ប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួនទាមទារសំណងចំពោះលំនៅរបស់ពួកគាត់ជាទឹកប្រាក់ចំនួន ១.៥០០ដុល្លារក្នុងមួយម៉ែត្រការ៉េ ហើយខ្លះទៀត ទាមទាររហូតដល់ ២.០០០ដុល្លារក្នុងមួយម៉ែត្រការ៉េ ដោយមិនព្រមទទួលយកប្រាក់ ៨.០០០ដុល្លារ ឬផ្ទះមួយខ្នងនៅជាយក្រុងភ្នំពេញតាមការផ្ដល់ឲ្យដោយសាលាក្រុងនោះឡើយ។
លោក ប៉ា សុជាតិវង្ស បានឲ្យដឹងថា ការផ្ដល់សំណងនោះមិនមែនដូចជាការទិញដូរឡើយ ហើយអាជ្ញាធរក្រុងមិនអាចផ្ដល់សំណងតាមរយៈការវាយតម្លៃតាមទំហំផ្ទះបានទេ ដោយបញ្ជាក់ថា ប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់នោះ មកតាំងទីលំនៅដោយខុសច្បាប់។
លោក ប៉ា សុជាតិវង្ស បានឲ្យដឹងផងដែរថា ប្រជាពលរដ្ឋដែលមកតវ៉ាភាគច្រើន ជាអ្នករស់នៅលើគោក ហើយថា អាជ្ញាធរក្រុងនឹងបន្តចរចាបន្ថែមទៀតដើម្បីរកដំណោះស្រាយសមស្រប។
លោក ប៉ា សុជាតិវង្ស មានប្រសាសន៍ដូច្នេះថា ៖ «បញ្ហាការទាមទារតម្លៃ ទៅតាមម៉ែត្រការ៉េ បញ្ហានេះ គួរយើងបានពិចារណា។ ចំណុចទី១ នេះមិនមែនជាការលក់ទិញទេ ព្រោះជាដីរដ្ឋ យើងមិនមែនថា ទិញពីប្រជាជនតាមតម្លៃទីផ្សារ អាហ្នឹងឯកជន និងឯកជន ប៉ុន្តែ ដីនេះដីរដ្ឋ យើងអត់មានអ្វីដែលយើងត្រូវនិយាយពីបញ្ហាតម្លៃថ្លៃថ្នូរលក់ទិញជាម៉ែត្រការ៉េប៉ុណ្ណេះប៉ុណ្ណោះទេ។ បញ្ហាទី២ សួរសិនថា អ្នកដែលចង់លក់តាមទីផ្សារ យកអីលក់? យកដីលក់ ដីនេះដីរដ្ឋ ហើយមានអីលក់?។ អ៊ីចឹងទេ យើងត្រូវទទួលស្គាល់ថា យើងបានមកនៅលើដីរដ្ឋ»។
មន្ត្រីស៊ើបអង្កេតរបស់សមាគមសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក លោក ចាន់ សូវ៉េត បានឲ្យដឹងថា ការផ្ដល់សំណងដោយសាលាក្រុងនោះ គឺវាតិចតួចណាស់ ព្រោះទឹកប្រាក់នោះ មិនអាចជួយឲ្យពួកគាត់ស្វែងរកទីស្នាក់នៅសមរម្យបានឡើយ សម្រាប់ស្ថានភាពតម្លៃលំនៅដ្ឋាននិងដីធ្លី នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន។
លោក ចាន់ សូវ៉េត ថ្លែងដូច្នេះថា ៖ «បើយើងគិតអំពីបញ្ហាការទទួលយកថវិកាចំនួន ៨ពាន់ដុល្លារ យកមកធ្វើការដោះដូរទិញលំនៅថ្មីនោះ ខ្ញុំគិតថា ប្រហែលលំបាកព្រោះថាឥឡូវនេះដីឡើងថ្លៃសម្បើមណាស់។ ប៉ុន្តែយើងឃើញថា ការវាយតម្លៃនោះវាខុសគ្នា យើងត្រូវវាយតម្លៃថា តើទីទឹកហ្នឹងតម្លៃប៉ុន្មាន? ទីគោកតម្លៃប៉ុន្មាន? ហើយនៅលើគោក ផ្ទះគេធំៗនោះ តម្លៃប៉ុន្មាន?»។
លោក ប៉ា សុជាតិវង្ស បានមានប្រសាសន៍ថា សាលាក្រុងភ្នំពេញផ្ដល់ជម្រើសចំនួនបីសម្រាប់ជាសំណងដល់ប្រជាពលរដ្ឋ រួមមានការសង់លំនៅនៅតំបន់បឹងកក់នោះ ការផ្ដល់សំណងជាទឹកប្រាក់ចំនួន ៨.០០០ដុល្លារនិងពីរលានរៀល ក្នុងមួយគ្រួសារ និងការទទួលយកលំនៅមួយខ្នងមួយគ្រួសារ ដែលស្ថិតនៅឯបុរីសន្តិភាព ក្នុងភូមិត្រពាំងត្រយឹង ខណ្ឌដង្កោ ជាយក្រុងភ្នំពេញ។
លោក ប៉ា សុជាតិវង្ស មានប្រសាសន៍បន្ថែមដូច្នេះថា ៖ «ជាគោលការណ៍ ក៏មានបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់នៅក្នុងកិច្ចសន្យាជួលទីតាំងនេះ គឺសាលាក្រុងមានភារៈ ក្នុងការសង់ផ្ទះនៅនឹងកន្លែង ផ្ដល់ជូនបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋ គ្រប់គ្រួសារទីនោះរស់នៅ ដូចយើងបានធ្វើនៅបុរីកីឡាដូចគ្នាអ៊ីចឹងដែរ។ ប៉ុន្តែក្នុងពេលដែលយើងចរចាសម្របសម្រួលផ្លាស់ប្ដូរយោបល់ ជាមួយនឹងសហគមន៍បងប្អូននៅតំបន់បឹងកក់ ក៏បានលេចចេញនូវជម្រើស២ទៀត។ អ្នកខ្លះថា មិនអាចរង់ចាំបានទេ សុំថវិកាមួយចំនួនតាមជាក់ស្ដែង ដើម្បីទៅរកដំណោះស្រាយជម្រកដោយខ្លួនឯង។ មានបងប្អូនគ្រួសារខ្លះទៀតថា មិនអាចរង់ចាំទេ ចង់ឲ្យក្រុមហ៊ុនរកផ្ទះកន្លែងណាដែលសមស្រប ដែលយល់ថាអាចរស់នៅបាន គឺសុខចិត្តទៅ»។
គួរបញ្ជាក់ថា បើតាមច្បាប់ភូមិបាលឆ្នាំ២០០១ ប្រជាពលរដ្ឋដែលមកតាំងទីលំនៅលើដី លើសពី៥ឆ្នាំ ឡើងទៅ គឺអាចក្លាយជាម្ចាស់កម្មសិទ្ធិលើដីនោះបាន។
អភិបាលរងក្រុងភ្នំពេញ លោក ប៉ា សុជាតិវង្ស បានមានប្រសាសន៍ថា ការមិនបណ្ដេញប្រជាពលរដ្ឋតាំងពីពួកគាត់មកតាំងលំនៅដំបូង ក៏ព្រោះតែអាជ្ញាធរមានការអនុគ្រោះដល់ពលរដ្ឋទាំងនោះ ឬមិនមានលទ្ធភាពក្នុងការដោះស្រាយចំពោះការតាំងទីលំនៅអនាធិបតេយ្យនោះ។
លោក ប៉ា សុជាតិវង្ស ក៏បានឲ្យដឹងដែរថា ការដោះស្រាយសំណងជូនប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់នោះ គឺមានពីរដំណាក់កាល ដំណាក់កាលទីមួយ ត្រូវដោះស្រាយចំពោះប្រជាពលរដ្ឋចំនួន ១១៧២គ្រួសារដែលរស់នៅលើទឹកនៃតំបន់បឹងកក់ ហើយដំណាក់កាលទីពីរ គឺសិក្សាពីប្រជាពលរដ្ឋដែលរស់នៅលើគោក ពោលគឺជុំវិញបឹងកក់នោះ។
លោកបានបន្តថា រហូតមកទល់នឹងពេលនេះ ក្នុងចំណោមប្រជាពលរដ្ឋទាំង១១៧២គ្រួសារ ដែលរស់នៅលើទឹក មានប្រជាពលរដ្ឋចំនួន ៤៣៤គ្រួសារហើយ ដែលព្រមទទួលយកសំណងដោយក្នុងនោះ មាន ៣៤គ្រួសារព្រមទទួលយកប្រាក់ ១០២គ្រួសារ ព្រមទទួលយកសំណងជាផ្ទះ ដែលស្ថិតនៅជាយក្រុងភ្នំពេញ ហើយអ្នកនៅសល់ អាចរង់ចាំមើលការផ្ដល់សំណងជាផ្ទះនៅបឹងកក់នោះ។
លោក ប៉ា សុជាតិវង្ស បានឲ្យដឹងថា ភាគីក្រុមហ៊ុនមិនមានកាតព្វកិច្ចក្នុងការផ្ដល់សំណងឡើយ តែក្រុមហ៊ុនត្រូវផ្ដល់ប្រាក់សំណងទៅតាមការសម្រេចរបស់សាលាក្រុង ហើយទឹកប្រាក់ចំនួន ៧៩លានដុល្លារដែលក្រុមហ៊ុនជួលបឹងកក់នោះ គឺសម្រាប់ដោះស្រាយសំណងជូនប្រជាពលរដ្ឋ។
លោក ប៉ា សុជាតិវង្ស ថ្លែងដូច្នេះថា ៖ «ភារៈដែលសំខាន់ គឺសាលាក្រុង ក្នុងនាមនីតិបុគ្គលតំណាងរដ្ឋនេះ គឺជាអ្នកដែលដោះស្រាយគោលនយោបាយនេះ។ មានបងប្អូនខ្លះថា ទៅសុំជួបក្រុមហ៊ុន ក្រុមហ៊ុនមិនឲ្យជួប មានតែសាលាក្រុងចេញមុខ។ ត្រឹមត្រូវហើយ ក្រុមហ៊ុនមិនមានភារៈក្នុងការដោះស្រាយគោលនយោបាយប្រជាពលរដ្ឋទេ តែគាត់មានភារៈក្នុងការចេញថិវកាទៅតាមការសម្រេចរបស់សាលាក្រុង»។
លោក ប៉ា សុជាតិវង្ស បានបញ្ជាក់ថា ការបូមខ្សាច់លុបបឹង គឺដើម្បីសង់ផ្ទះ ដើម្បីផ្ដល់ជាសំណងឲ្យប្រជាពលរដ្ឋ ហើយថា ការបូមខ្សាច់នោះ គឺមិនឲ្យទឹកឡើងលើសពី៨ ម៉ែត្រឡើយ ហើយថា សព្វថ្ងៃ ខណៈពេលដែលក្រុមហ៊ុនកំពុងបូមខ្សាច់នោះ ទឹកបឹងនៅមានកម្ពស់ខ្ពស់បំផុត ៧,៧ម៉ែត្រ ៖ «យើងចង់សង់ផ្ទះជូន ក្រុមហ៊ុនគឺត្រូវតែសង់ដើម្បីនឹងដោះស្រាយបងប្អូន ប៉ុន្តែវាអត់មានដីសង់។ ដីដែលមាននៅព័ទ្ធជុំវិញបឹងនេះ ជាស្ថានភាពដីដែលទាប ហើយបងប្អូនកំពុងតែរស់នៅ បើអ៊ីចឹងទេ តម្រូវឲ្យសាលាក្រុងត្រូវតែផ្ដួចផ្ដើមគំនិតសុំគោលការណ៍រាជរដ្ឋាភិបាលថា ត្រូវតែបូមដីចូល ហើយបានមានដីសម្រាប់សង់ផ្ទះជូនប្រជាពលរដ្ឋ»។
ប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅតំបន់បឹងកក់ បានប្រមូលផ្ដុំគ្នាជាបន្តបន្ទាប់នៅមុខសាលាក្រុងភ្នំពេញនិងនៅមុខគេហដ្ឋានរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នាក្រុងតាខ្មៅ ខេត្តកណ្ដាល ដោយជំទាស់ទៅនឹងការផ្ដល់សំណងដោយសាលាក្រុងភ្នំពេញ។
គួរជម្រាបថា រដ្ឋាភិបាលបានអនុញ្ញាតឲ្យក្រុមហ៊ុន ស៊ូកាគូ ធ្វើអភិវឌ្ឍន៍បឹងកក់សម្រាប់រយៈពេល ៩៩ឆ្នាំ លើផ្ទៃដីចំនួនជិត ១៣៣ហិកតារ ក្នុងទឹកប្រាក់ប្រមាណ ៧៩លានដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលការអនុញ្ញាតនេះ ត្រូវបានក្រុមសិទ្ធិមនុស្សរិះគន់ថា បានរំលោភលើច្បាប់ភូមិបាលឆ្នាំ២០០១ ដែលថា ការប្រគល់បឹងដែលជាកម្មសិទ្ធិរដ្ឋ ទៅឲ្យឯកជនគឺមិនត្រូវហួសពី១៥ឆ្នាំឡើយ។ ក្រុមសិទ្ធិមនុស្សបានឲ្យដឹងថា ការអភិវឌ្ឍនេះ នឹងប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរចំពោះបរិស្ថាននិងប្រជាពលរដ្ឋប្រមាណ ៤០០០គ្រួសារដែលរស់នៅក្នុងតំបន់បឹងកក់នោះ។
អភិបាលរងក្រុងភ្នំពេញ លោក ប៉ា សុជាតិវង្ស បានឲ្យដឹងថា មូលហេតុដែលរដ្ឋាភិបាលយល់ព្រមជួលបឹងរហូតដល់ទៅដល់ ៩៩ឆ្នាំ ក៏ដោយសារតែការបោះទុនដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍នោះ មានទំហំធំ។ លោកបានបន្តថា ផ្ទៃបឹង១០ហិកតារ នឹងត្រូវរក្សាទុក ហើយតំបន់បឹងកក់នោះ នឹងត្រូវអភិវឌ្ឍជាមជ្ឈមណ្ឌលពាណិជ្ជកម្ម តំបន់ទេសចរណ៍ និងលំនៅដ្ឋានជាដើម៕