Hörlük ishqida yan'ghan sha'ir-wilyam molotof

Muxbirimiz jüme
2020.10.30
wilyam-molotof-2.jpg Qazaqistan tawlan'ghan sha'irlarning biri wilyam molotof ependi. 2019-Yili, almuta.
RFA/Oyghan

“Eziz weten, haling müshkül, téningde jan qalmidi,

Qan biqsighan türmilerdin héch kim pinhan qalmidi.

Adem süpet yawuzlarning zulumida xorlanding,

Teqiplerge uchrimighan birer insan qalmidi.”


Mana bu Uyghurlar wetinining nöwettiki échinishliq ehwalidin qelbi örten'gen qazaqistandiki Uyghur sha'iri wilyam qurwanjan oghli molotof qelemge alghan mungluq misralardin bir qetre.

Sha'ir wilyam qurwanjan oghli molotof 1976-yili almuta wilayitining Uyghur nahiyesige qarashliq awat yézisida dunyagha kelgen. U awat ottura mektipini tamamlap, 1994-1999-yillar ariliqida qanish satpayéf namidiki qazaq milliy téxnik uniwérsitétining téxnologiye fakultétida oqughan. Wilyam molotof aliy mektepni püttürgendin buyan mektep we banka qatarliq her xil xizmet orunlirida bixeterlik téxnika inzhénéri bolup ishlesh bilen bir waqitta edebiy ijadiyetni izchil dawamlashturghan.

1998-Yili uning eserliri jenubiy qazaqistanning türkistan shehiride ötken dunya türk yashliri qurultiyining tewsiyesi bilen ezerbeyjan we türkiyede élan qilin'ghan. Shu yili u dunya türk yash yazghuchilar birliki re'isining birinchi orunbasari bolup saylan'ghan.

Wilyam molotof “Sirliq alem”, “Kök böre ewladimen”, “Yultuzlarda armanlar”, “Qelbim asmini” shé'irlar toplamlirining aptori. Uning shé'irliri qazaq, ezerbeyjan, özbék, türk, rus tillirigha terjime qilinip, qazaqistan, ezerbeyjan, türkiye, bélorusiye, özbékistan qatarliq memliketlerdiki her xil metbu'atlarda élan qilin'ghan.

2013-Yili wilyam molotof “Tinchliq dunyasi” xelq'ara qazaq ijadiy birleshmisining uyushturushi bilen ötküzülgen jumhuriyetlik musha'irening ghalibi atalghan. 2014-Yili u qazaqistanning edebiyat we sen'et erbaplirigha bérilidighan dölet mukapatigha érishken. U 2017-yildin buyan Uyghur yash sha'ir-yazghuchilirining “Waris” edebiy ijadiy birleshmisini bashqurup kelmekte.

Xosh, weten

2012-Yili weten'ge bérip qaytqanda

Aldiratmay turghin méni kirakesh,

Uningsizmu ichim tit-tit, könglüm ghesh.

Qéniwalay hawasigha wetenning,

Bésilsun sel yürektiki ot-atesh.

Kütelmeymen, kettuq chapsan bol, -deysen,

Waqit dégen hazir qizil pul, -deysen.

Bash aghriydu ming bir türlük oylarda,

He, elwette bunighu sen bilmeysen.

Tapalmastin jénimgha jay qoyargha,

Köngül zadi unimidi qiyargha.

Qérindishim, bergin manga bir purset,

Endi qachan kélimen bu diyargha?!

Xoshlishishqa waqit kelgen kün bügün,

Süküt saqlap, jimjit qatay ün bügün.

Kökte quyash nurlar chéchip tursimu,

Qelb asminim bulut yapqan tün bügün.

Men kétimen, meghrur taghlar xeyr-xosh,

Derya-köller, yéshil baghlar xeyri-xosh.

Ata-ana issiq méhrin sezgendek,

Qaytilanmas ésil chaghlar xeyri-xosh.

Xosh bol weten, toymidimghu sanga men,

Munglirimni hapash qilip mangimen.

Körüshermiz yoruq atqan tanglarda,

Aman bolsam, hör baghringgha yanimen!

Qalmidi

Eziz weten, haling müshkül, téningde jan qalmidi,

Qan biqsighan türmilerdin héch kim pinhan qalmidi.

Adem süpet yawuzlarning zulumida xorlanding,

Teqiplerge uchrimighan birer insan qalmidi.

Bégunahlar köz yéshidin köller hasil bolsimu,

Qanxorlarning yürikide qilche wijdan qalmidi.

Dinsizlarning qolliridin weyran meschit, medrise,

Tartmighanu dert-eziyet bir musulman qalmidi.

Qilmishi yoq, sot-soraqsiz chétidinla qamaldi,

Ziyaliy hem oqughuchi, ishchi-déhqan qalmidi.

Qéri hem yash, hetta ösmür azablandi qiynashta,

Wehshilikni körmigen hem ajiz-juwan qalmidi.

Yer jenniti-gözel zémin chong türmige aylinip,

Millyonlar patmay emdi, bir bosh zindan qalmidi.

Anglimasqa séliwélip bezi tughqan yürsimu,

Uyghur derdin anglimighan pütkül jahan qalmidi.

Teghdirimiz kélip qaldi égiz yarda girwekke,

Ye yüksilish, ye yoq bolush-bashqa imkan qalmidi.

Oylap, oylap tingshap körsem yürikimni, dilimni,

“Küresh qilghin!” dégen sözdin özge perman qalmidi.

Chidalmasmiz bu külpetke, éh, ya ölüm ya körüm,

Bölek qarar bolushigha endi guman qalmidi.

Xushlandurmas bu hayatning qiziqliri, péqirni,

Wetinimning hörlikidin bashqa arman qalmidi!

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.