Türkiyediki siyasiy partiyiler ghulja weqesini xatirilidi

1997-Yilidiki ghulja weqesi türkiyede eng yaxshi bilin'gen weqelerdin biri, mezkur weqege türkiyediki siyasiy partiyiler we ammiwi teshkilatlarmu alahide köngül bölmekte.

Türkiyediki bezi siyasiy partiyiler, ammiwi teshkilatlar bu munasiwet bilen bayanat élan qilip, ghulja weqeside ölgen shéhitlerni xatirilesh bilen birge xitay hökümitini eyiblidi. Türkiye büyük birlik partiyisi bashliqi mustafa destichi ependi tünügün muxbirlargha bergen bayanatida, ghulja weqeside xitay saqchi da'irilirining köp sanda bigunah Uyghurni öltürgenliki we türmilerge tashlighanliqini ilgiri sürdi. U, xitay hökümitini Uyghurlargha élip bériwatqan zulumini toxtitishqa chaqirdi.

Türkiyediki eng chong ammiwi teshkilatlardin biri bolghan ülkü ojaqlirining istanbul pendik shöbisi we bafra shöbiliri ayrim-ayrim bayanat élan qilip ghulja weqeside hayatidin ayrilghan shéhitlerni xatirilidi. Türkiyening sayahet sheherlirining biri bolghan marmarish shehiridimu ghulja weqesini xatirilesh pa'aliyiti ötküzüldi. Bu pa'aliyetlerge türkiyediki axbarat wasitilirining hemmisi dégüdek orun berdi.

Pütün dunyadiki Uyghurlar ghulja weqesining 17 yilliqini xatirilewatqan bügünki künde, ghulja weqesining Uyghur dewasidiki orni toghrisida mulahiziler élip bérilmaqta. 5-Féwral ghulja weqesi munasiwiti bilen türkiyediki sherqiy türkistan ammiwi teshkilatliri her xil pa'aliyetlerni ötküzdi.

Undaqta ghulja weqesining Uyghur tarixidiki orni néme? bu weqening Uyghur dewasigha qoshqan töhpisi néme? ghulja weqesidin kéyin xitayning Uyghur siyasitide qandaq özgirishler boldi? bu heqtiki köz qarashlirini igilesh üchün türkiye hajittepe uniwérsitéti tarix oqutquchisi, türkiye istratégiyilik chüshenche instituti mutexessisi dr. Erkin ekrem bilen söhbet élip barduq.

U, Uyghurlarning ghulja weqesi arqiliq sherqiy türkistanning xitay zémini emeslikini dunyagha yene bir qétim jakarlighanliqi, sherqiy türkistan dewasining xelq'aralishishigha zor töhpe qoshqanliqini ilgiri sürdi. Istanbuldiki Uyghur pa'aliyetchisi hamut göktürk bolsa ghulja weqesining sherqiy türkistandiki zulumni pakitlar bilen xelq'aragha tonutqan tunji weqe ikenlikini ilgiri sürdi.