គណបក្សប្រឆាំង និងអង្គការសង្គមស៊ីវិល រិះគន់ចំពោះគម្រោងបង្កើនថវិកាជាតិសម្រាប់វិស័យនីមួយៗក្នុងឆ្នាំ២០១៦ ថាមិនសូវមានតម្លាភាព និងមិនសូវមានប្រសិទ្ធភាពនោះទេ។ ការរិះគន់នេះ នៅបន្ទាប់ពីសេចក្តីព្រាងច្បាប់ថវិកាជាតិឆ្នាំ២០១៦ ត្រូវបានលើកដៃអនុម័តដោយសមាជិកសភាមកពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ចំនួន ៦៦រូប នៅព្រឹកថ្ងៃទី៣០ ខែវិច្ឆិកា។
រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា គ្រោងនឹងចំណាយថវិកាជាតិប្រហែលជាង ៤ពាន់លានដុល្លារ ដែលកើនលើសឆ្នាំ២០១៥ ចំនួន ១៦ភាគរយនៅក្នុងឆ្នាំ២០១៦ ខាងមុខនេះ។
សេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្ដីពីហិរញ្ញវត្ថុសម្រាប់គ្រប់គ្រងឆ្នាំ២០១៦ នេះ ត្រូវបានសមាជិកសភាមកពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានអនុម័តចប់សព្វគ្រប់ហើយនៅព្រឹកថ្ងៃទី៣០ វិច្ឆិកា បើទោះបីជាគ្មានវត្តមានតំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ចូលរួមប្រជុំក៏ដោយ។
ការអនុម័តសេចក្តីព្រាងច្បាប់ថវិកាជាតិឆ្នាំ២០១៦ ដែលគ្មានសំឡេងពីតំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ចូលរួមនេះ បណ្ដាលឲ្យមានការរិះគន់ពីក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលថា ពុំសូវមានតម្លាភាព និងប្រសិទ្ធភាពក្នុងការប្រើប្រាស់។
នាយកប្រតិបត្តិនៃគណៈកម្មាធិការដើម្បីការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជា ហៅកាត់ថា ខុមហ្វ្រែល (COMFREL) លោក គល់ បញ្ញា មានប្រសាសន៍ថា រដ្ឋសភាមិនគួរអនុម័តសេចក្តីព្រាងច្បាប់ថវិកានេះទាំងតក់ក្រហល់បែបនេះនោះទេ ព្រោះថា ការបែងចែកថវិកានៅក្នុងវិស័យនីមួយៗ គឺជារឿងសំខាន់ ដែលទាមទារឲ្យមានការជជែកគ្នាច្រើន ថាតើថវិកាទាំងនោះយកទៅធ្វើអ្វីសំខាន់ៗខ្លះ៖ «យើងមានបញ្ហាធ្ងន់ធ្ងរណាស់អំពីតម្លាភាពថវិកា ឲ្យមានការចូលរួមពិភាក្សា។ ឃើញការអនុម័តប្រញាប់ប្រញាល់ ហើយគ្មានព័ត៌មានគ្មានអីដែលធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋ និងតំណាងរាស្ត្រ គេបានដឹងស៊ីជម្រៅ គេបានសួរដេញដោល។ នៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ មែនទែនសភាមានសិទ្ធិសំខាន់ណាស់ក្នុងការសម្រេចពិនិត្យមើលពិភាក្សាថវិកាជាតិហ្នឹង ប៉ុន្តែគ្មានអត្ថន័យឡើយ។ អ៊ីចឹងហើយបានជាគេវាយតម្លៃពិន្ទុទាបមែនទែនអំពីថវិកាជាតិនេះ»។
ច្បាប់ថវិកាជាតិឆ្នាំ២០១៦ នេះមាន ៥ជំពូក និង ១៦មាត្រា។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានសរសេរនៅលើទំព័រហ្វេសប៊ុក (Facebook) របស់លោកនៅព្រឹកថ្ងៃច័ន្ទ ទី៣០ វិច្ឆិកា ថា ហិរញ្ញវត្ថុសម្រាប់ការគ្រប់គ្រងឆ្នាំ២០១៦ រាជរដ្ឋាភិបាលដឹកនាំចាត់ចែងការងារលើគ្រប់វិស័យបន្តទៀត ក្នុងនោះក៏មានការដំឡើងបៀវត្សជូនមន្ត្រីរាជការ កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ មន្ត្រីជាប់កិច្ចសន្យា និងនិវត្តជនផងដែរ។ ច្បាប់ថវិកាឆ្នាំ២០១៦ ក៏លុបចោលនូវពន្ធតាមរបបម៉ៅការ ដើម្បីសម្រួលដល់អាជីវករតូចតាចដែលលក់ដូរ ដើម្បីចិញ្ចឹមជីវិត។ ច្បាប់នេះ ក៏នឹងលុបចោលពន្ធលើមធ្យោបាយដឹកជញ្ជូន និងយានជំនិះមួយចំនួន ដូចជា ទោចក្រយានយន្ត ត្រីចក្រយានយន្ត ត្រាក់ទ័រ គោយន្ត និងជលយានតូចៗ ដើម្បីជួយកាត់បន្ថយការចំណាយ និងលើកកម្ពស់ជីវភាពប្រជាជន។
ដោយឡែកអ្នកនាំពាក្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក យ៉ែម បុញ្ញឫទ្ធិ ឲ្យដឹងតាមទំព័រហ្វេសប៊ុកថា ហិរញ្ញវត្ថុសម្រាប់ការគ្រប់គ្រងឆ្នាំ២០១៦ មានលក្ខណៈវិជ្ជមានខ្លះ និងអវិជ្ជមានខ្លះ មានការកើនឡើងទាំងចំណូល មានការកើនឡើងទាំងចំណាយ និងការខ្ចីឥណទានបរទេសចំនួន ៧០០លានអែស.ឌី.អ (SDR) ឬប្រមាណជិត ១ពាន់លានដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក។
ចំណូលមានការកើនឡើងខ្លះ ក៏ប៉ុន្តែមិនទាន់បានពេញលេញត្រឹមត្រូវនោះទេ។ ភាពជាវិជ្ជមាននោះ គឺការដំឡើងប្រាក់ខែដល់មន្ត្រីរាជការ គ្រូបង្រៀន កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ជាពិសេសមានការដំឡើងកញ្ចប់ថវិកាជាតិលើវិស័យអប់រំ។ លោកជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាល ខិតខំបង្កើនចំណូល និងកាត់បន្ថយចំណាយដែលមិនចាំបាច់។
លោក គល់ បញ្ញា សង្កេតឃើញថា ថ្វីត្បិតតែខ្ទង់ចំណាយនៅតាមវិស័យនីមួយៗមានការកើនឡើងក្តី ប៉ុន្តែការប្រើប្រាស់ថវិកាទាំងនោះ នៅមិនទាន់មានប្រសិទ្ធភាពនៅឡើយ ដូចជានៅក្នុងវិស័យសង្គមកិច្ចជាដើម។ ក្រៅពីនេះទៀត លោកយកវិស័យសុខាភិបាលជាឧទាហរណ៍ថា នៅមានបញ្ហាច្រើននៅឡើយ ពោល គឺប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួននៅមិនទាន់ទទួលបានសេវាគាំពារសុខុមាលភាពសាធារណៈពេញលេញនៅឡើយ ហើយអ្នកមានតែងតែទៅទទួលសេវានៅក្រៅប្រទេស ជាដើម៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។