BBC: “афғанистандики уйғурлар һәм талибанниң һәм хитайниң қош вәһимисидә қалған”

BBC 26-Авғуст хәвәр берип, афғанистандики уйғурларниң һәм талибан һәм хитайниң қош вәһимисидә қалғанлиқини билдүргән. Хәвәрдә афғанистандики уйғурларниң нөвәттә милйонлиған афғанларға охшашла талибанларниң һакимийәтни өткүзүвелишидәк бир реаллиқ билән йүзләшкәнликини, уларниң башқа афғанларға охшашла талибанлардин қорқсиму, әмма охшимайдиған йери уларниң йәнә хитайниң афғанистандики тәсир күчидинму қорқидиғанлиқини илгири сүргән.

Хәвәрдә ейтилишичә, афғанистанда яшайдиған 2000 дәк уйғурниң көп қисми ата-аниси хитайдин қечип кәлгән 2-әвлат уйғурлар болсиму, бирақ уларниң кимлик картисиға “уйғур” яки “хитайлиқ көчмән” дәп йезилғанлиқи учүн, әгәр хитай афғанистанда американиң орнини игилисә, уларниң хитайниң зәрбә бериш нишаниға айлиншидин әнсирәйдикән.

Кабулда турушлиқ 50 яшлардики бир уйғур BBC ға сөз қилип: “бу һазир афғанистандики уйғурларниң үң чоң қорқунчи” икәнликини билдүргән. BBC Ниң ейтишичә, у йәнә “биз талибанларниң хитайниң бизни контрол қилишиға ярдәм қилишидин яки уларниң бизни қолға елип хитайға өткүзүп беришидин қорқимиз,” дигән.

Талибанлар афғанистанни контрол қилған 14-авғусттин бери қанчә уйғурниң афғанистандин қечип чиқишқа мувәппәқ болғанлиқи мәлум әмәс. BBC Ға сөз қилған уйғурларниң һәммиси талибанлар һакимийәтни игилигәндин бери сиртқа чиқмай өйлиридә мүкүнүп ятқанлиқини билдүргән. Афғанистанниң мазари шәриф шәһиридә олтурушлуқ бир уйғур, 10 күндин бери талаға чиқмай өйдә олтурғанлиқини билдүрүп: “бизниң кимлик картимизда ‛уйғур‚ дәп ениқ йезиқлиқ,” дегән.