Thứ trưởng Mỹ phụ trách nhân quyền đến Việt Nam, Văn bút Hoa Kỳ kêu gọi quan tâm tới TNLT

Tổ chức Văn bút Hoa Kỳ (PEN America) kêu gọi Thứ trưởng Ngoại giao Uzra Zeya phụ trách An ninh dân sự, Dân chủ và Nhân quyền trong chuyến thăm Việt Nam thúc đẩy chính quyền độc đảng trả tự do cho các tù nhân lương tâm (TNLT).

Văn bút Hoa Kỳ hôm 26/8 chia sẻ lại bài viết của bà Zeya trên mạng xã hội X về lịch trình chuyến đi sắp tới, đồng thời bày tỏ:

“Chúng tôi hoan nghênh sự quan tâm đến vấn đề nhân quyền tại Việt Nam và kêu gọi Thứ trưởng Ngoại giao Hoa Kỳ Uzra Zeya thúc đẩy việc trả tự do cho các tác giả/nhà văn bị cầm tù và kêu gọi Chính phủ Việt Nam cung cấp dịch vụ điều trị y tế cần thiết cho các tù nhân chính trị.”

Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cho biết Quyền Phó trợ lý Ngoại trưởng phụ trách Cục Dân chủ, Nhân quyền và Lao động Allison Peters sẽ tháp tùng Thứ trưởng Zeya trong chuyến thăm  Maylaysia và Việt Nam trong thời gian từ 25/8 đến 31/8.

Tại Hà Nội, Thứ trưởng Zeya sẽ nêu bật sức mạnh và sự năng động của mối quan hệ Hoa Kỳ - Việt Nam nhằm đạt được các mục tiêu chung về hòa bình, ổn định, hợp tác và thịnh vượng trong khu vực và trên thế giới.

Thông cáo báo chí công bố ngày 26/8 cho hay, trong các cuộc họp với các quan chức cấp cao của Việt Nam, Thứ trưởng sẽ nhấn mạnh cam kết của Hoa Kỳ đối với Quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện Hoa Kỳ-Việt Nam, bao gồm thúc đẩy và bảo vệ nhân quyền, trong đó có quyền tự do tôn giáo hoặc tín ngưỡng, hỗ trợ cho các nhóm yếu thế và dễ bị tổn thương, và phối hợp để giải quyết các thách thức toàn cầu, bao gồm nạn buôn người và các tội phạm xuyên quốc gia khác.

Tổ chức phi lợi nhuận có trụ sở chính tại thành phố New York nhân dịp này tiếp tục kêu gọi trả tự do cho các tác giả/nhà văn bị cầm tù tại Việt Nam, bao gồm cả Phạm Đoan Trang, người được trao giải thưởng Tự do Viết lách 2023 và Lê Hữu Minh Tuấn, biên tập viên của Việt Nam Thời báo của Hội Nhà báo Độc lập Việt Nam.

"Chúng tôi lo ngại về tình trạng sức khỏe ngày càng xấu đi của các tù nhân chính trị như Tuấn, người không được điều trị y tế đầy đủ,"  Văn but Hoa Kỳ nói về ông Lê Hữu Minh Tuấn đang thi hành án tù 11 năm về tội danh hoạt động nhằm lật đổ chính quyền trong khi sức khỏe ngày càng xấu đi.

Phóng viên gửi email tới Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ và Việt Nam với đề nghị bình luận về lời kêu gọi của Văn bút Hoa Kỳ nhưng chưa nhận được ngay phản hồi.

Giới hoạt động nói gì?

Theo lịch trình được công bố, Thứ trưởng Zeya ngoài việc gặp gỡ các quan chức chính phủ cấp cao của Malaysia còn có thảo luận với các tổ chức xã hội dân sự và đại diện truyền thông.

Trong khi đó, kế hoạch của bà ở Việt Nam chỉ có các cuộc họp với các quan chức cấp cao.

Cựu tù nhân chính trị Ngô Văn Dũng (tức Facebooker Biển Mặn), người năm ngoái thi hành xong bản án 5 năm tù giam vì tham gia phong trào biểu tình phản đối hai dự luật Đặc khu Kinh tế và An ninh mạng giữa năm 2018, cho biết tù nhân chính trị đang bị giam giữ trong điều kiện vô cùng hà khắc, như phòng giam chật chội, không được chăm sóc y tế đầy đủ và kịp thời, nhiều hạn chế trong việc nhận quà, sách vở, giấy bút…

Về chuyến thăm của bà Zeya tới Hà Nội, ông Dũng bày tỏ hy vọng:

“Mong bà quan tâm nhiều hơn và thúc đẩy Việt Nam trả tự do cho tất cả các anh em tù nhân chính trị. Nếu chưa kịp trả tự do thì cũng nên nâng cao chăm sóc y tế bởi vì mỗi khi mà bị bệnh, tù nhân chính trị phải làm năm lần bảy lượt đơn mới được giải quyết, và có những người không được giải quyết.”

Ông Lê Quang Hiển, Phó trưởng ban trị sự Trung ương Giáo hội Phật giáo Hoà Hảo Thuần tuý, cho biết để nghe được những tiếng nói chân thật bà Zeya hay đại diện của Mỹ cần đến những nơi đang bị bách hại vì đòi hỏi quyền tự do tôn giáo.

Người cũng là Tổng Thư ký Hội đồng Liên Tôn Việt Nam đấu tranh cho tự do tôn giáo ở Việt Nam, nói với Đài Á Châu Tự Do (RFA) trong ngày 27/8:

“Hồi trước tới bây giờ Hoa Kỳ là nước quan tâm về vấn đề tự do tôn giáo tại Việt Nam rất nhiều, nhiều hơn tất cả các nước trên thế giới khác.

Ở Việt Nam, nhà nước này cho phép tự do tôn giáo đối với các tổ chức tôn giáo trực thuộc nhà nước, cho nên Hoa Kỳ đến trực tiếp để tiếp xúc với các tổ chức, những nơi bị đàn áp thì mới tìm hiểu ra sự thật.”

Nhà hoạt động nhân quyền Quyết Hồ cho biết, nhiều quốc gia dân chủ phương Tây sẵn sàng đặt lợi ích kinh tế lên trên nhân quyền và làm ngơ cho những vi phạm tồi tệ của chính quyền Việt Nam, đặc biệt trong việc đàn áp, bắt bớ và giam giữ vô nhân đạo đối với các nhà hoạt động.

Tuy vậy, ông vẫn trông đợi phía Hoa Kỳ có thể vận động cho các tù nhân lương tâm và buộc Việt Nam phải cung cấp dịch vụ y tế để chữa trị cho những người đang gặp vấn đề về sức khoẻ như trường hợp Trịnh Bá Tư bị nghi nhiễm lao phổi do bị giam chung với tù nhân mắc bệnh này, hay nhà hoạt động Vũ Quang Thuận bị lở loét do điều kiện giam giữ tệ hại.