Tokyodiki tibet qozghilingining 57 yilliqini xatirilesh yighinida Uyghur mesilisi otturigha qoyuldi

Ixtiyariy muxbirimiz haji qutluq qadiri
2016.03.11
yaponiye-tokyo-tibet-qozghilang-uyghur-2016.jpg Tokyoda ötküzülgen tibet qozghilingining 57 yilliqini xatirilesh pa'aliyitidin bir körünüsh
RFA/Haji Qutluq Qadiri


10 - Mart, tokyoda ötküzülgen tibet qozghilingining 57 yilliqini xatirilesh pa'aliyitide Uyghur mesiligimu orun bérilgen.

Dunyaning her qaysi jaylirida yashawatqan tibetler 1959 - yili 10 - mart tibette kötürülgen xitay kompartiyesige qarshi qozghilangning 57 yilliqini xatirilewatqan bir künde, tokyoda pa'aliyet élip bériwatqan asiya erkinliki we démokratiyisini ilgiri sürüsh birleshmisining teshkillishi bilen tibet, Uyghur, mongghul qatarliq milletler birliship mezkur qozghilangni xatiriligen.

Tokyoning kanda rayonidiki bir yighilish zalida élip bérilghan mezkur yighin shu yer waqti kech sa'et altidin sekkiz yérimgha qeder dawamlashqan.

Tibet qozghilingini xatirilesh pa'aliyitide yaponiye asiya erkinliki we démokratiyesini ilgiri sürüsh birleshmisining re'isi pima garpur, yaponiye Uyghur jem'iyitining re'isi ilham mahmut, mongghul teshkilatidin daychin qatarliqlar söz qilghan.

Tibet wekili pima garpur xatirileshte tibet qozghilingining kélip chiqish sewebliri, tibetning rohaniy dahiysi dalay lamaning wetinidin ayrilishi we shundaqla öz a'ilisining hijret hayati toghrisida toxtalghan.

Ziyaritimizni qobul qilghan pima garpur: “Wetinimiz tibet 57 yilidin buyan xitay kompartiyisining ishghaliyitide bolghanliqidin xelqimizning we shundaqla rohaniy dahiymiz dalay lamaning yüriki hesrette. Bizla emes elwette, xitay kompartiyesining mustemlikisige uchrighan sherqiy türkistan, jenubiy mongghuliyemu bar. Shunga bu üch millet öz - ara hemkarliship birlikte öz wetinimizni qurush üchün tirishiwatimiz” dédi

Kishilik hoquq pa'aliyetchisi pima garpur bügünki pa'aliyette söz qilghan tokyo uniwérsitétining proféssori sakayning doklati heqqide toxtilip: “Proféssor sakay birinchi dunya urushidin kéyin impériyilerdin qutulup musteqil bolghan yawropa döletlirining tarixi we shundaqla ikkinchi dunya urushidin kéyin mustemlike qilinip kéyin musteqil bolghan eller toghrisida toxtaldi. U doklatida, xitay kompartiyesidin ibaret bu hakimiyet aghdurulghandila uning mustemlikisidiki döletlerning musteqilliqqa érishish éhtimalliqining yuqiriliqini, xitaydiki mustemlike qilin'ghan döletlerning musteqilliqini qolgha keltürüshige yapon xelqiningmu köngül bölüshi we hemkarlishishining zörürlükini tekitlidi” dédi.

Tibet qozghilingini xatirilesh pa'aliyitide sözge teklip qilin'ghan yaponiye Uyghur jem'iyitining re'isi ilham mahmut özining doklati heqqide toxtaldi. U doklatida Uyghur mesilisi heqqide alahide toxtilip ötkenlikini bildürdi.

Yaponiye Uyghur jem'iyitining re'isi ilham mahmut sözde
Yaponiye Uyghur jem'iyitining re'isi ilham mahmut sözde

Yaponiyediki jenubiy mongghul kishilik hoquq teshkilatining wekili daychin xatirilesh pa'aliyitide söz qilip nöwettiki ichki mongghul aptonom rayonidiki kishilik hoquq mesililiri heqqide toxtalghan. U ziyaritimizni qobul qilip: “Men doklatimda asasen xelq'arada qollashqa érishiwatqan tibet, Uyghur kishilik hoquq mesililirige sélishturghanda, jenubiy mongghuliyediki mongghullar mesilisige xelq'ara jem'iyetning köngül bölüshining yéterlik bolmaywatqanliqini, shunga, hemme birdek tibet, Uyghur mesilisige oxshash, bizning mesilimizgimu köngül bolushni telep qildim” dédi.

Ilham mahmutning éytishiche, xatirilesh pa'aliyiti jeryanida yene bir qisim yaponlar teywenning sabiq prézidénti li déngxüyning xitay dölitining kelgüsi heqqidiki bir qisim qarashlirini otturigha qoyup, bu heqte tibet, Uyghur, mongghul wekillirining qarashliri bilen ortaqlashqan.

Tokyoda ötküzülgen tibet qozghilingining 57 yilliqini xatirilesh pa'aliyitige yene yaponiye parlamént ezaliridin bir qisim nopuzluq kishilermu qatnashqan.

Yuqiriqi awaz ulinishidin tepsilatini anglang.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.