Дең шавпиң илгири 200 адәм өлтүрүп 20 йиллиқ тинчлиқни қолға кәлтүрүшни қәйт қилған

Әнглийә ташқи ишлар министирлиқи җүмә күни сабиқ әнглийә баш министири маргарет тачер дәвридики бәзи мәхпий архипларни ашкарилиди. Архипларниң биридин ашкарилинишичә, сабиқ хитай рәһбири дең шавпиң 1989‏-йили 4‏-июн күни тйәнәнминдики оқуғучиларни бастуруштин бурун, 200 адәмни өлтүрүп, 20 йиллиқ тинчлиқни қолға кәлтүрүшни оттуриға қойған.

Бу әнглийәниң шу чағдики бейҗиңда турушлуқ әлчиси алан доналд 1989‏-йили 20‏-май күни лондонға йоллиған мәхпий учурида тилға елинған. Алан доналдниң қәйт қилишичә, бу учурни у 20‏-май күни ғәрблик атақлиқ хитайшунас, профессор стуарт шрам билән чүшлүк тамақ йейишкә чиққанда шрам униңға ейтип бәргән.

Алан доналд шу күни дәрһал лондонға йоллиған учурида мундақ дәп язиду: “20 ‏-май күни профессор стуарт шрам билән чүшлүк тамақ йегәндә, у маңа бир нәрсини наһайити кәскин қилип ейтти. Униң бир хитай алақичисиниң ейтип беришичә, йеқинда дең шавпиң 200 адәмни өлтүрсәк, 20 йиллиқ тинчлиққа еришимиз, дегән.”

Алан доналд лондонға йоллиған учурида йәнә, бешида буниңға бәк ишинип кәтмигәнликини, бирақ америкиниң бейҗиңда турушлуқ һәрбий мушавурлиқидин хитай армийәсиниң намайишчиларни бастуруш буйруқи тапшурувалғанлиқиға даир учур кәлгәнликини язиду.

Хитай һөкүмити 1989‏-йили 19‏-май күни бейҗиңда һәрбий һаләт елан қилип икки һәптидин кейин, йәни 4‏-июн күни тйәнәнминдики намайишчиларни қанлиқ бастурған.