Almatadiki Uyghur gimnaziyesidin alte oqughuchi “Altun belge” ge érishti
2016.06.21

17-Iyunda almuta shehirining dostluq mehellisige orunlashqan abdulla rozibaqiyéf namidiki 153-mektep-gimnaziyede uning uchumkarlirigha shahadetname tapshurush murasimi bolup ötti.
Uningda sözge chiqqan “Almuta köwrük insha'atliri zawuti” ning mudiri exmetjan sherdinof, jumhuriyetlik “Uyghur awazi” gézitining bash muherriri érshat esmetof, qazaqistan Uyghurlirining jumhuriyetlik étno-medeniyet merkizining ijra'iy mudiri zuxrullam qurwanbaqiyéf, “Inayet” jem'iyetlik birleshmisi re'isi hakimjan arupof we bashqilar mektep uchumkarlirini tebriklep, ulargha aq yol tilidi. Sözligüchiler shundaqla gimnaziyening bu yilqi bir tutash milliy imtihan tapshurushtiki yetken utuqlirini yuqiri bahalidi.
Igilishimizche, mektepni tamamlap, aliy oqush orunlirigha chüshküchilerge memliketning bilim we pen ministirliqi testiqlighan bir tutash milliy imtihan tapshurush wezipisi yüklinidu. Bu öz nöwitide mektep memuriyitidin chong jawabkarliqni, mu'ellimlerdin sapaliq bilim bérishni, oqughuchilardin bolsa, alahide tirishchanliqini telep qilidu.
Gimnaziye mudirining orunbasari we bir tutash milliy imtihan boyiche téxnikiliq katip rena mexpirowaning pikriche, bir tutash milliy imtihan qazaqistanda on ikki yil dawamida oqughuchilarning bilimini tekshürüshning asasiy shekillirining biri bolup qalmaqta. Shu jümlidin mezkur mektep-gimnaziyemu oqutush Uyghur tilida yürgüzülidighan mektepler arisida bir tutash milliy imtihan'gha birinchilerdin bolup qatnashqan, shundaqla uning teshebbuskarliridin biri bolghan.
U mektepning bir tutash milliy imtihan'gha qatniship, yuqiri pa'aliyet élip bériwatqinigha toqquz yil tolghanliqini, yildin-yilgha oqughuchilarning bilim sapasining kötürülüwatqanliqini, ötken yili bu netijilerning yuqiri bolup, ewézof nahiyisi boyiche 1-orun'gha, almuta shehiri boyiche onluqning ichige kirgenlikini éytti.
U mundaq dédi: “Bu yilimu netijilirimiz yuqiri boldi, yeni ottura körsetküchimiz 111,14 payni teshkil qildi. Alte oqughuchimiz “Altun belge” we üch neper oqughuchi “Alahide ülgilik shahadetname” ge tewsiye qilinip, barliqi öz bilimini toluqi bilen delillep chiqti. Mektipimiz ewézof nahiyisi boyiche 2-orunni, almuta shehiri boyiche 4-orunni igilidi. Bu, elwette, oqughuchilarning qabiliyitige baghliq bolushi bilen bir qatarda köpinche shu qabiliyet igilirini tonup bilgen ustazlargha baghliq ikenliki talashsiz. Shundaqla oqughuchilarning barliqi aliy oqush orunlirigha chüshüsh imtihanlirini biriktürüshni közligen bu sinaqta 100 din oshuq bal toplap, dölet hésabigha oqush ümidkarlirining qatarigha qoshuldi. Yene bir alahide tekitlep ötidighan nerse, “Altun belge” rahibiliri ana tilida alghan süpetlik bilimini mana shu bir tutash milliy imtihan bilen delillep kéliwatidu. Bu oqughuchilar üchünla emes, belki ustazlar we mektep memuriyiti üchünmu sinaq boldi.”
R. Mexpirowa mektep we shu oqughuchilarni teyyarlighan ustazlarning bu sinaqtin sürünmey ötüpla qoymay, belki dölet teripidin qoyulghan tapshuruqlarnimu yuqiri derijide orunlap, ata-anilarning ümidini aqlighanliqini, buning barliqining ustazning japaliq emgikining arqisida qolgha kelgenlikini ilgiri sürdi.
Oqughuchilarni bir tutash milliy imtihan'gha teyyarlashta némiler telep qilinidu, némilerge köngül bölüsh kérek?
Buninggha gimnaziyening bir tutash milliy imtihan boyiche rehbiri xizmitini atqurup kéliwatqan nuzugum jelilowa töwendikiche jawab berdi: “Mushu waqit ichide bir tutash milliy imtihanda ders bériwatqan mu'ellimler topini öz kespini söyidighan, shu kesipke wapadar, wijdanliq ustazlar komandisi désem mubalighe bolmas. Sewebi oqughuchini uninggha hertereplime teyyarlash bu chidamliqni, waqitni, mukemmel hertereplime nezeriyiwi bilimni telep qilidighan jeryan. Men bu jeryanni trénérlaning öz tenheriketchilirini musabiqilerge teyyarlighan'gha oxshitimen. Alahide tamaqlinish, uyqu qa'idisi we bashqilar. Bir tutash milliy imtihan shundaqla her bir oqughuchigha shexsiy yandishishni telep qilidighan jeryan. Mu'ellimlerning her bir oqughuchi bilen shexsiy ish élip bérishigha, elwette, mektep memuriyitimu toluq shara'itlar yaritip kéliwatidu. Bu yerde gimnaziye mudirining orunbasari we bir tutash milliy imtihan boyiche téxnikiliq katip rena mexpirowaning atqurghan rolini alahide tekitleshke bolidu, chünki uning oqughuchilar we ata-anilar bilen üzlüksiz ish élip bérishi öz netijisini berdi.”
N. Jelilowa bu yerde ene shu mu'ellimlerge pikirdash bolup, ularni hertereplime qollap-quwwetlep kéliwatqan ata-anilarningmu töhpisi barliqini bildürdi.
Radiyomiz ziyaritini qobul qilghan péshqedem ma'aripchi, pédagog doktor yémélyan hoshurof almuta shehiri we almuta wilayitide Uyghur tilida bilim béridighan tejribilik mekteplerning yoq emeslikini otturigha qoydi. U mezkur gimnaziyening bir tutash milliy imtihanda mundaq utuqlargha yétishtiki sewebini chüshendürdi.
U mundaq dédi: “153-Mektepning mudiri besh-alte yil boldi, asasen, imtihan'gha kiridighan penler boyiche memliketlik we rus tilida kadirlarni puxta teyyarlighanning netijiside, balilarning köpi yuqiri oqush orunlirigha chüshüp, özlirining puxta bilimining bar ikenlikini körsitiwatidu. Bu yilimu yil küni boyiche imtihan'gha qatnashqan balilarning ottura bali 111 boldi. Bu qazaqistanda eng yaxshi körsetküch. Omumen bu mektepning ishining netijisini biz bashqa mekteplerge misal rétide keltürüwatimiz.”
Melum bolushiche, shawket ömerof bashquruwatqan bu mektepni ela bahalargha tamamlighan madina shükür, ayimgül turghanowa, ilknura ozxan, dilnur abuleziz, bedinur ayzézi, karina ermidinowagha “Altun belge” tapshurulup, ulargha alahide hörmet bildürüldi.
Murasimda sözligüchiler ana tilida bilim éliwatqan Uyghur baliliriningmu bashqa tilliq mekteplerdin héch qélishmay, yuqiri netijilerni qolgha keltürüshke qabil ikenlikini alahide tekitlidi.