Tokyoda Uyghur musapirlar mesilisi toghrisida doklat bérish yighini chaqirildi

Yaponiye Uyghur jem'iyitining re'isi ilham mahmut doklat bermekte. 2016-Yili 30-iyul, tokyo.

30-Iyul tokyoda “Yaponiye asiya erkinliki, démokratiyesini ilgiri sürüsh birliki” teshkilatining uyushturushi bilen Uyghur musapirlar mesilisi toghrisida doklat bérish yighini chaqirildi.

Tokyodiki choda bashi rayonidiki medeniyet merkizi yighin zalida yaponiyediki ammiwi teshkilatlardin biri bolghan “Asiya erkinliki, démokratiyesini ilgiri sürüsh birliki” teshkilatining sahibxaniliqida Uyghur musapirlar mesilisi boyiche doklat bérish yighini chaqirilghan.

Yaponiyediki asiya erkinliki, démokratiyesini ilgiri sürüsh birliki teshkilatining tor bétide bérilgen bu heqtiki xewiride Uyghur musapirlar mesilisi toghrisida mezkur teshkilatning mu'awin re'isi, yaponiye Uyghur jem'iyitining re'isi ilham mahmut alahide teklip bilen doklat bergen.

Yaponiye Uyghur jem'iyitining tor bétidimu bu heqte qisqiche xewer bérilgen bolup, ziyaritimizni qobul qilghan ilham mahmutning bildürüshiche, yighinda aldi bilen u, Uyghur musapirlar mesilisining ötmüshi we hazirqi ehwali shundaqla bu mesililerning kélip chiqish sewebliri üstide toxtalghan.

Ilham mahmut doklatida yene, yéqinqi yillardin buyan taylandta panahlan'ghan Uyghur musapirlarning köpinchisining xitay kompartiyesining diniy bésimigha uchrighanliqtin chet'elge qéchishqa mejburlan'ghanliqini ilgiri sürgen.

Asiya erkinliki, démokratiyesini ilgiri sürüsh birliki teshkilatining re'isi tibetlik proféssor pima garpur yighin heqqide ziyaritimizni qobul qilip:“Doklat bérish yighini nahayiti yaxshi boldi. Uyghur musapirlarning ehwali kishini tolimu azaplaydu. Ilgiri nipalda tibet musapirliri köp idi. Hazir chet'ellerge qéchip panahlinidighan tibet musapirlirining sani kündin-kün'ge azaydi. Buning sewebi xitay tibetlerning chet'ellege qéchish yollirini tosuwetti” dédi.

Mezkur doklat bérish yighini qatnashqan shundaqla yaponiyede élip bériliwatqan Uyghur kishilik hoquq pa'aliyetlirini yéqindin qollap kéliwatqan obzorchi mi'ura kotaro ependi doklat bérish yighini heqqide toxtilip:“Hazirqi waqitning özide Uyghur musapirlar mesilisi toghrisida bu xildiki doklat sözlesh pa'aliyetlirini köprek élip bérishni yaxshi dep oylaymen. Sewebi yéqindin buyan bir qisim kishilerde Uyghur musapirliri süriyediki islam döliti teshkilatigha qatnishish üchün öz yurtliridin qéchiwatidu dégendek qarashlar mewjut. Shunga bu xil qarashlargha toghra chüshenche bérish üchün Uyghur musapirliri heqqide etrapliq doklat bérish tolimu paydiliq dep qaraymen” dédi.

Obzorchi mi'ura kotaro Uyghur musapirlirigha yaponiyening köngül bölüshi mesilisi heqqide toxtilip: “Méningche, yaponiye Uyghur musapirlar mesilisige köngül böldi dégendimu yaponiye peqetla özining tashqi siyasitidin paydilinip Uyghurlar panahlan'ghan döletlerge diplomatik yollar arqiliq ularning xitaygha qayturulmasliqi üchün belgilik derijide tirishchanliq körsitishi mumkin. Lékin musapirlarni qobul qilish mesiliside yaponiye xelq'arada passip döletlerdin biri hésablinidu” dédi.

Yaponiye Uyghur jem'iyitining re'isi ilham mahmutning déyishiche, doklat bérish yighinida Uyghur musapirlirining süriyediki “Islam döliti teshkilati” bilen bolghan munasiwiti toghrisidimu köpligen so'allar otturigha qoyulghan.

Yaponiyede Uyghur musapirlar mesilisige yéqindin köngül bölüp kéliwatqan kishilik hoquq pa'aliyetchiliridin mori akiya xanim mezkur doklat yighini heqqide:“Nöwette yaponiyede Uyghur musapirlar mesilisi metbu'atlardiki qiziq nuqtilardin biri boluwatqan bir peytte, bu heqte etrapliq doklatlar anglitilsa yapon xelqining Uyghur musapirlirigha bolghan qarishida belgilik chüshenche hasil bolidu. Bolmisa, köpinche kishilerde ularning hemmisini islam döliti teshkilatining ezaliri dep qaraydighan xata chüshenche peyda bolup qalidu” dédi.

Melum bolushiche, yéqinda amérikidiki “Yéngi amérika tetqiqat merkizi” namliq teshkilat süriyede islam döliti teshkilatigha qatnashqanlarning terkibige munasiwetlik élan qilghan bir doklatida az dégende yüz neper xitay puqrasining süriyediki islam döliti teshkilatigha qatnashqanliqini we ularning hemmisining Uyghurlar ikenlikini ilgiri sürgenliki toghrisidiki doklat élan qilin'ghandin kéyin, bir qisim yaponlarda Uyghur musapirlar mesilisige nisbeten bashqiche qarashlar shekillen'gen.

Yaponiye Uyghur jem'iyitidin igilishimizche, tokyoda ötküzülgen Uyghur musapirliri mesilisi toghrisidiki doklat bérish yighini shu küni chüshtin kéyin sa'et ikkidin tötke qeder dawam qilghan bolup, yighin'gha her sahe kishiliridin bolup qiriq nechche kishi qatnashqan.

Yuqiriqi awaz ulinishidin tepsilatini anglang.