Mutexessisler amérikida Uyghur tili ögen'güchilerning köpiyishidiki sewebler heqqide toxtaldi

Uyghur mesilisining dunyawiylishishi shundaqla yéqinqi birqanche yillardin buyan gherbtiki asasliq taratqularda üzlüksiz orun élishi amérika we yawropa elliride Uyghurlarni chüshinish éhtiyajini tughdurmaqta. Buning netijiside amérikidiki bir qisim uniwérsitétlarda Uyghur tili ögen'güchilerning köpiyiwatqanliqi melum.

Bu heqte ziyaritimizni qobul qilghan wiskansén uniwérsitéti orta asiya tilliri we medeniyiti inistitutining proféssori ulay shamil oghli munularni ilgiri sürdi: “Amérikida indi'ana uniwérsitéti bilen wiskansén uniwérsitéti orta asiya türkiy tilliri boyiche oqutush we tetqiqat élip bérishtiki muhim orunlardin hésablinidu. Men ilgiri indi'ana uniwérsitétid'a özbek tili programmisini tesis qilghan idim, kéyinche wiskansén uniwérsitétigh'a kélip yawro - asiya tilliri we medeniyiti boyiche oqutush, tetqiqatlar bilen shoghullandim. Bu jeryanda Uyghurche, özbekche, qazaqche tillar boyiche kurslar tesis qilduq. Yéqindin buyan, bolupmu aldinqi 2 yildin buyan Uyghur tili öginidighan amérikiliq kursantlar téz köpeydi. Ularning ichide hökümet xadimliri, tetqiqatchilar shundaqla ottura mektepni püttürüsh aldidiki oqughuchilar bar. Bu yil wiskansén uniwérsitétid'a échilghan türkiy tillar boyiche yazliq til öginish programmisida Uyghur tili eng kattisi bolup qaldi…”

Wiskansén uniwérsitétid'a échilghan bu yilliq türkiy tillar boyiche yazliq til öginish programmisida Uyghur tilidin ders bergen doktorant qurban turanmu bu heqte ziyaritimizni qobul qildi.

Uk amérikida Uyghur tili ögen'güchilerning köpiyishidiki sewebler heqqide munularni tekitlidi: “Amérikida Uyghur tili öginidighanlarning köpiyishi emeliyette Uyghurlar wetinide yüz bergen siyasiy weqeler, qanliq toqunush we paji'eler shundaqla Uyghur mesilisining dunyawiylishishi bilen zich munasiwetlik dep qaraymen. Chünki, xelq'ara taratqularda Uyghurlar toghriliq élan qiliniwatqan maqale we xewerler yéqinqi birqanche yilda zor salmaqni igilidi. Bu hal nurghun amérikiliqlarda Uyghurlarni bilish we chüshinish istikini peyda qildi. Uning üstige, Uyghur mesilisining xelq'ara siyasiy sehnide körünüshi gherbtiki nurghun uniwérsitétlar we tetqiqat orunliridiki tetqiqatchilarni Uyghurlar toghriliq tetqiqat élip bérishqa ündidi. Buning bilen orta asiya, islam dunyasi we xitay toghriliq tetqiqat qilidighan nurghun tetqiqatchilar Uyghur tili öginishning zörürlükini hés qilghan bolsa kérek. Elwette, uningdin bashqimu yene nurghun sewebler bolushi mumkin.”

Tepsilatini awaz ulinishtin anglighaysiz.