Yaponiye “Ajar” intérnét téléwiziyesi bay weqesini tonushturdi

Xelq'ara siyasiy mesililer mutexessisi proféssor génki fuji ependi bilen d u q wekili doktor turmuhemmet hashim ependi. 2015-Yili dékabir, yaponiye.

Yaponiye “Ajar” intérnét téléwiziye qanilining 10-dékabir künidiki programmisida Uyghur rayonidiki bay nahiyeside 18-séntebir yüz bergen kömürkan saqchi we xojayinlirigha hujum qilish weqesi toghrisida mexsus söhbet programmisi teyyarlan'ghan.

Programmida “Uyghurlar xitay hökümiti éytiwatqandek térrorchimu we yaki öz heq-hoquqliri üchün küresh qilghuchimu?” dégen téma üstide yaponiyelik mutexessis, proféssor génki fuji öz qarashlirini bayan qilip ötken.

Intérnét téléwiziye söhbet programmisigha yaponiyede közge körün'gen xelq'ara siyasiy mesililer mutexessisi, proféssor génki fuji ependi bilen yaponiyediki dunya Uyghur qurultiyining wekili doktor turmuhemmet hashim teklip qilin'ghan.

Bu heqte ziyaritimizni qobul qilghan dunya Uyghur qurultiyining wekili doktor turmuhemmet bu qétimqi programma heqqide toxtaldi.

Ziyaritimizni qobul qilghan proféssor génki fuji ependi özining bu nöwet bay weqesi heqqide mexsus téléwiziye programmisi ishlesh meqsiti heqqide toxtilip mundaq dédi: “Hazirqi waqitning özide, Uyghur rayonidiki Uyghurlar üstidin élip bériliwatqan basturush we kishilik hoquq depsendichiliki dunya miqyasida aldinqi qatarda turidighan muhim mesililerdin biri bolsimu, biraq bu heqtiki xewerlerni köpinche waqitlarda yaponiye metbu'atlarda uchratqili bolmaydu. Shunga men bu qétim Uyghur rayonida yüz bergen bay weqesini misal qilip turup Uyghurlarning weziyiti yeni Uyghur rayonida xitay hakimiyiti teshwiq qiliwatqandek heqiqiy térrorluq heriketler mewjutmu dégen mesile üstide söhbet we mulahize programmisi teyyarlashni layiq kördüm.”

Proféssor génki fuji sözide yene: “Bir qisim yaponiye metbu'atlirida Uyghurlargha we xitay kompartiyesige a'it mesililerning emeliy ehwalini ashkarilash shunchilik teskin, bezide bu xil ehwallar kishini oygha sélip qoyidu. Shunga biz bu intérnét téléwiziye qanilimiz arqiliq xitay kompartiyesining Uyghurlar heqqidiki tetür teshwiqatlirigha yeni bay weqesidek weqelerni bahane qilip, Uyghurlarni xelq'aragha térrorchi qilip körsitishige taqabil turushqa tirishiwatimiz” dédi.

Doktor turmuhemmet ziyaritimiz jeryanida yene, mezkur téléwiziye programmisi ishlinip tarqitilghandin kéyin, uning yaponiye jem'iyitige bolghan tesiri, körürmenlerning inkasi we génki fuji ependining Uyghur mesilisini yaponiyede anglitishta körsitiwatqan roli heqqide toxtaldi.

Axirida mezkur intérnét téléwiziye programmisini körgen, yaponiyede élip bériliwatqan Uyghur kishilik hoquq pa'aliyitige yéqindin köngül bölüp kéliwatqan yamada bu heqte özining tesiratini bayan qildi.

U mundaq dédi: “Sherqiy türkistanning bay nahiyeside yüz bergen weqe heqqidiki programma nahayiti mukemmel ishliniptu. Buningdiki proféssor fuji ependining, parizhda yüz bergen térror weqesidin kéyin xitayning Uyghurlarni térrorluqqa baghlap qattiq basturushqa ötkenliki we shundaqla ilgirimu 11-séntebir weqesidin paydilinip Uyghurlarni basturghanliqi toghrisidiki bir qisim qarashliri pakit we deliller bilen tepsiliy otturigha qoyuluptu. Bu xildiki Uyghur weziyitige a'it programmilarning ishlinishining yaponiye jem'iyitidiki kishilerning sherqiy türkistanda yüz bergen bu xildiki weqelerni toghra chüshiniwélishigha köp paydisi bolidu dep qaraymen.”

Yaponiye “Ajar” intérnét téléwiziye qanili xususiy igiliktiki qanal bolup, buningda asasliqi yaponiyediki bir qisim tonulghan mutexessis, proféssorlar, yazghuchilar we obzorchilar nöwettiki dunyawi siyasiy mesililer toghrisida söhbet tehlillerni élip baridu.

Yuqiriqi awaz ulinishidin tepsilatini anglang.