Iqtisadshunas lang shenfing: junggo sana'iti tügeshti

Boshün tor biti 2011-yili 11‏-ayning 5‏-küni “Proféssor lang shenfing junggo sana'iti tügeshti, hemmimiz birlikte yighlayli dédi” mawzuluq xewer élan qildi.
Obzorchimiz sidiq haji rozi
2011.11.08

Kolléktipning bashqurushidiki sana'etning atisi dep atalghan iqtisadshunas proféssor lang shenfing yéqinda shinyangda junggo sana'iti krizisi toghrisida nutuq sözligende mundaq körsetti: pakitliq san bilen körsitilip kéliwatqan junggoning iqtisadi 9% ösüwatqini yoq, eksiche junggoning iqtisadi 10% töwenlep ketti. Nöwette junggoning iqtisadi omumyüzlük xaraplishishqa yüzlendi.

Lang shenfing mundaq körsetti: biz amérikining iqtisadi ehwalini, yawropa ittipaqining iqtisadi weziyitini mesxire qilip külüp turghanda, junggo hökümitining qerzi 36 tirlyun'gha yetken idi. (Lang shenfing bu qerzning ichki qerz yaki tashqi qerz ikenliki toghrisida bir néme démidi) lang shenfing yene mundaq körsetti: eger grétsiye hökümitining qerzi bilen sélishtursaq, junggoning barliq yerlik hökümetliri qerzi bilen alliqachan gumran bolghan bolidu.

Lang shenféng junggoda sana'etning tügeshkenliki toghrisida pakit keltürüp mundaq misallarni körsetti: bir dane yanfonni 350 amérika dollirigha ishlepchiqirimiz, satqanda 6 yüen yaki 54 yüen paydisigha satimiz. Bir dane mashina ishlepchiqirip 132yüen paydisigha satimiz. Bir dane topa ittirish traktori ishlepchiqirip, 50 yüen paydisigha satimiz. 100Milyon padichilar ishtini ishlepchiqirip, bir dane boyin ayropilanigha tégishimiz...... Lang shenfing shundaq körsetti. Heyran qalidighan ishqu‏-bu, hey, ademler! bu dölet qandaq mewjut bolup turuwatidu, emdi yene dunyagha némisige asaslinip tehdit séliwatidu, mustemlike hökümranliqini qandaq dawamlashturuwatidu? bundaq aqiwetke insanning ishen'güsi kelmeydighu?

...Pütkül sana'et tarmaqlirimiz peqet 3% paydigha ishlewatidu. Qan témip turghan bundaq baha aldida, biz yighlimay kim yighlaydu, néme ilajimiz bar? deydu, lang shenfing.

Eger, xitay shundaq haletke chüshken bolsa, bizmu qattiq qayghurup “Yighliship” béreyluqmikin deymina!

1 Tirlyun 100 milyardliq zayom sétiwalghan junggo؛ alem kémisi qoyup bergen junggo؛ ikkinchi derijilik iqtisad dölitige aylanduq dewatqan junggo؛ 2020 ‏-yili tereqqiyat jehette amérikidin ötüp kétimiz dégen junggo, bu bashqa xitaymidu, lang shenfingni yighlatqan junggo, emdi bu qaysi junggodu?

Junggoda sana'etning tügeshkenlikini siyasiy iqtisad keltürüp chiqarmidi, négizidin éytqanda bu mesile yenila siyasiy mesile. Lang shenfing shundaq dégende, hökümet dölet igilikidiki sana'etke étibar bérip, xususi igilikke, omumi xelq mülükchilikidiki igilikke étibar bermidi, démekchimu?

Tereqqiy qiliwatqan 3‏-dunya ellirining iqtisadi tereqqiyat tejribilirige asaslan'ghanda, yéza-bazar karxanilirini rawajlandurush, dölet iqtisadi tereqqiyatining pishangini ching tutush dégenlik bolatti. Emma, xitayning buning eksiche iqtisad siyasitini yolgha qoyup meghlup bolghanliqi yuqiriqi pakitlardin ashkara boldi.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.