Kinh nghiệm nào cho Việt Nam từ Lybia?

Sau hàng loạt quốc gia vùng Bắc Phi và Trung Đông chịu sự sụp đổ, Lybia cũng không tránh khỏi làn sóng phẫn nộ của người dân sau 42 năm bị nhà độc tài Gaddafi cai trị.
Mặc Lâm, biên tập viên RFA
2011.08.22
000_Was4176032-305.jpg Quân nổi dậy Lybia mừng chiến thắng trên đường phố thủ đô Tripoli ngày 22 tháng 8 năm 2011.
AFP

Kinh nghiệm của Lybia tuy không hoàn toàn áp dụng được với Việt Nam nhưng trước sau gì thì giới lãnh đạo cũng sẽ ý thức rằng lòng dân lúc nào cũng là yếu tố hàng đầu quyết định cho sự nắm quyền của họ.

Tinh thần quyết chiến

Sáu tháng sau khi cuộc nội chiến xảy ra giờ đây chế độ độc tài toàn trị Gaddafi tưởng chừng như không bao giờ lung lay nay đã phải cam tâm nhìn nhận rằng sức mạnh và sự đàn áp của cả hệ thống quân sự lẫn an ninh cuối cùng đã phải chịu nhường bước cho người dân, những con người vài tháng trước đây chưa bao giờ biết tới khẩu súng nay đã thành thạo như những người lính chuyên nghiệp trung thành với chế độ Gaddfi.

Khi Quảng trường Xanh nổi tiếng của Tripoli vào tay quân nổi dậy cũng chính là lúc kẻ độc tài phải lánh mặt và đẩy đàn em ra phía trước. Người ta không biết những kẻ trung thành với Gaddafi sẽ còn trung thành bao lâu nữa nhưng chắc chắc một điều là người dân Lybia nay đã khác với 6 tháng về trứơc, không những chấp nhận đấu tranh trực diện với những kẻ theo gót độc tài mà họ còn sẵn sàng đổ máu cho đến khi nào giành được chiến thắng.

Hơn 30 tỷ đô la tài sản mà Gaddafi thu được từ tài nguyên quốc gia lẫn mồ hôi nước mắt của người dân Lybia nay không thuộc về y nữa. Các nước phương Tây trong đó có Hoa Kỳ đã phong toả toàn bộ các trương mục mà Gaddafi hay gia đình đứng tên. Riêng những tài sản chưa phát hiện cũng sẽ bị tịch thu trả lại cho đất nước và con người Lybia để dùng vào công cuộc tái thiết thời hậu chiến. Giấc mơ chúa tể qua 42 năm cầm quyền với kết quả cuối cùng là cả gia đình của Gaddafi không thoát khỏi sự phán xét của dân chúng.

Tấm gương sắt máu này có làm cho các chế độ độc tài trên thế giới, trong đó có Việt Nam, run sợ hay không?  Và liệu họ còn bưng bít thông tin này trong bao lâu nữa khi mà hệ thống internet toàn cầu đã khiến trái đất trở thành nhỏ bé dưới mười ngón tay của người dân? Giáo Sư Trần Khuê, một trí thức nổi tiếng phân tích sự độc tài của Việt Nam như sau:

Ở Việt nam thì độc tài không phải là độc tài cá nhân mà là độc tài tập thể! Ông Nguyễn Văn An cựu chủ tịch Quốc hội đã nói: ‘Chúng ta là vua tập thể mà!’

GS Trần Khuê

“Ở Việt nam thì độc tài không phải là độc tài cá nhân mà là độc tài tập thể! Ông Nguyễn Văn An cựu chủ tịch Quốc hội đã nói: ‘Chúng ta là vua tập thể mà!’ Thành ra sụp đổ của Việt Nam có lẽ nó cũng khác với sụp đổ các nơi.

Ông Nguyễn Tấn Dũng, ông Nguyễn Minh Tríết ông Trương Tấn Sang, ông Nguyễn Phú Trọng, gương mặt các ông đều tử tế cả, nói năng nhã nhặn tử tế cả, không có tâm địa gì…nhưng cứ họp vào thì ra toàn những chỉ thị, những nghị quyết các thứ rất độc ác. Cho nên độc tài Việt Nam nó có đặc điểm như thế, đặc điểm ‘độc tài tập thể’.”

Độc tài tập thể đã làm ngơ các vụ dân oan bị lấy đất công khai, công an đánh chết dân trong trại giam cùng với việc bắt giữ người không cần giấy toà án đã làm cho dân chúng mất hẳn niềm tin nơi nhà cầm quyền. Khi ý thức luật pháp bị coi thường thì toàn xã hội trở nên vô pháp luật là điều dễ hiểu.

Nhà nước phải làm gì?

2818609-250.jpg
Khói bốc lên từ một chiếc xe cháy bên ngoài học viện quân sự của phụ nữ ở Tripoli vào ngày 22 tháng 8 năm 2011. AFP photo
Khói bốc lên từ một chiếc xe cháy bên ngoài học viện quân sự của phụ nữ ở Tripoli vào ngày 22 tháng 8 năm 2011. AFP photo
Thế nhưng khác với Lybia, theo nhiều người cho rằng đối với Việt Nam một cuộc nổi dậy của người dân là điều hoang tưởng. Người Việt vốn không thích chính trị, lại an phận và chịu nhịn nhục đã quen, nếu phải bỏ tài sản ít ỏi của mình để đánh đổi sự thay đổi của đất nước là điều khó xảy ra. Giáo sư Trần Khuê không đồng ý với kết luận này. Ông lấy việc UBND thành phố Hà Nội ký giấy cấm biểu tình hồi gần đây làm thí dụ, ông nói:

“Hoàn toàn không phải như thế, khi có cái lệnh của Ủy ban nhân dân thành phố vi phạm hiến pháp như thế thì 20 trí thức ở thủ đô đã ký luôn cái giấy phản đối. Người ta sắp công bố kiến nghị của 90 trí thức cả Nam lẫn Bắc phải thay đổi thể chế, phải dân chủ hóa thực sự chứ không phải là dân chủ vờ vịt được nữa…còn nói dân Việt Nam chỉ lo ăn lo mặc trong đời sống hàng ngày thì không có chuyện đó đâu.”

Những việc làm hồi gần đây của một số cán bộ đã làm dư luận trở nên bức xúc khi người dân không được thể hiện nguyện vọng của mình một cách công khai trước mối hoạ Bắc phương. Trí thức trở thành điểm tựa cho người dân trước những vụ biểu tình chống Trung Quốc là một trạng thái mà chính nhà nước cũng khó ngờ tới.

Thói quen xem trí thức như công bộc của nhà nước không những khiến nguyên khí quốc gia hao hụt mà còn làm cho sự phát triển đất nước chùn lại trong một thời gian rất dài. Trí thức ngày nay không còn chờ đợi ân sủng nhà nước trao cho mà họ chủ động làm những việc cần làm, kể cả hô hào một cuộc thay đổi toàn diện cho đất nước theo kịp với đà tiến của dân tộc.

Giáo sư Nguyễn Đăng Hưng cho biết nhận định của ông về mối tương quan giữa trí thức và nhà nước trước những kinh nghiệm của Lybia như sau:

“Nếu nhà cầm quyền sáng suốt thì sự đổ vỡ không xảy ra. Nều nhà cầm quyền không sáng suốt thì đổ vỡ là điều chắc chắn. Ở Lybia là một thí dụ cho thấy như vậy.

Nếu nhà cầm quyền sáng suốt thì sự đổ vỡ không xảy ra. Nều nhà cầm quyền không sáng suốt thì đổ vỡ là điều chắc chắn. Ở Lybia là một thí dụ cho thấy như vậy.
GS Nguyễn Đăng Hưng

Người dân phải làm gì thì tôi nghĩ là khó nói mà quan trọng hơn là nhà cầm quyền phải làm gì thì ta có thể xác định nó rõ rệt hơn. Vì dân phải làm

gì thì phải tuỳ theo ý thức của người dân mà nhất là tương quan giữa người dân và chính quyền
Cái mà chính quyền làm thì thấy rõ hơn. Khi mâu thuẫn giữa người dân và chính quyền không được giải toả thì không chóng thì chầy sẽ xảy ra đổ vỡ.”

Nên đối thoại với trí thức

000_Hkg5218915-250.jpg
GS Nguyễn Huệ Chi, ông Nguyễn Văn Khải và nhà văn Nguyên Ngọc tham gia biểu tình hôm 14/8/2011 tại Hà Nội. AFP photo.
GS Nguyễn Huệ Chi, ông Nguyễn Văn Khải và nhà văn Nguyên Ngọc tham gia biểu tình hôm 14/8/2011 tại Hà Nội. AFP photo.
Với GS Trần Khuê thì vấn đề đối thoại với trí thức được xem là rất cần thiết nếu không muốn mối quan hệ giữa hai bên bùng nổ vì sự chèn ép quá độ của nhà nước, ông nói:

“Nếu anh không đối thoại không bàn bạc, không điều chỉnh tốt thì cuối cùng nó sẽ bùng nổ! Nén mãi thì tức nuớc vỡ bờ, áp lục nén càng mạnh thì bùng nổ càng cao. Tôi cũng như những người anh em trí thức tránh cho lãnh đạo tai hoạ. Bây giờ người ta thất nghiệp, người ta mất ruộng đất, người ta mất công ăn việc làm, người ta bị ức hiếp người ta bùng dậy thì xin lỗi, người ta băm nhỏ từng người một! Chưa biết vào lúc nào thôi chứ tất yếu là phải bùng nổ, tất yếu là phải sụp đổ.

Phải nói là tầng lớp trí thức của bất cứ dân tộc nào đều là tầng lớp elite, tầng lớp ưu tú, tinh hoa của dân tộc. Nó là tiếng nói của dân tộc. Nó là “diện” nguyện vọng của dân tộc. Tầng lớp trí thức bao giờ cũng là đội tiền tiêu. Họ nhìn xa và báo hiệu những tai hoạ cho dân tộc.”

Tầng lớp trí thức bao giờ cũng là đội tiền tiêu. Họ nhìn xa và báo hiệu những tai hoạ cho dân tộc.”

GS Trần Khuê

Không ai muốn thấy sự đổi đời phải tắm bằng máu, nhất là với Việt Nam một đất nước đã chịu quá nhiều đau đớn. Thế nhưng khi một bên cai trị với bàn tay sắt mà không có con tim chia sẻ và trí óc minh mẫn thì người dân chỉ biết trông cậy vào giới trí thức nói giùm tiếng nói của họ. Mà đã trông cậy rồi thì lòng dân thuộc về ai chắc nhà cầm quyền cũng rõ hơn ai hết.

Theo dòng thời sự:

Nhận xét

Bạn có thể đưa ý kiến của mình vào khung phía dưới. Ý kiến của Bạn sẽ được xem xét trước khi đưa lên trang web, phù hợp với Nguyên tắc sử dụng của RFA. Ý kiến của Bạn sẽ không xuất hiện ngay lập tức. RFA không chịu trách nhiệm về nội dung các ý kiến. Hãy vui lòng tôn trọng các quan điểm khác biệt cũng như căn cứ vào các dữ kiện của vấn đề.

Nhận xét

Anonymous
25/08/2011 15:07

Sự tiến bộ của một xã hội cũng cần có thời gian, mặc dù là trí thức dởm cũng hiểu được điều đó, không thể áp đặt một đất nước có hàng trăm năm bề dày áp dụng cho một nước mới có hàng chục năm được.Cần phải giáo dục nguyên khí của quốc gia ngay từ bây giờ, có tài phải là người cống hiến cho nhân loại. Bản chất thực dụng làm sói mòn đạo đức xã hội, là thanh niên phải có hoài bão, ước mơ, cống hiến cho nhiều người mới là con người thực thụ, Kiếm tiền để con em không cần làm cũng có tiền, ăn chơi, sỹ diện theo lối sống thực dụng trước sau cũng đào bới tổ tiên để dùng lúc nào không biết. Đừng lớn tiếng giả danh trí thức mà nói leo theo kẻ mạnh mà hổ thẹn muôn đời các ông trí thức sáng láng ạ.

Anonymous
24/08/2011 05:14

Tham vọng lãnh hải của Trung Quốc quá rõ: Hợp tác toàn diện, đảng đang tự mình phụ thuộc CS China. Trung Quốc sẽ từng bước sáp nhập VN trở thành một tỉnh bang của China, trong một tương lai không xa. Đại hội đảng sẽ không còn ai trung với VN, nhưng trung với Lưỡi bò.

Anonymous
23/08/2011 01:19

QUÂN NỔI DẬY LYBIA RƯỚC NGOẠI BANG CHỐNG ĐỐI THỦ CHỨ LÀM SAO CÓ KHẢ NĂNG LẬT ĐỔ .ĐÚNG LÀ CỎNG RẮN CẮN GÀ NHÀ MÀ MIỆNG CÒN HUÊNH HOANG.

Anonymous
26/08/2011 03:48

Cu gia that chi ly.Nho khong hoc lon lam dai uy. Nhung dung cho may chu tieu quet la da nua. khong thi nguy to hon gap boi . No dot truyen thong thi nguy hai hon dot di truyen do

Anonymous
25/08/2011 01:44

1,7 tr dola là cái giá của Ga-da-phi. còn những gương mặt thường xuất hiện trên truyền hình VN ấy không đáng 1,7 VND.

Anonymous
23/08/2011 01:10

Theo tôi, trí thức là những người được học hành và có nhân cách; Phần học hành thì tuỳ điều kiện và khả năng từng người mà sở học có khác nhau; Phần nhân cách tôi nghĩ cùng chuẩn chung là trung thực, tự trọng và có liêm sỹ. Được học hành đào tạo...là anh có học ,nhưng quá trình học quoay cóp ,mua điểm ,mua bằng kết quả là tiến sỹ giấy ,giáo sư giả, giáo sư rởm...Khi nắm giữ quyền lãnh đạo vì giả ,rởm nên không thực tài không giải quyết được công việc lại thiếu liêm sỹ nên không chịu từ chức ,bao biện vòng vo...Họ, vì vậy không gọi là trí thức được.

Anonymous
28/08/2011 01:46

bài nói của giao sư Trần Khuê rất chí lý lập luận khá sâu sắc đúng với hiện tình đất nước Quốc hận cám ơn

Anonymous
23/08/2011 08:18

Một nhận xét quá hay qúa xác thực của GS Trần Khuê. Ông đã đánh thẳng vào tim gan của chế độ, của những kẻ độc tài CS ở Ba Đình và ông cũng báo trước luôn những hậu qủa mà những kẻ độc tài, độc ác sẽ gánh chụi khi người dân bị ép đến đường cùng.

Anonymous
25/08/2011 13:26

Bai phat bieu quan diem cua Giao Su Tran Khue can duoc pho bien rong rai.Ong da dung Tu Ngu that Chinh Xac.Ong da thau hieu tam trang cua nguoi dan.Uoc gi nhung vi Lanh Dao Doc Tai nhuong cho cho nhung Nguoi co Tam Huyet Tri Thuc da va dang len tieng trong suot 3 thap nien qua.Rat mong Ong Trong,Dung,Sang va nhung nguoi dang Cai Tri Dan Toc Viet Nam biet lang nghe va lam mot Cuoc Cach Mang nhu cac Nuoc Dong Au.

Anonymous
23/08/2011 23:38

Thay đổi thể chế để cải cách sâu rộng tiến đến dân chủ và đa đảng, hoặc dùng bạo lực đàn áp như các lãnh tụ độc tài đã tiến hành. Các dân tộc đều có cùng một mục tiêu: Dân chủ hóa. Khác nhau phương thức và thời điểm.

Anonymous
22/08/2011 16:21

Tien tham nhung cua Nguyen Tan Dung Va cac Uy Vien Bo Chinh Tri.Uy vien Trung Uong Dang,Bo Truong, Thu Truong, Bi Thu ,Chu Tich Tinh,Thanh Pho,Quan,Huyen, Ke ca Cap Xa, Giam Doc cac So (khoang 300 Ty Do La ) se bi tich thu de tra lai cho Nhan Dan Viet Nam trong thoi gian toi day.

Anonymous
22/08/2011 12:59

những trí thức có tâm huyết với đất nước nói ra những điều sai trái thì quy chụp là thành phần cơ hội, tự đánh bóng bản thân của mình.
những anh dốt nhờ trung thành dược đề cử đi học lớp bổ túc văn hóa dành cho cán bộ, đươc cử tuyển đi học đại học, nhờ là đảng viên đươc bố trí công tác lảnh đạo. rôi củng là phó tiến sỉ, tiến sỉ củng là trí thức.
vậy theo quý ông bà: tri thức là ai?

Anonymous
31/08/2011 02:19

Chúng ta có nên sợ một tên Đạo Chích không nhỉ???
Mọi người nên biết rằng người Trung Quốc là người copy siêu hạng, copy chữ viết tượng hình của người Việt từ mấy ngàn năm trước rồi lu loa lên là chữ Hán,copy kinh dịch của ngưòi Việt, copy văn hoá, copy văn minh lúa nước của ngưòi Việt, copy công nghệ thế giới rồi dán mác china như máy tính điện thoại xe máy xe đạp, vv.vv di dỉ dì di cái gì cũng copy, bây giờ copy công nghệ hàng không vũ khí rồi vỗ ngực. Nói ra chữ ăn cắp cũng không quá. Chúng ta có nên sợ một tên Đạo Chích không nhỉ???

Anonymous
25/08/2011 14:49

Bom đạn của cả khối bắc đại tây dương và Mỹ đã làm chết bao nhiêu người? Ở đâu? nơi nao? có biết không...Tại sao nói ủng hộ bất đồng chính kiến mà lại phản đií người ta không làm theo mình là kiểu tự do gì vậy .. hới các trí thức sáng láng...?...

Anonymous
25/08/2011 14:56

Những nhà tỷ phú do kiếm lời do bán vũ khí có bao giờ nghĩ lo cho dân chủ khi hàng triệu người VN đang bị chất độc màu da cam thì các trí thức có thấy mát lòng chưa?

Anonymous
23/08/2011 20:35

Bọn độc tài đảng trị ở đâu cũng thế,bọn chúng không dễ dàng rời bỏ quyền hành, lợi lộc mà chúng đang được hưởng, cái giá mà người dân phải trả để được tự do dân chủ là rất lớn, bao nhiêu mất mát, hy sinh,ở Việt Nam cũng thế, chắc chắn để dành được tự do và dân chủ thật sự, chắc chắn sẽ phải hy sinh như ông Lê hiếu Đằng đã nói, mà ở VN thì có lẽ sự hy sinh phải lớn gấp trăm, ngàn lần sự hy sinh của dân Lybie, bởi sự ngoan cố, cố bám của bọn cầm quyền, chúng không bao giờ chịu mất đi món mồi béo bở mà bọn chúng đang được hưởng, sự hy sinh có thể giảm đi nhiều hoặc ít là do sự hiểu biết, cùng đồng lòng của toàn dân Việt Nam, đồng lòng đứng lên, không có những người ươn hèn thì vấn đề sẽ mau chóng được giải quyết.

Anonymous
25/08/2011 15:14

Văn hóa tuồng chèo của người Việt những người nói leo theo bề trên thường vào vai"Hề" còn bề trên vai"Kẻ mạnh". dân chúng chỉ xem vỗ tay tán thưởng "Hề" kể cũng có lý có các trí thức diễn, nhưng khi bề trên quát thì hề lại qỳ lạy lùm xùm dân cũng vỗ tay tán thưởng.

Anonymous
23/08/2011 02:53

Ông Nguyễn Tấn Dũng, ông Nguyễn Minh Tríết ông Trương Tấn Sang, ông Nguyễn Phú Trọng, gương mặt các ông đều tử tế cả, nói năng nhã nhặn tử tế cả, không có tâm địa gì…nhưng cứ họp vào thì ra toàn những chỉ thị, những nghị quyết các thứ rất độc ác. Cho nên độc tài Việt Nam nó có đặc điểm như thế, đặc điểm ‘độc tài tập thể’

Anonymous
23/08/2011 05:05

Lybia là một điễm báo cho CSVN. Nếu đãng CSVN không tự giải thể để thay đổi một pháp chế mới như Sô-Viết.Thì dân chúng sẽ đứng lên đòi hỏi quyền tự do, và chế độ độc tài của đãng CSVN phải ra đi. Máu người dân sẽ một lần nữa nhuộm đỏ quẹ hương VN, Và TQ có thể lợi dụng cơ hội nầy để tấn công VN.Chắc chắn quốc tế sẽ ủng hộ dân VN nổi dậy chống lại đãng CSVN.

Anonymous
23/08/2011 07:17

Tục ngữ có câu < Tức nước vỡ bờ > Nếu tình trạng này kéo dài Sau Lybia sẽ là Việt Nam . Sắp đến rồi đó

Anonymous
23/08/2011 06:51

Trước đây một trong những tên đầu sỏ CS nào đó có câu nói "Nơi nào có áp bức nơi đó có đấu tranh" ĐÚNG! Nếu Đảng VC còn nhớ rõ câu nói nầy thì nên chùn tay đàn áp,càng đàn áp thì việc đấu tranh càng tăng lên cho đến khi cả nước,nhân dân sẽ vùng lên! Quyết liệt hơn.

Anonymous
22/08/2011 22:30

Lôi đâu ra cái ông giáo sư ăn nói nhảm nhí thế