1985-Yilidiki “12-Dékabir Uyghur oqughuchilar herikiti” shahitlarning eslimiside (3)

1985-Yilidiki “12-Dékabir Uyghur oqughuchilar herikiti” aridin 30 yil ötken bügünki künde alliqachan tarixqa aylandi.

Tarixshunaslar, Uyghur hazirqi zaman tarixidiki dewr bölgüch ehmiyetke ige bu zor weqeni shahitlarning bayanliridin tasqap chiqish we esli yüzini yorutush kelgüside yézilghusi Uyghur tarixi üchün muhim téma hazirlaydu, dep hésablimaqta.

Bügünki künde “12-Dékabir Uyghur oqughuchilar herikiti” heqqide guwahliq bergen shundaqla eslime teqdim qilish imkaniyitige érishken bir qisim shahitlarning bayanliri buningdin 30 yil burunqi mezkur weqege qatnashqan on minglighan Uyghur yashlirining kolléktip eslimisining kichikkine bir parchisidur, xalas.

Shahitlardin nurmuhemmet musabay eyni chaghdiki namayish jeryanida Uyghur oqughuchilar wekillirining Uyghur aptonom rayonluq da'iriler bilen qandaq shara'it we néme témilarda munazire élip barghanliqi heqqide tepsiliy melumat béridu.

Bügün amérikida yashawatqan shahitlardin xélil ependimu xatirilesh pa'aliyitide eslime teqdim qildi. U öz eslimide da'irilerning 1985-yili 12-dékabirdiki oqughuchilar namayishida otturigha qoyulghan teleplerge qana'etlinerlik jawab bérelmigenlikini, netijide 20 nechche neper oqughuchilar wekillirining shinjang uniwérsitétidiki melum bir yataqta yoshurun jem bolup 19-dékabirdiki qayta namayishqa qarar alghanliqini ilgiri sürdi.

Shahitlardin memet toxti eslime teqdim qilip, buningdin 30 yil burunqi dékabirning zimistan soghuq künide minglighan Uyghur qiz-oghul oqughuchilarning cheksiz hayajan ilkide qandaq qilip qatmu-qat tosuqlar ilkidiki shinjang uniwérsitéti derwazisidin ürümchi kochilirigha qarap yürüsh qilghanliqini bayan qildi.

Memet toxti yene “12-Dékabir Uyghur oqughuchilar herikiti” heqqidiki eslimiside oqughuchilar yétekchiliridin merhum mijit qurban, nurnisa we shundaqla ismi tilgha élinmighan, bügün hayat yaki ölüp ketken minglighan ot yürek insanlargha cheksiz hörmet bildürdi.

Memet toxti axirida “12-Dékabir Uyghur oqughuchilar herikiti” ning kéyinki yillarda Uyghur élida zenjirsiman tesir peyda qilghanliqini tekitlidi. U sözide Uyghur studéntlarning eyni chaghda jenubta tarqalghan b-tipliq jiger késili we uning giriptarlirigha i'ane toplash pa'aliyiti élip barghanliqini, hetta bu pa'aliyetni tosmaqchi bolghan Uyghur aptonom rayonluq partkomning mu'awin sékrétari xwang bawjangni yataq binasidin qoghlap chiqarghanliqini eslep ötti.

Uyghur milliy herikitining rehbiri rabiye qadir xanim 19-dékabir küni washin'gton alahide rayoni yénidiki feyrfakis shehiride ötküzülgen 1985-yilidiki “12-Dékabir Uyghur oqughuchilar herikiti” ning 30 yilliqni xatirilesh pa'aliyitide söz qildi. U eyni chaghda bu heriketke qatnashqan hazir hayat yaki alemdin ketken barliq ot yürek Uyghur yashlirigha chongqur hörmet bildürdi.