ពលរដ្ឋ និងសង្គមស៊ីវិលបារម្ភពីអសន្តិសុខសង្គមបន្ទាប់ពីសកម្មភាពក្មេងទំនើងកាន់តែកើនឡើង
2023.09.06

ព្រះសង្ឃ ប្រជាពលរដ្ឋ និងសង្គមស៊ីវិលបារម្ភពីសុវត្ថិភាព និងសន្តិសុខសង្គម បន្ទាប់ពីក្មេងទំនើងកាន់តែមានចំនួនច្រើនឡើង បង្កភាពអនាធិបតេយ្យ ប្រើប្រាស់អំពើហិង្សា និងចោរកម្មផ្សេងៗ។ ពួកគាត់ថា រដ្ឋាភិបាលគួរដោះស្រាយបញ្ហានេះ ឱ្យបានទាន់ពេលដើម្បីលុបបំបាត់ភាពអនាធិបតេយ្យក្នុងសង្គម និងបង្កើនគុណភាពធនធានមនុស្សអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ។
ក្រុមក្មេងទំនើង ឬហៅថា ក្មេងស្ទាវ ឬជើងកាង កំពុងក្លាយជាចំណោទបញ្ហាមួយក្នុងសង្គម ដែលបង្កភាពភ័យខ្លាចដល់ប្រជាពលរដ្ឋ និងភ្ញៀវទេសចរបរទេស ចំពោះសកម្មភាពបង្កអំពើហិង្សានៅតាមទីសាធារណៈ អសន្តិសុខសង្គម គប់កញ្ចក់រថយន្ត និងបង្ហោះម៉ូតូ ដែលបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់អ្នកដំណើរជាដើម។
បុគ្គលិកបម្រើការនៅក្រុមហ៊ុនឯកជនមួយកន្លែងក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ កញ្ញា ណាក់ ស្រីណា សង្កេតឃើញថា មានក្មេងទំនើងជាច្រើនប្រមូលផ្ដុំគ្នានៅតាមផ្លូវ ខ្លះមានដាវ និងដំបង ដែលធ្វើឱ្យកញ្ញាព្រួយបារម្ភនៅពេលបើកបរលើដងផ្លូវនៅពេលយប់ព្រលប់។ កញ្ញាលើកឡើងថា ក្រុមក្មេងស្ទាវទាំងនោះជួបជុំគ្នាទាំងហ្វូង ស្រែកឡូឡា ពេលខ្លះឆក់ប្លន់អ្នកធ្វើដំណើរ និងជួនកាលវាយតប់គ្នា ដោយគ្មានខ្លាចរអានោះឡើយ។
កញ្ញា ណាក់ ស្រីណា៖ «ពេលចេញពីធ្វើការយប់ឡើងជិះម៉ូតូទៅផ្ទះវិញ ពិតជាមានការបារម្ភ មានការភ័យខ្លាចខ្លាំង ដោយសារយើងជាស្រី យើងចេញយប់ព្រលប់។ បើគិតទៅម៉ោង៩ យប់ដែរហើយសម្រាប់មនុស្សស្រី ប៉ុន្តែដោយសារតែការងារ ដោយសារតែភារកិច្ចយើង ទើបយើងប្រថុយប្រថាននៅក្នុងការជិះម៉ូតូទាំងយប់»។
ក្ដីបារម្ភនេះ កើតឡើងបន្ទាប់ពីសកម្មភាពវាយតប់គ្នា និងបង្ហោះម៉ូតូ កើតមានកាន់តែច្រើន និងកាន់តែសាហាវ នៅតាមទីប្រជុំជន សួនសាធារណៈ និងដងផ្លូវតូចធំនានា ទាំងនៅតាមបណ្ដាខេត្ត និងក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។ នៅលើបណ្ដាញសង្គមស្ទើររៀងរាល់ថ្ងៃ តែងមានការចែករំលែកវីដេអូបង្ហាញពីសកម្មភាពក្មេងស្ទាវស្រីប្រុស ជិះម៉ូតូកាំបន្ទះជាក្រុម ជួនកាលមានកាន់ដាវសាំមូរ៉ៃ ដំបង ឈើជ្រុង ដែកទីប ដេញកាប់ចាក់គ្នាលើផ្លូវ។
ជាក់ស្ដែង កាលពីថ្ងៃទី២ កញ្ញា យុវជន ឈ្មោះ ឆ ឈន នៅខេត្តពោធិ៍សាត់ត្រូវបានក្រុមជនសង្ស័យប្រមាណ ១០នាក់ ធ្វើសកម្មភាពបាញ់គ្រាប់ជំពាម និងយកកាំបិតកាប់យុវជន អាយុ២០ឆ្នាំរូបនេះ ដាច់កដៃខាងឆ្វេង។ បច្ចុប្បន្នជនសង្ស័យត្រូវកម្លាំងសមត្ថកិច្ចបង្ក្រាបបានចំនួន ៦នាក់។ ចំណែកនៅរាជធានីភ្នំពេញវិញ មានករណីក្មេងទំនើង ៧នាក់ ព្រួតគ្នាយកកាំបិតប៉័ងតោ និងដាវសាំមូរ៉ៃ កាប់លើជនរងគ្រោះបណ្តាលឱ្យរងរបួស និងកាប់លើម៉ូតូរបស់ជនរងគ្រោះខូចខាត ចំនួន ៣ករណីមកហើយ។
បញ្ហាក្មេងទំនើង មិនត្រឹមតែបង្កភាពស្មុគស្មាញឱ្យអាណាព្យាបាលប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែវិបត្តិសង្គមនេះ ក៏បង្កក្ដីបារម្ភចំពោះគ្រូបង្រៀនមួយចំនួនផងដែរ នៅពេលដែលឪពុកម្ដាយសិស្សខ្លះ ហាក់មិនសូវយកចិត្តទុកដាក់ ឬណែនាំចំពោះអាកប្បកិរិយាកូនរបស់ពួកគាត់។
នាយកអនុវិទ្យាល័យបឹងប្រាំ នៅខេត្តបាត់ដំបង លោក រ៉ុន ឆៃលាង កត់សម្គាល់ឃើញថា កត្តាសំខាន់ដែលរួមចំណែកនាំឱ្យយុវជនមួយចំនួនមានចិត្តកាន់តែសាហាវ គឺបណ្ដាលមកពីឥទ្ធិពលនៃបណ្ដាញសង្គម មានដូចជា ការចែករំលែករូបភាពបែបហិង្សានិយម និងការយកគំរូ ឬធ្វើត្រាប់តាម តួអង្គកាចសាហាវនៅក្នុងខ្សែភាពយន្តជាដើម។ គ្រូបង្រៀនរូបនេះស្នើឱ្យឪពុកម្ដាយ និងអាណាព្យាបាលសិស្ស គួរយកចិត្តទុកដាក់អប់រំកូន ទៅលើអត្តចរិត អាកប្បកិរិយា ជាពិសេសកុំបណ្ដោយឱ្យកូនប្រើប្រាស់បណ្ដាញសង្គមតាមអំពើចិត្ត ដែលបង្កើតទៅជាផ្នត់គំនិតអវិជ្ជមាន។
លោក រ៉ុន ឆៃលាង៖ «ទាក់ទងនឹងបញ្ហានេះ ទីមួយយើងដាក់ផែនការប្រជុំជាមួយមាតាបិតាសិស្ស និងអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធមកប្រជុំគ្នាដើម្បីរកច្រកចេញ ពីបបញ្ហាដែលក្មេងទំនើង ឬក្មេងហិតកាវដែលដើរវាយនេះវាយនោះអ៊ីចឹងទៅ យើងពិភាក្សាគ្នា ហើយម៉ែឪក៏យល់ព្រមធ្វើតាមសាលាទៅ។ តែដោយឡែកខ្លះ វាចេញតែពីមុខម៉ែឪ និងគ្រូ ក៏អាចធ្វើបានមួយចំនួនតូចទៀតដែរ»។
ព្រះសង្ឃគង់នៅខេត្តកំពង់ស្ពឺ ព្រះតេជព្រះគុណ សន សីលា មានថេរដីកាថា ក្មេងទំនើងប្រៀបបានទៅនឹងកោសិកាខូចនៃសង្គម ដែលរដ្ឋាភិបាល និងអាណាព្យាបាល គួរប្រញាប់ព្យាបាលឡើងវិញ។ ព្រះអង្គមានថេរដីកាបន្តថា ការរីកចម្រើននៃបច្ចេកវិទ្យា បណ្ដាញទំនាក់ទំនង និងការកម្សាន្ត លឿនជាងការអប់រំ និងការប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀន បានបណ្ដាលឱ្យសីលធម៌ និងគុណធម៌ក្នុងសង្គមកាន់តែធ្លាក់ចុះ។
ព្រះតេជព្រះគុណ សន សីលា៖ «ក្នុងនោះឯង ដំណោះស្រាយមានតែការអនុវត្តច្បាប់ ការពង្រឹងច្បាប់ឱ្យមានតម្លាភាព មនុស្សធ្វើខុសត្រូវតែមានទោស។ ម្យ៉ាងវិញទៀត យើងត្រូវតែមានការចូលរួមពីឪពុកម្ដាយ ពីអាណាព្យាបាល ដើម្បីអប់រំកូន ទាំងជាមួយលោកគ្រូអ្នកគ្រូ ក៏ដូចជាឈានទៅដល់សង្គមទាំងមូលផងដែរ។ បើយើងមានការអប់រំត្រឹមត្រូវ នោះយើងអាចគ្រប់គ្រងស្រទាប់យុវជនបាន»។
វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនអាចទាក់ទងប្រធានអង្គភាពអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល លោក ប៉ែន បូណា និងអ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ខៀវ សុភ័គ ដើម្បីសុំការបកស្រាយបញ្ហានេះបានទេ នៅថ្ងៃទី៦ កញ្ញា។
មន្ត្រីតស៊ូមតិ នៃអង្គការកម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍ធនធានយុវជន (YRDP) អ្នកស្រី សាក់ កន្និការ មើលឃើញថា កម្សោយនៃការបង្ក្រាបបទល្មើសគ្រឿងញៀន និងការអនុញ្ញាតឱ្យក្រុមហ៊ុនស្រាបៀរផ្សព្វផ្សាយដោយសេរី ក៏បានក្លាយជាផ្នែកធំមួយដែលអូសទាញយុវជនឱ្យធ្លាក់ទៅក្នុងការប្រព្រឹត្តអំពើអបាយមុខផ្សេងទៀត រហូតដល់ការប្រើប្រាស់អំពើហិង្សាកាប់សម្លាប់អ្នកដទៃ ឬឪពុកម្ដាយរបស់ខ្លួនទៀតផង។ អ្នកស្រីជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលប្រញាប់ដោះស្រាយបញ្ហានេះ ខណៈអាណាព្យាបាល និងគ្រឹះស្ថានសិក្សា ត្រូវបង្កើនការអប់រំសីលធម៌ តាមដាន និងលើកទឹកចិត្តយុវជនឱ្យដើរលើផ្លូវត្រឹមត្រូវ។
អ្នកស្រី សាក់ កន្និការ៖ «ខ្ញុំក៏ស្នើសុំទៅរាជរដ្ឋាភិបាល ពិចារណាទៅលើការធ្លាក់ចុះសេដ្ឋកិច្ចនៅពេលបច្ចុប្បន្ន ពីព្រោះលទ្ធផលនៃការធ្លាក់ចុះនៃសេដ្ឋកិច្ចបច្ចុប្បន្នដែលធ្វើឱ្យមានរោងចក្រ ឬស្ថាប័នមួយចំនួនធំត្រូវបានបិទ ប៉ះពាល់ដល់សមាជិកគ្រួសាររបស់គាត់ ដែលគាត់អត់អាចរកចំណូលបាន ហើយវាធ្វើឱ្យសិស្សត្រូវបង្ខំចិត្តឈប់រៀន។ ហើយនៅពេលដែលពួកគាត់អត់ទាន់មានចំណេះដឹងច្បាស់លាស់ទេ ហើយទៅប្រឡូកជាមួយសង្គម ងាយណាស់ដែលគាត់ប្រើប្រាស់អំពើហិង្សាតជំនាន់»។
កាលពីថ្ងៃទី១ កញ្ញា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ស សុខា បានលើកឡើងពីគម្រោងទប់ទល់នឹងបញ្ហាសង្គមទាំងនេះ ដោយយកក្រុមក្មេងទំនើងឱ្យធ្វើប្រជាការពារ ដែលលោកអះអាងថា គឺដើម្បីឱ្យពួកគេចូលរួមគ្រប់គ្រងបទល្មើស។ ប៉ុន្តែសង្គមស៊ីវិលបារម្ភពីវីធីសាស្ត្រនេះថា អាចនឹងបង្កឱ្យមានបញ្ហាអសន្តិសុខសង្គមកាន់តែខ្លាំងឡើង ព្រោះក្មេងទំនើងភាគច្រើន កំពុងប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនយ៉ាងជោគជាំ និងមានចិត្តឆេវឆាវ ដែលបង្កជាការព្រួយបារម្ភដល់ប្រជាពលរដ្ឋនៅតាមមូលដ្ឋានបន្ថែមទៀត។
ក្មេងស្ទាវ ឬក្មេងទំនើង ភាគច្រើនជាកុមារ និងយុវជន មានអាយុចាប់ពី១៤ ទៅ២៥ឆ្នាំ ដែលជាវ័យពេញកម្លាំង និងប្រាជ្ញាស្មារតី សម្រាប់អភិវឌ្ឍខ្លួនឱ្យក្លាយជាធនធានសំខាន់សម្រាប់ប្រទេសជាតិ។ ប៉ុន្តែ ការដើរលើគន្លងប្រាសចាកពីសីលធម៌របស់យុវជនមួយចំនួននាពេលនេះ បានធ្វើឱ្យពលរដ្ឋ និងសង្គមស៊ីវិលបារម្ភពីជោគវាសនាពួកគេ និងអនាគតប្រទេសជាតិ ដែលសម្បូរដោយ ទំពាំងរលួយមិនអាចក្លាយជាឫស្សីរឹងមាំបាន៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។