Һәптилик хәвәрләр (1-февралдин 7-февралғичә)

Мухбиримиз әзиз
2020-02-07

Һәптилик хәвәрләр (1-февралдин 7-февралғичә)

REUTERS

Дуняниң һәрқайси җайлиридики уйғурлар “5-феврал паҗиәси” ни хатирилиди

5-Феврал күни америка, явропа вә башқа җайлардики уйғур җамаити түрлүк шәкилләрдики хатириләш паалийити арқилиқ 1997-йилидики ғулҗа “5-феврал паҗиәси” ниң 23 йиллиқини хатирилиди.

Америка, германийә, австралийә, әнглийә қатарлиқ җайлардики уйғурлар шу җайлардики хитай әлчиханилири алдида наразилиқ намайишлири тәшкилләп, өзлириниң хитай һөкүмитигә болған наразилиқини, шуниңдәк уйғурларниң ирадисини намаян қилди.

Қазақистан, қирғизистан вә түркийә қатарлиқ җайлардики уйғур муһаҗирлири түрлүк йиғилиш паалийәтлири өткүзди һәмдә “5-феврал паҗиәси” ниң шеһитлириниң роһиға атап хәтмә-қуран қилди.

Уйғурлар дияридики таҗсиман вирус көп тәрәплимә әндишә қозғимақта

Хитайдин ямриған “вухән вируси” дәпму атиливатқан таҗсиман вирус, нөвәттә уйғур дияридиму тез тарқиливатқан болуп, муһаҗирәттики уйғурлар бу апәтниң лагердики уйғурларға тарқилип кетишидин әндишә қилмақта.

Мухбиримизниң әһвал ениқлиши җәрянида хитай даирилири уйғур диярида таҗсиман вирусниң тарқилишиға мунасивәтлик әһвалларниң “дөләт мәхпийәтлики” дәп қарилидиғанлиқини билдүрди.

Мәлум болушичә уйғурлар диярида һазир “юқумлиништин сақлиниш” намида һәрқайси мәһәллиләр вә аһалиләр сим тосуқлар арқилиқ бир-биридин айриветилгән. Шундақла уларниң сиртқа чиқиши чәкләнгән. Әмма уларниң алдинала озуқ-түлүк җәмливелишиға пурсәт берилмигән.

Атушта 99 нәпәр вухәнликниң карантин қилинғанлиқи ашкариланди

Хитай даирилириниң кесәлликни йошуруш мәзгилидә вухән шәһиридин бәш милйончә аһалиниң һәрқайси җайларға қачқанлиқи, шулардин он нәччә миңиниң уйғурлар дияриға кәлгәнлики һәққидә учур тарқалғаниди. Мухбиримизниң әһвал ениқлиши җәрянида бу әһвал қисмән дәлилләнди.

Вухәндин қечип кәлгән хитайлардин 99 нәпири нөвәттә атуштики яшиң меһманханисида карантин қилиниватқан болуп, қалған меһманханилардиму бу хил әһвалниң мәвҗутлуқи мәлум болмақта.

Уйғур дияридики таҗсиман вирустин юқумланғанларниң сани тездин ешиватқан әһвалда вухәндин қечип кәлгәнләрниң башқа шәһәрләрдә қанчилик санда икәнлики һазир көп қисим уйғурларни биарам қилмақтикән.

Siemens Ниң пайчилар йиғинида униң уйғур районидики дәпсәндичиликкә шерик болуп қалмаслиқи тәләп қилинди

Германийәдики даңлиқ ширкәтләрдин земинис (Siemens) ширкитиниң йилда бир қетим өткүзүлидиған йиллиқ пай чеки һәссидарлар йиғини 5‏-феврал күни германийәниң мюнхен шәһиридә өткүзүлди.

Сәккиз миңчә киши қатнашқан бу йиғинда уйғур паалийәтчиләрдин әсқәрҗан кишилик һоқуқ тәшкилатлириға вакалитән сөз қилип, земинис ширкитиниң уйғур районидики кишилик һоқуқ дәпсәндичиликкә шерик болуп қалмаслиқини тәләп қилди.

Земинис ширкитиниң баш иҗраийә әмәлдар җой кайсер бу һәқтә сөз қилип: “биз хитайға сетип бәргән техника улар мәхсус уйғурлар үчүн ишләп чиққан әпкә чүшмәйду” деди.

“йәһудийлар қирғинчилиқи” хатирисидә уйғурлар мәсилиси қайта әсләнди

Милйонлиған йәһудий қирғин қилинған “зор қирғинчилиқ” ниң 75 йиллиқ хатириси үчүн өткүзүлгән муһакимә йиғинида уйғурлар мәсилиси йәнә бир қетим алаһидә тәкитлинип, дуняни бу хил паҗиәгә қайтидин шаһит болмаслиққа чақирди.

Йиғин иштиракчилири бирдәк нөвәттики диний етиқадқа игә хәлқниң бастурулуш обйекти болушидәк мәсилини чөридигән һалда уйғурларниң хитайдики “инсанийәткә қарши җинайәт” ниң қурбани болуватқанлиқини билдүрди.

Вашингтон шәһиридики “йәһудийлар қирғинчилиқи” музейида ечилған бу йиғинға бир қисим уйғур тәшкилатлириниң вәкиллири һәмдә америка һөкүмитиниң бир қисим юқири дәриҗилик әмәлдарлири, шундақла йәһудий вәкилләр қатнашти.

Америка президентиниң дөләт вәзийитидин мәлумат бериш утуқиға тунҗи қетим уйғур вәкили қатнашти

4-Феврал америка президенти трампниң дөләт вәзийити бойичә мәлумат бериш нутуқ мурасими америка дөләт мәҗлисидә өткүзүлди. Америка һөкүмитиниң әң юқири дәриҗилик сиясий паалийәтлиридин бири болған бу мурасимға американиң барлиқ юқири дәриҗилик әмәлдарлири қатнашти.

Америка президентиниң бу йиллиқ нутуқ мурасимиға уйғур паалийәтчи рошән аббас тәклип қилинди. У америка кеңәш палатасиниң әзаси марко рубйониң меһмини сүпитидә паалийәткә қатнашти.

Мәлум болушичә, бу уйғур вәкиллириниң тунҗи қетим мушу хилдики мурасимға қатнишиши һесаблинидикән. Анализчилар бу һәқтә пикир қилип, бу һал өз нөвитидә уйғур мәсилисиниң техиму кәң миқяста етирап қилиниватқанлиқиниң бир ипадиси, деди.