Shiwitsiyede xitayning pen-téxnka namida élip barghan sodisi pash boldi

Xitay da'iriliri shiwétsiyediki eng dangliq “Padishah aliy téxnika nistotik t h” gha qarashliq tetqiqat merkizi bilen téxnika jehette hemkarlishish bahanisi bilen yéqinliship, shiwétsiyening “Jas” namliq urush ayropilanigha ishlitilidighan kompyutér programmisini sétiwalmaqchi bolghan sodisi ashkarilinip shiwitsiyede qattiq ghulghula qozghidi.

Yawropa birlikige eza döletler 25 yildin buyan, xitay hökümitini “Diktator hökümet”dep békitip, qoral-yaraq we herbiy téxnika émbargosi yürgüzüp kelgen idi.

Xitay da'iriliri sherqi türkistan, tibet xelqlirining kishilik hoquqlirini  éghir depsende qilghan kishilik hoquqi nachar dölet qatarida bolghachqa, bolupmu tiyen'enmin weqesidin kiyin shiwétsiye xitayni herbiy téxnika bilen teminlimeslikke parlaménttin jiddiy qarar chiqarghan bir dölet.

Shiwétsiyediki xitay elchixanisi bu mesilige inkas qayturup, özlirining bu sodida  peqet pen-téxnika jehettin hemkarliq élip baridighanliqini, özlirining dunya tinchliqigha töhpe qoshuwatqan dölet ikenlikini,bu téxnikini herbiy hazirliqlargha ishletmeydighanliqini otturigha qoyup aqlashqa urundi.

3-Séntebirdiki téléwizor,radi'o,gézit xewerliride xitayning pen-téxnka namida herbiy hazirliqlirini kücheytmekchi dégen mawzularda xewer bash téma bolup,shiwitsiyede qattiq ghulghula qozghidi.

Bu mesilige qarita shiwétsiyediki öktichi partiyelerdin sotsiyal démokratlar partiyisi we yéshillar partiyisi xitaydek bir diktator döletning pen-téxnika namida her xil hemkarliqqa qarita diqqetsizlik qilghan, dölet mudapi'e ministirliqini parlaménttiki munasiwetlik nazaret qilish orginigha ustidin erz sundi.

Biz bu munasiwet bilen köz qarishini élish üchün shiwitsiyede turushluq dunya Uyghur qurultiyining bayanatchisi dilshat rishitni ziyaret qilduq.

U ziyaritimizni qobul qilip xitayning pen -téxnika hemkarliq namida élip barghan, qilmishigha qarita köz qarishini mundaq ipadilidi.

U yene shiwétsiyening bir démokratik dölet ikenlikini,kishilik hoquqni, iqtisadi menpe'ettin yuqiri ornida qoyidighanliqini mundaq ipadilidi.

Axirda xitayning bu sodini emelge ashuralmay diplomatiye jehette bir sürkilish élip kélermu dégen so'alimizgha dilshat rishit mundaq dédi.