មេដឹកនាំរបបក្រុងភ្នំពេញ ប្រកាសថា ទ្វារនៅតែបើកចំហសម្រាប់បក្សនយោបាយ ចង់ចូលរួមជាមួយឧត្ដមក្រុមប្រឹក្សាពិគ្រោះ និងផ្តល់យោបល់របស់លោក។ អ្នកវិភាគយល់ថា មូលហេតុដែល លោក ហ៊ុន សែន ប្រកាសដូច្នេះព្រោះចង់ឱ្យគណបក្សនយោបាយដទៃចូលទៅជួយចូលរួមលម្អសួនប្រជាធិបតេយ្យ ក្លែងក្លាយដែលកំពុងរងការរិះគន់ និងប្រឈមការដាក់ទណ្ឌកម្មពីសហគមន៍អន្តរជាតិ។
ក្នុងកិច្ចប្រជុំគណៈរដ្ឋមន្ត្រីនៅថ្ងៃទី២ ខែសីហា លោក ហ៊ុន សែន ប្រកាសថា គណបក្សនយោបាយ ដែលមិនទាន់បានចូលរួមជាមួយឧត្ដមក្រុមប្រឹក្សាពិគ្រោះនិងផ្តល់យោបល់នោះ នៅតែអាចមានឱកាសចូលរួមជាសមាជិកបានដដែល។ ការប្រកាសហៅដូច្នេះ ដោយ លោក ហ៊ុន សែន លើកហេតុផលថា មានតែយន្តការឧត្ដមក្រុមប្រឹក្សាពិគ្រោះ និងផ្ដល់យោបល់មួយប៉ុណ្ណោះដែលមានសុពលភាពក្នុងការកោះហៅស្ថាប័នរដ្ឋមកសាកសួរក្រៅពីសភា។
គិតមកទល់ពេលនេះ ក្នុងចំណោមគណបក្សនយោបាយចំនួន ១៩ ដែលបានចូលរួមក្នុងព្រឹត្តិការណ៍បោះឆ្នោតដ៏ចម្រូងចម្រាសថ្ងៃទី២៩ កក្កដា ឆ្នាំ២០១៨ មានគណបក្សចំនួន ៣ ដែលរក្សាជំហរមិនចូលរួមក្នុងឧត្ដមក្រុមប្រឹក្សាពិគ្រោះ និងផ្ដល់យោបល់របស់លោក ហ៊ុន សែន ក្នុងនោះ មានគណបក្សសម្ព័ន្ធដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ (LDP) គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន (GDP) និងគណ បក្សមាតុភូមិយើង។
អគ្គលេខាធិការគណបក្សសម្ព័ន្ធដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ (LDP) លោក ចិន ថុន លើកឡើងថា លោក មិនចាប់អារម្មណ៍ចំពោះការប្រកាសរបស់លោក ហ៊ុន សែន នោះទេ ដោយសព្វថ្ងៃរវល់តែចុះ មូលដ្ឋានពង្រីកគំនិត និងចំណេះដឹងរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។ លោកបញ្ជាក់ថា គណបក្សសម្ព័ន្ធដើម្បី ប្រជាធិបតេយ្យមានជំហរច្បាស់លាស់មិនចូលរួមឡើយ ទោះបីជាមានការហៅម្ដងហើយម្ដងទៀតក្ដី៖ «អត់មានពិចារណាអីទេ ព្រោះគណបក្សបានចេញលិខិតថា មិនចូលរួមតាំងពីដំបូងម្ល៉េះ។ ក្នុងលិខិតនោះធ្លាប់លើកឡើងដែលខ្ញុំចាំបានជាគោលថា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន ធ្លាប់បានប្រកាសថា គណបក្សមានធនធានគ្រប់គ្រាន់ មានដល់បណ្ឌិត ដល់អីទៀតអ៊ីចឹងណា។ ដូច្នេះមិនសំខាន់អីយោបល់ពីគណបក្សផ្សេងឱ្យជាយោបល់ដល់ឧត្ដមក្រុមប្រឹក្សា ពិគ្រោះយោបល់ទេ»។
រីឯអនុប្រធានគណបក្សមាតុភូមិយើងគឺអ្នកស្រី ហ៊ឹម សុគន្ធី លើកឡើងថា គណបក្សរបស់អ្នកស្រី មិនទាន់មានជំហរច្បាស់លាស់នោះទេ ដោយរង់ចាំពិភាក្សាគ្នាម្តងទៀត នៅពេលមានការប្រកាស ជាថ្មីរបស់លោក ហ៊ុន សែន ដូច្នេះ។ ប៉ុន្តែអ្នកស្រី បញ្ចេញទស្សនៈផ្ទាល់ខ្លួនថា ថ្វីដ្បិតតែរដ្ឋាភិបាល ហៅទៅឱ្យជួយផ្ដល់គំនិតយោបល់ក្តី ប៉ុន្តែអ្នកស្រីគ្មានសង្ឃឹមថា រដ្ឋាភិបាលនឹងទទួលយកហើយ អនុវត្តតាមនោះទេ៖ «យើងទើបតែចាប់ផ្ដើមកវែកកឆ្នាំង ហើយយើងមិនមាន ២៥ ខេត្តក្រុងទេ។យើងមានតែ៥ ទៅ៦មណ្ឌលទេ។ យើងនៅខ្ចីណាស់»។
អាស៊ីសេរី មិនទាន់អាចសុំការឆ្លើយតបពីអ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន លោក សាម អ៊ីន នោះទេ ដោយទូរស័ព្ទចូលពុំមានអ្នកទទួល។ ទោះយ៉ាងណាក្តី គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ មូលដ្ឋាន ធ្លាប់បញ្ជាក់ពីមូលហេតុដែលមិនចូលរួមថា ដោយសារតែស្ថាប័នឧត្ដមក្រុមប្រឹក្សា មិនមានភាពឯករាជ្យ ពោលគឺស្ថិតក្រោមចំណុះរបស់ទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី។
អនុប្រធានបណ្ដាញយុវជនកម្ពុជា លោក ស ម៉ូរី លើកឡើងថា មានមូលហេតុដែលលោក ហ៊ុន សែន ចង់ឱ្យគ្រប់គណបក្សនយោបាយចូលរួមជាមួយឧត្ដមក្រុមប្រឹក្សាពិគ្រោះនិងផ្តល់យោបល់ នោះ ដោយសារតែលោក ហ៊ុន សែន ត្រូវការភាពស្របច្បាប់ និងមិនចង់ឱ្យមើលឃើញពីសភាឯកបក្សរបស់លោក។ ជាពិសេសនោះ លោក ហ៊ុន សែន ចង់ឱ្យចូលរួមលម្អសួនប្រជាធិបតេយ្យ ខណៈបច្ចុប្បន្នកំពុងរងការរិះគន់ពីក្រុមប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យធំៗលើពិភពលោក និងកំពុងប្រឈមនឹងបញ្ហាធំៗចំនួនពីរ គឺសហភាពអឺរ៉ុបកំពុងដំណើរការពិចារណាដកហូតប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ពីកម្ពុជា ហើយព្រឹទ្ធសភាអាមេរិកក៏កំពុងពិនិត្យមើលច្បាប់ HR ៥២៦ ដើម្បីដាក់ទណ្ឌកម្ម ដល់របបនេះ៖ «ខ្ញុំគិតថា សហគមន៍អន្តរជាតិមិនចាប់អារម្មណ៍វេទិកាពិគ្រោះ យោបល់ទេព្រោះគេមើលឃើញថា វេទិកានេះគ្រាន់តែជាការលម្អប្រជាធិបតេយ្យរបស់គណបក្ស កាន់តែប៉ុណ្ណោះ។វេទិកាពិគ្រោះយោបល់នេះមិនបានចូលរួមចំណែកធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវស្ថានភាពប្រជាធិបតេយ្យនិងការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនោះទេ។ អ្វីដែលសហគមន៍អន្តរជាតិចង់បានគឺចង់ឱ្យ មានការដោះលែងលោក កឹម សុខា ផ្ដល់នីតិសម្បទាដល់អតីតមន្ត្រីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងផ្តល់តំណែងក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់របស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។ ធ្វើឱ្យមានសេរីភាពសារព័ត៌មាន និង បើកឱ្យមានលំហសេរីភាពរបស់អង្គការសង្គមស៊ីវិល»។
អ្នកវិភាគ និងសង្គមស៊ីវិល រិះគន់ថា ក្រុមគណបក្សនយោបាយដែលចូលរួមក្នុងឧត្ដមក្រុមប្រឹក្សា ពិគ្រោះ និងផ្ដល់យោបល់ គឺជាក្រុមជនឱកាសនិយម ចង់បានតែតំណែង គ្មានឆន្ទៈជួយជាតិពិតប្រាកដនោះទេ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត លោក ហ៊ុន សែន និងរបបរបស់លោក មិនដែលមានប្រវត្តិពិគ្រោះ យោបល់ជាមួយអ្នកណាក្រៅពីបក្ខពួករបស់លោកឡើយ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។