Токйода 4-июн вәқәсини хатириләш паалийитидә уйғур мәсилиси алаһидә аңлитилди

Ихтиярий мухбиримиз һаҗи қутлуқ қадири
2017.06.05
paaliye-4-iyun-tokyo.jpg 4-Июн тйәнәнмен оқуғучилар һәрикитиниң 28 йиллиқини хатириләш паалийитидин көрүнүш. 2017-Йили 2-июн, токйо.
RFA/Qutluq

2-Июн күни японийәдә паалийәт елип бериватқан хитай демократлар бирлики тәшкилатиниң уюштуруши билән токйодики бункйо мәркизидә өткүзүлгән 1989-йилидики 4-июн тйәнәнмен оқуғучилар һәрикитиниң 28 йиллиқини хатириләш паалийитидә уйғур мәсилиси алаһидә тилға елинип аңлитилған.

Паалийәт шу күни кәч саәт алтә йеримдин сәккиз йеримға қәдәр давам қилған болуп, паалийәткә японийәдики һәр саһә кишилиридин тәхминән 150 йеқин киши қатнашқан.

Нәқ мәйданға телефон қилип игилишимизчә, йиғинда сөзгә тәклип қилинған хитай өктичилири 4-июн тйәнәнмен оқуғучилар һәрикитидин кейинки хитайдики кишилик һоқуқ мәсилилири һәққидә тохтилиш билән биргә, нөвәттики уйғур елиниң күндин-күнгә начарлишиватқан сиясий вәзийити тоғрисида тохталған.

Бу һәқтә зияритимизни қобул қилған японийәдики хитай демократлар бирлики тәшкилатиниң рәиси ваң дәй уйғур елиниң һазирқи вәзийити һәққидә тохтилип:“ хитай компартийәсиниң уйғур елида йүргүзүватқан хата сиясити хитайлар билән йәрлик милләт болған уйғурлар арисидики иқтисадий вә сиясий җәһәттики пәрқләрни кәлтүрүп чиқирип, уйғурларниң өз юртлирида хорлинишиға сәвәбчи болуватиду. Хитай компартийәси икки милләт арисидики зиддийәтни үзлүксиз күчәйтиватиду. Уйғурларниң хитай компартийисигә болған наразилиқ һәрикәтлири хитай һакимийити тәрипидин қаттиқ бастурулуп, уйғурлар бигунаһ қурбан қилиниватиду. Буниң сәвәбчиси әлвәттә хитай компартийәси” деди.

Токйода өткүзүлгән тйәнәнмен оқуғучилар һәрикитиниң 28 йиллиқини хатириләш паалийитидә сөзгә тәклип қилинған японийәдики дуня уйғур қурултийиниң вәкили нурмуһәммәт һашим сөзидә, хитай компартийәсиниң қирғинчилиқиға учриған намайишчилар ялғуз 4-июн тйәнәнмен оқуғучилирила болуп қалмастин, бәлки 2009-йилидики 5-июл үрүмчи вәқәсидиму көплигән уйғур яшлириниң хитай қораллиқ әскәрлириниң қирғинчилиқиға учрап, из ‏- дерәксиз ғайиб болуп кәткәнликини баян қилған.

Паалийәттин кейин телефон зияритимизни қобул қилған турмуһәммәт һашим бу һәқтә тохталди.

Дуня уйғур қурултийиниң японийәдики вәкили турмуһәммәт һашимниң билдүрүшичә, у тйәнәнмен оқуғучилар һәрикитиниң 28 йиллиқини хатириләш паалийитидә японийәдики тибәт,уйғур, моңғул вә хитай өктичи тәшкилатлириниң бирликтә һәмкарлишип иш елип бериши тоғрисида бир қанчә түрлүк тәклипләрни оттуриға қойған болуп, бу тәклипләр йиғин әһлиниң қизғин алқишиға еришкән.

Ахирида, зияритимизни қобул қилған японийәдики уйғур кишилик һоқуқ паалийәтлирини қоллиғучилардин такаши сато паалийәт һәққидә тохтилип:“ тйәнәнмен оқуғучилар һәрикитиниң 28 йиллиқини хатириләш паалийитидә хитай демократчилири алди билән бу вәқә һәққидә тохталди. Хитайниң вәзийитидин доклат бәрди шундақла тибәт, уйғур, моңғул районлирида хитай компартийәсиниң йүргүзүватқан хата сиясәтлирини әйиблиди” деди.

Японийәдә паалийәт елип бериватқан хитай демократлар бирлики тәшкилатидин игилишимизчә, токйода 8-айда японийәдики тибәт, уйғур, җәнубий моңғул вә хитай демократик тәшкилати бирликтә өз-ара һәмкарлиқ тәшкилати қурғанлиқини җакарлайдикән.

Юқириқи аваз улинишидин тәпсилатини аңлаң.

Пикир қошуң

Радиониң ишлитиш шәртлиригә асасән, пикирлириңиз тәкшүргүчиләр тәрипидин тәстиқлиниши вә мувапиқ дәриҗидә тәһрирлиниши түпәйли, тор бәттә дәрһал пәйда болмайду. Сиз қалдурған мәзмунға әркин асия радиоси җавабкар болмайду. Башқиларниң көз қариши вә һәқиқәткә һөрмәт қилишиңизни сораймиз.