông Cửu Long.

Khánh An: Vâng thưa ông, không biết tiêu chí cuộc thi đưa ra là như thế nào?

KTS. Nguyễn Văn Tất: Cái này tôi nghĩ cũng không có gì thật đặc biệt, tức là đối với người dân thì những mẫu nhà được ứng dụng một cách tương đối nhanh chóng, dễ dàng, phù hợp với điều kiện sống, mức sống của các vùng nông thôn nói chung, tức là nó không chỉ nghiêng về các vấn đề mỹ quan, các vấn đề tìm tòi các giải pháp có tính chất đặc thù nào mà chủ yếu là có thể đối phó được với điều kiện đặc biệt riêng về tính chất thiên tai của từng vùng, chẳng hạn như ngập lũ, gió bão...

lulut250.jpg
Nước ngập nhà dân tại Hà Tĩnh hôm 18/10/2010. Photo courtesy of hatinh.vn

Các tiêu chí của nó chủ yếu là xoay quanh giá thành không cao, không dùng các kỹ thuật quá phức tạp để có thể ứng dụng dễ dàng, nhanh chóng, có thể là những mẫu mã mang tính chất phổ biến để có thể nhân rộng một cách hiệu quả, bởi vì người dân nông thôn nói chung đa phần vẫn phải tự xây lấy chỗ ở của mình, còn với sự hỗ trợ về nghiên cứu, chuyên môn chuyên ngành của các kiến trúc sư hoặc sự hỗ trợ về chính sách của các quỹ từ thiện hoặc của quỹ phòng chống bão lụt quốc gia thì theo tôi, không phải những giải pháp mà hội phát động là nhắm vào những chương trình đó, nhưng làm sao đưa ra những kiến thức tổng quát để giúp cho người dân có những mẫu chống chọi với thiên tai hiệu quả.

Khánh An: Thưa kiến trúc sư, được biết là trước đây đã có những mẫu nhà chống lũ đã được thử nghiệm ở tỉnh Đồng Tháp, không biết hiện nay thử nghiệm đó kết quả ra sao?

Việc đưa ra các mẫu nhà cho các vùng nông thôn vấn đề của nó không phải là cái mẫu nhà đơn thuần, mà vấn đề là cả một chính sách về vấn đề nhà ở nông thôn nữa.

KTS. Nguyễn Văn Tất

KTS. Nguyễn Văn Tất: Có lẽ vấn đề mẫu thử nghiệm thì không thật chính xác, bởi vì đối với vùng đồng bằng sông Cửu Long ở Đồng Tháp nói riêng thì từ rất nhiều năm qua, chính phủ Việt Nam đã có một chương trình là các chương trình tu nền, vượt lũ, các khu dân cư tập trung để tránh lũ, đó là những chương trình quốc gia, có ngân sách rất lớn để đắp cả những khu dân cư tập trung có cao độ nền đất cao hơn hẳn mức lũ cao nhất. Đó là những chương trình rất lớn. Còn những mẫu cụ thể thì tôi cho rằng hiện thời nó vẫn đang là một mục tiêu mà cá nhân tôi cũng như rất nhiều kiến trúc sư quan tâm đến lĩnh vực này, người ta quan tâm đến việc tạo ra những mẫu nhà thực sự cho từng hộ gia đình, từng cụm dân cư, chứ không phải là những chương trình lớn cấp quốc gia như vậy.

Tìm giải pháp hiệu quả

Khánh An: Dạ vâng, thưa kiến trúc sư, xin ông cho biết là hiện nay hội (kiến trúc sư) có những nghiên cứu nào liên quan đến thiết kế nhà cho vùng lũ này không? Và có sự tham khảo nào đối với những nước lân cận hay những vùng bị thiên tai lũ lụt tương tự như Việt Nam không?

KTS. Nguyễn Văn Tất: Các chương trình chung cũng như mối quan tâm chúng đối với các kiến trúc sư nói riêng và hội kiến trúc sư Việt Nam nói chung thì chúng tôi vẫn quan tâm đến các vấn đề này. Tuy nhiên, việc đưa ra các mẫu nhà cho các vùng nông thôn vấn đề của nó không phải là cái mẫu nhà đơn thuần, mà vấn đề là cả một chính sách về vấn đề nhà ở nông thôn nữa. Bất kỳ ngôi nhà nào cũng dính đến các mối quan hệ về hàng hóa, phân phối, trao đổi, lợi nhuận, để huy động một lực lượng rất lớn trong xã hội cùng tham gia.

lu-lut-ha-tinh-250.jpg
Hàng chục nghìn hộ dân dọc sông Ngàn Sâu, Hà Tĩnh bị ngập nước nghiêm trọng. Screen capture from Youtube.

Cho nên vấn đề nhà ở ở Việt Nam thì tôi cho rằng cũng là vấn đề chung của cả thế giới thôi, mà Hội kiến trúc sư quốc tế cũng thường xuyên quan tâm bằng những cuộc thi, trong đó có những cuộc thi mà giới kiến trúc sư tham gia giải quyết vấn đề nhà ở nông thôn, ngôi nhà mà người nông dân phải tự xây lấy cho mình, đó là cách đặt vấn đề hai mặt. Thành ra những chương trình ở Việt Nam nói là có thì cũng rất nhiều, nhưng những chương trình có thể đạt tới đích và mang lại hiệu quả thực tiễn thì cái đó đòi hỏi một sự đồng bộ rất lớn của xã hội. Chuyện đó thì chúng tôi cũng còn có những hạn chế.

Khánh An: Vâng thưa ông, ông vừa đề cập đến những chính sách xã hội, vấn đề nhà ở cho người dân ở nông thôn thì theo ông, với kinh nghiệm của mình, ông thấy có những vấn đề mấu chốt nào mà ông nghĩ là cần phải quan tâm?

Fact box
- Nộp phương án dự thi về Viện Kiến trúc – Hội Kiến trúc sư Việt Nam, hạn chót: 26/10/2011.
- Công bố kết quả và dự kiến trao giải vào ngày 27/4/2011.
- Giải thưởng bao gồm: Giải A trị giá 10 triệu đồng, giải B: 7 triệu đồng, giải C: 5 triệu đồng.

KTS. Nguyễn Văn Tất: Câu chuyện này tôi rất quan tâm và câu hỏi này là một câu hỏi thú vị. Câu chuyện về nhà ở nông thôn, như tôi nói, người kiến trúc sư là người có những kiến thức nhất định về vấn đề kiến trúc, xây dựng, kể cả một số vấn đề kỹ thuật, nhưng người nông dân ở nông thôn là phần lớn họ phải tự xây lấy chỗ ở cho mình. Do vậy, vấn đề nhà ở nông thôn bên cạnh vấn đề thiết kế còn là vấn đề chính sách. Tôi thì tôi quan niệm không thể có một ngôi nhà được vẽ ra hoàn chỉnh từ đầu tới cuối, rồi người dân xây dựng. Ở nông thôn, người dân có thu nhập không cao, môi trường kỹ thuật, môi trường dịch vụ để phục vụ cho việc xây một căn nhà cũng không dễ dàng.

Cho nên tôi quan niệm nhà ở cho các vùng nông thôn, đặc biệt là những vùng phải đối mặt với thiên tai với sự nghèo khó và mức sống còn thấp chẳng hạn, thì nhà ở phải biến thành những mục tiêu và việc hình thành ngôi nhà ở phải được cung cấp từng phần theo dạng hàng hóa để có thể trao đổi với các giá trị sản phẩm của người dân. Và người ta có thể bằng những hàng hóa đó, những cấu kiện đó và bằng những nghiên cứu nhất định của người kiến trúc sư thì người ta có thể phối kết để làm ra một chỗ ở của mình, giống như đứa con nít chơi đồ chơi lắp ráp vậy. Tôi cho là như vậy mới có thể hiệu quả, còn lâu nay thì giới kiến trúc sư cũng như nhiều chính sách nhà nước đưa ra hàng ngàn mẫu nhà mà rốt cuộc không đi vào cuộc sống được, bởi vì vấn đề tôi vừa nói nó không thỏa.

Khánh An: Vâng, cám ơn KTS. Nguyễn Văn Tất, Phó Chủ tịch Hội kiến trúc sư Việt Nam, đã dành cho RFA cuộc phỏng vấn trên.

Theo dòng thời sự: