អ្នកវិភាគគោលនយោបាយ និងជាសាស្ត្រាសាកលវិទ្យាល័យនៅសហរដ្ឋអាមេរិក ថា នយោបាយឱកាសនិយមរបស់លោក ហ៊ុន សែន ជុំវិញការអនុញ្ញាតឱ្យនាវាទេសចរ Westerdam ចូលចតនៅកម្ពុជា កំពុងនាំទុក្ខដល់ពលរដ្ឋខ្មែរ និងពិភពលោកទាំងមូល ឆ្លងជំងឺរលាកផ្លូវដង្ហើមកូវីត-១៩ (Covid 19)។
លោកបណ្ឌិត អៀ សុផល ថា ទុក្ខដែលលោក ហ៊ុន សែន នាំមកឱ្យពលរដ្ឋខ្មែរ និងពលរដ្ឋពិភពលោកទាំងមូលនោះ គឺការណ៍ដែលអ្នកដំណើរលើកប៉ាល់ Westerdam ដែលឥឡូវនេះ អ្នកទាំងនោះ អាចកំពុងតែចម្លងជំងឺរលាកផ្លូវដង្ហើមដ៏កាចសាហាវ កូវីត-១៩ (Covid-19) នៅទូទាំងពិភពលោក។
លោក ហ៊ុន សែន កាលពីថ្ងៃទី១៣ ខែកុម្ភៈ បានសម្រេចចិត្តដោយអត្តនោម័ត ដោយមិនចាំបាច់ពិគ្រោះយោបល់ជាមួយមន្ត្រីណាទាំងអស់ រឿងព្រមទទួលឱ្យកប៉ាល់ដឹកទេសចរខ្នាតធំ Westerdam ចូលចតនៅកំពង់ផែក្រុងព្រះសីហនុនោះ៖ «ខ្ញុំអត់មានការចាំបាច់ដើម្បីពិគ្រោះយោបល់ជាមួយអ្នកណាទេ ! ទូតអាមេរិកបានស្នើទៅក្រសួងការបរទេស ហើយក៏បានស្នើទៅឯកឧត្ដម ស៊ុន ចាន់ថុល ទេសរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន។ បន្ទាប់ពីគាត់រាយការណ៍ឱ្យខ្ញុំ ខ្ញុំប្រើពាក្យថា Welcome! ខ្ញុំស្វាគមន៍ឱ្យអ្នកឯងចូល»។
កប៉ាល់នោះមានផ្ទុកមនុស្សជាង ២ពាន់នាក់ ដោយមានអ្នកទេសចរ ១.៤៥៥ នាក់ និងបុគ្គលិកកប៉ាល់ ៨០២ នាក់ ដែលមាន ៤១ សញ្ជាតិ។ ក្នុងចំណោមភ្ញៀវទេសចរទាំងនោះ ភាគច្រើនជាជនជាតិអាមេរិក អង់គ្លេស និងកាណាដា។ ចំណែកឯបុគ្គលិកលើកប៉ាល់វិញ ភាគច្រើនជាជនជាតិហ្វីលីពីន។
ការស្វាគមន៍បែបអត្តនោម័តិរបស់លោក ហ៊ុន សែន ឱ្យកប៉ាល់នេះចូល គឺជាជំហរមួយដែលផ្ទុយគ្នាស្រឡះ ទៅនឹងប្រទេសមួយចំនួននៅក្នុងតំបន់ ដែលកំពុងព្រួយបារម្ភខ្លាំង អំពីការរាតត្បាតនៃជំងឺរលាកផ្លូវដង្ហើមដ៏កាចសាហាវនេះ។ ប្រទេស ៥ មានជប៉ុន ថៃ ហ្វីលីពីន តៃវ៉ាន់ និងកោះហ្គាំម (Guam) ដែលជាដែនដីរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកផង ដោយសារព្រួយបារម្ភ ខ្លាចអ្នកនៅលើនាវានោះ មានផ្ទុកមេរោគ កូវីត-១៩ និងអាចចម្លងដល់ពលរដ្ឋខ្លួននោះ ទើបមិនអនុញ្ញាតឱ្យកប៉ាល់នេះចូលចតនៅប្រទេសពួកគេនោះឡើយ។
ប៉ុន្តែ លោក ហ៊ុន សែន ថាលោកមិនខ្វល់ថាមានអ្នកនៅលើកប៉ាល់នោះ ប៉ុន្មាននាក់កើតជំងឺនេះទេ គឺលោកស្វាគមន៍ឱ្យចូលទាំងអស់ ហើយឱ្យចូលយ៉ាងប្រញាប់ទៀតផង បើមានកើតរោគនេះមែននោះ ព្រោះលោកអះអាងថា ដើម្បីយកមកព្យាបាលផង និងដើម្បីបង្ហាញអំពីការទទួលខុសត្រូវក្នុងការគោរពសិទ្ធិមនុស្សផង ៖ «ពេលនោះគេថា មានបួនប្រាំករណី មានកើតករណីវីរុសកូរ៉ូណា តើអ្នកឱ្យចូលឬអត់ ? ខ្ញុំនឹងឱ្យចូល ហើយចូលលឿនបំផុត ! ខ្ញុំយកការទទួលខុសត្រូវ ក្នុងឋានៈជាអ្នកអនុវត្តនូវគោលការណ៍មនុស្សធម៌មួយ ចំពោះពលរដ្ឋនៃប្រទេសដទៃ ដែលយើងជាសមាជិកនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ និងជាសមាជិកនៃអង្គការសុខភាពពិភពលោក និងជាបណ្ដាញនៃការទទួលខុសត្រូវ។ នេះជាកិច្ចដែលយើងត្រូវតែធ្វើ មិនគួរទេ យើងបានធ្វើរួចហើយ»។
មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណឹង លោក ហ៊ុន សែន ថែមទាំងហ៊ានប្ដេជ្ញាថា បើមាននរណាម្នាក់មានជំងឺនេះ ហើយឆ្លងមកលោក លោកសុខចិត្តពលិកម្ម ឬស្លាប់ដើម្បីបុព្វហេតុនេះ។ ប៉ុន្តែ លោកបណ្ឌិត អៀ សុផល ថាការអះអាងរបស់លោក ហ៊ុន សែន ដែលថាហ៊ានស្លាប់ដើម្បីមនុស្សធម៌ និងសិទ្ធិមនុស្សនេះ គឺគ្រាន់តែជានយោបាយប្រជាភិថុតិ និងឱកាសនិយមសុទ្ធសាធ ព្រោះបើសិនជាអ្នកដំណើរលើកប៉ាល់នោះ ជាជនជាតិអ៊ុយហ្គ័រ (Uyghur) ច្បាស់ណាស់លោក ហ៊ុន សែន ច្បាស់ជាចាប់បញ្ជូនពួកគេទៅចិនវិញ និងឱ្យទៅបាត់ខ្លួននៅចិននោះបាត់ទៅហើយ។
កាលពីចុងឆ្នាំ ២០០៩ របបលោក ហ៊ុន សែន បានចាប់បញ្ជូនជនជាតិអ៊ុយហ្គ័រ ២០ នាក់ ដោយបង្ខំពីកម្ពុជាទៅប្រទេសចិន ទោះបីអ្នកទាំងនោះស្វែងរកសិទ្ធិជ្រកកោនផ្នែកនយោបាយ ដើម្បីឱ្យរួចផុតពីការធ្វើបាបរបស់អាជ្ញាធរចិនក៏ដោយ។
អាជ្ញាធរកម្ពុជា កាលពីឆ្នាំ ២០១៧ ក៏បានចាប់បញ្ជូនជនជាតិដើមភាគតិចម៉ុងតាញ៉ាវៀតណាម ជាច្រើននាក់ ទៅប្រទេសវៀតណាមវិញ ក្រោយអ្នកទាំងនោះ រត់មកសុំសិទ្ធិជ្រកកោន នៅកម្ពុជា ដោយសារគេចពីការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញរបស់អាជ្ញាធរវៀតណាម។
នេះនៅមិនទាន់គិតអំពីការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស និងបំផ្លាញប្រជាធិបតេយ្យលើប្រជាពលរដ្ឋខ្លួនឯងនៅប្រទេសកម្ពុជា ដែលរងទណ្ឌកម្មពីអន្តរជាតិជុំទិសនោះផងទេ។
លោក ហ៊ុន សែន រងការរិះគន់ជុំទិស ថាឆ្លៀតឱកាសកេងចំណេញនយោបាយពីការទទួលកប៉ាល់ទេសចរ Westerdam ទាំងប្រថុយប្រថានគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំង ដែលគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងនេះ គឺមិនមែនចំពោះតែលោក ហ៊ុន សែន និងមន្ត្រីរបស់របបនេះ ដែលទទៅទទួលអ្នកដំណើរទាំងនោះទេ គឺគ្រោះថ្នាក់ដល់មនុស្សនៅទូទាំពិភពលោក ដោយសារតែអ្នកដំណើរទាំងនោះ ត្រូវធ្វើដំណើរទៅគ្រប់ទិសទី ក្រោយលោក ហ៊ុន សែន អនុញ្ញាតឱ្យចូលចត និងឱ្យអ្នកដំណើរឆ្លងកាត់កម្ពុជា។
អ្នកវិភាគគោលនយោបាយ និងជាសាស្ត្រាចារ្យផ្នែកកិច្ចការការទូត និងពិភពលោក នៃសាកលវិទ្យាល័យ អុកស៊ីដិនថល (Occidental College) នៅទីក្រុង ឡូសអែនជីឡេស (Los Angeles) រដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ា (California) សហរដ្ឋអាមេរិកលោកបណ្ឌិត អៀ សុផល បន្ថែមថា ទង្វើរបស់លោក ហ៊ុន សែន បែបនេះ គឺជាឥរិយាបថឱកាសនិយម បែបជ្រុលនិយមទៅទៀត ព្រោះពេលនេះករណីអ្នកដំណើរលើកប៉ាល់ឆ្លងមេរោគនេះ បានធ្វើដំណើរទៅដល់ប្រទេសម៉ាឡេស៊ី និងប្រទេសជាច្រើនផ្សេងទៀត នៅលើពិភពលោកអស់ទៅហើយ។
ទង្វើរបស់លោក ហ៊ុន សែន ក្នុងពេលដែលកម្ពុជារងទណ្ឌកម្ម EBA ពីសហភាពអឺរ៉ុប និងការលែងអាចពឹងពាក់លើវិស័យទេសចរបាន ដោយសារតែការធ្លាក់ចុះភ្ញៀវស្ទើរ ៩០ % ដោយសារតែការផ្ទុះជំងឺកូវីត-១៩ នេះ អាចជាចេតនារបស់លោក ហ៊ុន សែន ចង់ទប់ និងស្ដារស្ថានភាពដុនដាបនេះ។
ប៉ុន្តែ អ្នកវិភាគនយោបាយ និងសង្គមលោក គឹម សុខ វិញយល់ថា ដោយសារតែប្រព័ន្ធសុខាភិបាលកម្ពុជាខ្សោយ និងមិនអាចរកឃើញមេរោគកូវីត-១៩ នេះនៅលើអ្នកដំណើរលើកប៉ាល់ ប៉ុន្តែករណីនេះត្រូវបានរកឃើញដោយក្រសួងសុខាភិបាលប្រទេសម៉ាឡេស៊ី ក្រោយអ្នកដំណើរនោះ ចាកចេញពីកម្ពុជាទៅដល់ទីនោះ គឺជារឿងអាក្រក់បន្ថែម ដល់វិស័យទេសចរនៅកម្ពុជា ដែលកំពុងតែអាក្រក់ខ្លាំងស្រាប់នេះទៅវិញទេ៖ «ចំណាត់ការរបៀបលោក ហ៊ុន សែននេះ យើងចាំមើល ! នៅពេលដែលប្រទេសនានា ដែលមានការឆ្លងមេរោគកូរ៉ូណាសព្វថ្ងៃ ថ្ងៃក្រោយពួកគេនាំគ្នាប្រកាសថា ប្រទេសរបស់ពួកគេអស់មេរោគកូរ៉ូណាហើយ ក៏ពេលនោះប្រទេសកម្ពុជា នៅតែធ្វើអ្នកទេសចរសង្ស័យដែរ ព្រោះលោក ហ៊ុន សែន អត់មានចំណាត់ការត្រឹមត្រូវតាំងពីដំបូង។ ដូច្នេះអ្នកទេសចរអាចយល់ថា កម្ពុជាបោសសម្អាតកូរ៉ូណាយឺតជាងគេហើយ។ ហើយបើធ្វើឱ្យអ្នកទេសចរសង្ស័យបែបនេះ តើអាចនិយាយបាន ថាទាក់ទាញទេសចរបានទេ ? តើមានផ្លូវឯណានិយាយទៅដល់ការចំណេញដល់វិស័យទេសចរណ៍ ?»។
អាស៊ីសេរី មិនអាចសុំការបំភ្លឺពីអ្នកនាំពាក្យរបបក្រុងភ្នំពេញលោក ផៃ ស៊ីផាន បានទេ កាលពីថ្ងៃទី១៩ ខែ កុម្ភៈ ដោយសារទូរស័ព្ទចូលជាច្រើនដង តែគ្មានអ្នកទទួល។
អាជ្ញាធរកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃទី១៩ ខែកុម្ភៈ សម្រេចអនុញ្ញាតឱ្យភ្ញៀវទេសចរបទេសចុងក្រោយគេពីកប៉ាល់ Westerdam សរុប ២៣៣នាក់ ដែលនៅសល់នោះ អាចធ្វើពីដំណើរតាមរថយន្តក្រុង ពីខេត្តព្រះសីហនុ ឆ្ពោះទៅរាជធានីភ្នំពេញ ដើម្បីបន្តដំណើរតាមជើងយន្តហោះទៅប្រទេសរៀងៗខ្លួន នៅថ្ងៃនេះ។
ចំណាត់ការនេះ ធ្វើឡើងក្រោយពីក្រសួងសុខាភិបាល ពិនិត្យសំណាកភ្ញៀវចេញពីកប៉ាល់វេស្ទើដាម (Westerdam) ទាំងនៅខេត្តព្រះសីហនុ និងនៅរាជធានីភ្នំពេញ សរុបជិត៨០០នាក់ ដោយលទ្ធផលបង្ហាញថា ពួកគេគ្មានផ្ទុកវីរុសកូរ៉ូណាថ្មី ឬមេរោគបង្កជំងឺកូវីត-១៩នោះទេ។
អង្គការសុខភាពពិភពលោក បានប្រកាសថា មេរោគនេះ អាចសម្ងំលាក់ខ្លួននៅក្នុងខ្លួនមនុស្សរហូតដល់ទៅ ១៤ ថ្ងៃទើបអាចរកឃើញវា។ ប៉ុន្តែ ក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រនៅប្រទេសចិន បានរកឃើញបន្ថែមថា រយៈពេលសម្ងំនេះ អាចមានរហូតដល់ ២៤ ថ្ងៃឯណោះ។ កប៉ាល់ Westerdam ចេញពីកំពង់ផែហុងកុង នៅថ្ងៃទី១ ខែ កុម្ភៈ និងមកចតនៅក្រុងព្រះសីហនុ នៅថ្ងៃទី១៣ ខែកុម្ភៈ។
ក្រោយអនុញ្ញាតឱ្យកប៉ាល់ទេសចរ Westerdam ចូលចតនៅកម្ពុជា របបក្រុងភ្នំពេញក៏អនុញ្ញាតឱ្យកប៉ាល់ទេសចរធំៗពីរទៀត ចូលចតដែរ ក្នុងនោះមានកប៉ាល់ Costa Fortuna របស់ប្រទេសអ៊ីតាលី ដែលដឹកភ្ញៀវជាង ២ពាន់នាក់ មាន ៥១សញ្ជាតិ ដែលអ្នកដំណើរទាំងនោះ ត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យទស្សនាក្រុងព្រះសីហនុមួយថ្ងៃ មុនចាកចេញពីកម្ពុជាវិញ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។