Đánh thuế nhà đất bỏ hoang có dẹp được đầu cơ bất động sản?

Trước tình trạng đất, nhà đã được phê duyệt dự án nhưng bị bỏ hoang hàng chục năm gây lãng phí tài nguyên, thất thoát ngân sách, mới đây, Ủy ban Nhân dân Thành phố Hà Nội đã đề xuất với Bộ Tài chính thực hiện phương án đánh thuế hoặc xử phạt chủ sở hữu nhà bỏ hoang, không đưa vào sử dụng.

Theo đó, nhà bỏ hoang ba tháng sẽ phải đóng khoảng 5% trên giá trị căn nhà. Nhà bỏ hoang sau một năm sẽ bị tính thuế 10% trên tổng giá trị. Ngoài ra, chủ sở hữu còn bị phạt từ 10 đến 20 triệu đồng/căn. Bộ Tài chính cũng kiến nghị Chính phủ áp dụng thu thuế cao lũy tiến đối với người mua từ ngôi nhà thứ hai trở lên.

Chuyên gia kinh tế, Phó Giáo sư - Tiến sĩ Đinh Trọng Thịnh đánh giá rằng, việc đất đai, nhà cửa bỏ hoang chẳng những gây tác hại cho nền kinh tế mà còn tạo hình ảnh rất xấu cho đô thị. Về kinh tế, người ta bỏ ra một số vốn để xây dựng, đầu tư nhưng lại không được sử dụng. Thêm vào đó là lãng phí nguồn lực rất lớn của xã hội, đó là đất đai. Về đô thị, nó tạo ra sự nhếch nhác, không đồng bộ trong việc phát triển đô thị và là nơi tụ tập của những phần tử bất hảo, tiêm chích xì ke…

Ông Thịnh đồng ý với giải pháp đánh thuế cao vào nhà, đất bỏ hoang để dẹp nạn đầu cơ, tích trữ đất.

Đề nghị của Thành phố Hà Nội đánh thuế 10% trên giá trị căn nhà thì quá cao, nhưng rõ ràng mức thuế nó phải cao hơn mức cho thuê nhà thì nó mới hợp lý. Như vậy nó sẽ giúp cho việc sử dụng các nguồn lực xã hội tốt hơn, kể cả đó là nguồn lực tư nhân. Anh có quyền mua bán, cho thuê nhưng nếu đầu cơ thì sẽ bị đánh thuế. - Chuyên gia kinh tế Đinh Trọng Thịnh

“Việc đánh thuế là đúng và nên đánh thuế. Theo tôi, việc này hoàn toàn có thể làm được, còn mức thuế như thế nào thì lại phụ thuộc vào quan niệm cùa cơ quan chức năng, nhưng theo quan điểm của chúng tôi thì việc đánh thuế những căn nhà bỏ hoang không khó. Những căn nhà này thường là những căn nhà chưa hoàn thiện, không có người ở. Còn những căn nhà có người ở thì chính quyền địa phương hoàn toàn có thể kiểm soát được. Nhà đã hoàn thiện cho người khác thuê thì chỉ bị đánh thuế thuê nhà, còn nếu chưa hoàn thiện, để nhếch nhác và không sử dụng thì sẽ bị đánh thuế cao hơn để buộc họ phải đưa vào sử dụng.

Đề nghị của Thành phố Hà Nội đánh thuế 10% trên giá trị căn nhà thì quá cao, nhưng rõ ràng mức thuế nó phải cao hơn mức cho thuê nhà thì nó mới hợp lý. Như vậy nó sẽ giúp cho việc sử dụng các nguồn lực xã hội tốt hơn, kể cả đó là nguồn lực tư nhân. Anh có quyền mua bán, cho thuê nhưng nếu đầu cơ thì sẽ bị đánh thuế.”

Giáo sư - Tiến Sĩ Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên Môi trường lại cho rằng, Nhà nước nên nghiên cứu việc bãi bỏ quy định về bảng giá đất, để thay bằng hình thức thuế bất động sản. Nếu duy trì thì bảng giá đất phải ngang bằng với giá thị trường, từ đó làm căn cứ để thu thuế, phí. Khi thuế tăng lên thì hiện tượng đầu cơ, tích trữ giảm.

Với cách làm hiện nay, ông phân tích:

“Sự thực mà nói thì luật thuế sử dụng đất phi nông nghiệp hiện nay đã có chuyện này rồi. Tất nhiên nó không phải là nhà mà là đất. Tức là cũng đánh theo kiểu lũy tiến. Trong hạn mức là 0,03%; từ hai đến ba lần hạn mức là 0,07%; từ ba lần hạn mức trở lên là 0,15%.

Tôi cho rằng chuyện đầu cơ thì ngay tỷ suất thuế thấp như thế có đánh vào đất hoang thì người ta vẫn đầu cơ. Phải có một ý tưởng toàn diện để xử lý vấn đề đầu cơ. Không phải nhìn thấy nhà bỏ hoang thì đánh thuế là hết đầu cơ. Làm sao hết được. Trước đây thuế đánh vào nhà hoang không cao thì người ta cứ để hoang, bây giờ đánh vào nhà hoang cao thì người ta cho thuê, thậm chí hợp đồng thuê giả. Phải nhận thức được điều đó.”

Đầu cơ bất động sản được cho là việc một người hay tổ chức nào đó mua vào một số lượng lớn đất, bất động sản để tích trữ và bán ra khi có sự chênh lệch về giá. Do đất đai có hạn, đầu cơ gây ra sự khan hiếm giả đẩy giá đất tăng cao gây chậm trễ quá trình phát triển quỹ nhà ở đô thị, lâu ngày có thể sẽ gây ra các phản ứng mang tính chất dây chuyền dẫn đến tăng giá các sản phẩm khác.

Truyền thông Nhà nước dẫn phát biểu của Kiến trúc sư Trần Huy Ánh rằng, việc thành phố Hà Nội đề xuất đánh thuế cao đối với những sản phẩm nhà đất bỏ hoang là hoàn toàn chính đáng. Các nước phát triển trên thế giới đã thực hiện tốt mô hình này, những bất động sản không sử dụng thì phải đóng thuế đất gấp nhiều lần so với diện tích đang sử dụng, khai thác. Làm như vậy để triệt tiêu tất cả hoạt động đầu cơ đất mà không sử dụng, chỉ với mục đích mua đi bán lại kiếm lợi nhuận cao.

Từ đầu năm đến nay, những thông tin về đầu tư, quy hoạch đang bị giới đầu cơ lợi dụng để đẩy giá đất nhiều nơi tăng cao một cách bất thường. Nhà nước dường như không thể kiểm soát được tình trạng này do không đủ công cụ cần có. Thuế thì hiện nay vẫn rất lạc hậu như thời kỳ 10, 12 năm trước đây. Không có gì thay đổi. Nhiều lần Bộ Tài Chính chuẩn bị đưa ra lấy ý kiến nhưng đều gặp những phản ứng kể cả từ Quốc hội là chưa nên đụng đến chuyện này.

Tôi cho rằng chuyện đầu cơ thì ngay tỷ suất thuế thấp như thế có đánh vào đất hoang thì người ta vẫn đầu cơ. Phải có một ý tưởng toàn diện để xử lý vấn đề đầu cơ. Không phải nhìn thấy nhà bỏ hoang thì đánh thuế là hết đầu cơ. Làm sao hết được. Trước đây thuế đánh vào nhà hoang không cao thì người ta cứ để hoang, bây giờ đánh vào nhà hoang cao thì người ta cho thuê, thậm chí hợp đồng thuê giả. Phải nhận thức được điều đó. - Giáo sư - Tiến Sĩ Đặng Hùng Võ

Theo quan điểm của ông Đặng Hùng Võ, hiện nay luật thuế mới chỉ đánh vào đất hoang chứ chưa vào nhà hoang. Hiện cũng có một số người đề xuất cứ thấy nhà hoang thì đánh thuế, nhưng theo ông, không phải chỉ đánh thuế vào nhà bỏ hoang là hết đầu cơ. Ông giải thích:

“Thứ nhất, căn cứ vào đâu để biết đấy là nhà hoang. Đấy là tiêu chí. Xã hội muôn hình vạn trạng, đầu tiên là phải định nghĩa thế nào là nhà hoang. Thứ hai, ai quản lý và kết luận đấy là nhà hoang. Phải làm sao luật đứng mang tính hình thức mà phải đi vào căn cơ những quy định mà hệ thống quản lý có thể phát hiện được.

Hiện nay, nói thực ra, không thể phát hiện được một người nào đó có bao nhiêu căn nhà bởi mỗi tỉnh có một hệ thống dữ liệu đất đai riêng mà lại chưa hoàn chỉnh. Như thế làm sao phát hiện được nhà nào hoang, rồi ở đâu vượt hạn mức bao nhiêu?

Hạ tầng quản lý phải đáp ứng được nhu cầu của các đánh thuế trong từng giai đoạn. Đấy là điều rất quan trọng. Hạ tầng chưa đủ thì có đưa ra sắc thuế đẹp đến mấy cũng chỉ vớ vẩn thôi.”

Theo một số chuyên gia bất động sản, tình trạng sốt đất tại nhiều nơi trong nước thời gian gần đây đang đẩy giá bất động sản tăng rất cao, thậm chí có nơi tăng tới 20 lần. Nguyên nhân được cho là xuất phát từ nạn đầu cơ - mua để đó, chờ giá lên bán lại kiếm lời.

Thêm vào đó, thời gian qua, hàng loạt ngân hàng đã tung ra các chương trình khuyến mại cho vay tiêu dùng. Nhiều dự án bất động sản được ngân hàng bảo lãnh với mức vay ưu đãi, tỉ lệ vay lên tới 70% tổng giá trị nhà, đất theo hợp đồng. Đây là lĩnh vực có mức tăng cao nhất so với các lĩnh vực khác, thậm chí là đầu tư kinh doanh chứng khoán.