Chứng khó tiêu (phần 2)

Vậy có cách nào chữa trị hiệu quả đối với chứng khó tiêu? Tác dụng của các thuốc sủi bọt trị khó tiêu trên thị trường ra sao? Sử dụng thừơng xuyên có gây hại gì không? Khi ăn không tiêu thì cần xử trí như thế nào?

Bác sĩ Bùi Xuân Dương, chuyên khoa gan, bao tử, đường ruột, Chủ Tịch Hội Y Sĩ Miền Nam California, sẽ trả lời những thắc mắc đó và đem đến cho chúng ta những lời khuyên giúp ngăn ngừa hoặc phòng tái phát chứng đầy hơi, khó tiêu, trong nội dung chương trình hôm nay.

Thông thường nếu các cụ lớn tuổi hơn một chút thì chúng tôi vẫn thường cho thuốc gọi là pancreatic enzyme, là mình dùng chất enzym để giúp cho tiêu hoá thức ăn bài tiết từ tuỵ tạng.

BS Bùi Xuân Dương

Điều trị chứng khó tiêu

Trà Mi : Chứng khó tiêu được điều trị ra sao, thưa Bác Sĩ?

BS Bùi Xuân Dương : Khó tiêu thì tuỳ theo nguyên nhân. Thông thường nếu các cụ lớn tuổi hơn một chút thì chúng tôi vẫn thường cho thuốc gọi là pancreatic enzyme, là mình dùng chất enzym để giúp cho tiêu hoá thức ăn bài tiết từ tuỵ tạng.

Nếu mà bệnh nhân đó có thêm triệu chứng ợ chua nữa thì chúng ta có thể cho bệnh nhân uống thứ thuốc chống chất acid.

Thuốc chống chất acid thì ai ai cũng có thể mua ở chợ như maalox, tagamet, v.v. uống vô thì tự nhiên cơ thể sẽ bớt. Có một phương pháp nữa là thuốc than (jacoblet) được dùng lâu năm lắm rồi nhưng mà thực ra đây vẫn là một trong những thứ thuốc rất tốt để chữa trị những bệnh nhân có chứng đầy bụng mà dùng thuốc nào cũng không hết được.

Trà Mi : Thưa, Bác Sĩ nói là việc dùng thuốc có cái là cần phải có toa bác sĩ và có những loại thuốc có thể bệnh nhân tự mua, nhưng mà đối với những loại thuốc bệnh nhân tự mua thì có cần đặc biệt lưu ý điều gì hay không? Xin Bác Sĩ một vài lời khuyên về cách sử dụng thuốc cho hợp lý.

BS Bùi Xuân Dương : Thật ra những loại thuốc mà bệnh nhân mua không cần toa thuốc đều được chứng minh là tương đối an toàn, trừ khi mình dùng quá liêu lượng mà thôi. Người Việt Nam chúng ta ngoài thuốc tây còn có thuốc ta thì cái thuốc ta mà người ta dùng nhiều nhất là nghệ. Họ nghĩ rằng nếu trong bao tử có vết thương thì họ có thể dùng đến chất nghệ. Nhưng chất nghệ may mắn là nó không ngấm vào trong cơ thể chúng ta.

Loại thuốc mà bệnh nhân mua không cần toa thuốc thì nếu quý vị dùng trong vòng 2 tuần hay 3 tuần mà không thấy triệu chứng suy giảm thì nên đi bác sĩ ngay để xem có những nguyên nhân nào khác nguy hiểm hơn không.

BS Bùi Xuân Dương

Nếu có một số người họ uống nghệ mà nó bớt thì chúng ta uống cũng được, nhưng mà không có một tài liệu nào cả, nhưng mà chúng tôi cũng thấy rằng chất nghệ không có ngấm vào trong máu nên ta uống không sao. Còn những loại thuốc mà bệnh nhân mua không cần toa thuốc thì nếu quý vị dùng trong vòng 2 tuần hay 3 tuần mà không thấy triệu chứng suy giảm thì nên đi bác sĩ ngay để xem có những nguyên nhân nào khác nguy hiểm hơn không.

Trà Mi : Dạ. Thế nhưng có những người họ đã sử dụng thứ thuốc mua tại quầy quá nhiều, quá thường xuyên và lâu dài thì có thể mang lại cho họ những tác dụng phụ như thế nào không, thưa Bác Sĩ?

BS Bùi Xuân Dương : Vâng, có. Nếu họ dùng những thứ thuốc ở ngoài mà không đúng và dùng lâu dài quá thì nó có thể gây ra một số phản ứng phụ. Nhưng mà ngoài những phản ứng phụ thì họ có thể làm chậm trễ đi sự khám phá những nguyên nhân có thể chữa trị được;

chẳng hạn như là có thể những triệu chứng đầy bụng, sình hơi khó chịu gây ra bở lở loét bao tử. Nếu mình không chữa trị con vi trùng gây lở loét bao tử thì nó có thể làm cho bệnh nhân ung thư bao tử sau này.

Trà Mi : Đối với những người bị chứng khó tiêu thì cách xử trí tại nhà như thế nào? Bác Sĩ có thể hướng dẫn bệnh nhân phương pháp tự săn sóc khi bị chứng này không, thưa Bác Sĩ?

Thông thường chúng ta có thể bắt đầu bằng những thức ăn ít mỡ, đừng chua quá. Trước coi thử mình ăn cái nào mà cơ thể mình chịu, tiêu hoá được, từ từ mình thêm mỗi ngày một loại thức ăn mới

BS Bùi Xuân Dương

BS Bùi Xuân Dương : Ở nhà thông thường chúng ta có thể bắt đầu bằng những thức ăn ít mỡ, đừng chua quá. Trước coi thử mình ăn cái nào mà cơ thể mình chịu, tiêu hoá được, từ từ mình thêm mỗi ngày một loại thức ăn mới để xem thử coi thức ăn nào mà mình ăn nó làm cho mình khó chịu. Nếu mà thức ăn nào ăn vào cũng làm cho mình khó tiêu cả thì đó là một triệu chứng không tốt.

Nếu mình ăn, chẳng hạn mình thấy ăn một cái chả giò thì không sao nhưng mà ăn 2 cái chả giò thì người khó chịu lắm, thì có thể cái đó là triệu chứng của sạn trong túi mật. Sạn trong túi mật thông thường nó làm cho chúng ta rất là đau nhưng đôi khi có thể nó chỉ làm bệnh nhân rất là khó chịu khi mỗi lần ăn dầu ăn mỡ nó không tiêu.

Trà Mi : Thế khi nào thì bệnh nhân nên tìm đến bác sĩ?

BS Bùi Xuân Dương : Quan trọng nhất là nếu mà cảm thấy vấn đề ăn uống trở nên một cực hình, hoặc quý vị xuống ký, hoặc người mệt mỏi, hay là ăn một chút thôi mà bụng bỗng nhiên no ngay, thí dụ từ đó tới giờ mỗi bữa cơm ăn được 3 chén cơm nhưng hôm nay ăn được 1 chén rưỡi hay là một nửa chén rồi cảm thấy không ăn được nữa, thì phải đi bác sĩ ngay.

Lời khuyên cho những người bi chứng khó tiêu

Trà Mi : Dạ vâng. Bác Sĩ có lời khuyên nào dành cho những bệnh nhân bị chứng khó tiêu không, hoặc là khi họ đã mắc phải chứng này thì có cách nào để tránh cho không bị tái phát thường xuyên không?

Quan trọng nhất là nếu mà cảm thấy vấn đề ăn uống trở nên một cực hình, hoặc quý vị xuống ký, hoặc người mệt mỏi, hay là ăn một chút thôi mà bụng bỗng nhiên no ngay,  thì phải đi bác sĩ ngay.

BS Bùi Xuân Dương

BS Bùi Xuân Dương : Vấn đề quan trọng nhất là ăn uống đúng giờ đúng giấc và tập thể dục đều đặn. Khi mà tập thể dục đều đặn thì nó giúp cơ thể chúng ta cái gì cũng toàn hảo hơn, trong đó có vấn đề hệ thống tiêu hoá.

Nhưng mà chớ có tập thể dục trước khi ăn hoặc là tập thể dục ngay sau khi ăn. Rồi nếu quý vị uống được rượu thì một chút rượu đỏ có thể kích thích sự bài tiết những men trong đường ruột giúp cho bệnh nhân dễ tiêu hoá hơn. Tuy nhiên, một số bệnh nhân khi mà uống rượu vô nó làm cho bao tử họ chóng ợ chua hơn thì những bệnh nhân dó chúng tôi khuyên nên đổi, chẳng hạn có nhiều người họ uống đỏ thì không sao mà đổi qua rượu trắng thì lại bị ợ chua hay ngược lại.

Nói tơi men đường ruột thì những bệnh nhân nào mà vì một lý do nào đó phải uống thuốc trụ sinh thì chúng tôi vẫn khuyên là nên uống thêm những men đường ruột. Và gần đây nữa thì người ta nói nhiều về vitamin D, thì vitamin D khi mà thiếu thì nó có thể gây ra một số triệu chứng khác liên quan tới vấn đề hấp thụ thức ăn làm cho chúng ta dễ bị khó chịu về đường tiêu hoá.

Thành ra nếu mà quý vị thử làm những cách thức thông thường như vậy mà triệu chứng không khả quan hơn thì nên đi bác sĩ để cho họ thử máu và thử những cái test khác nhau.

Vitamin D khi mà thiếu thì nó có thể gây ra một số triệu chứng khác liên quan tới vấn đề hấp thụ thức ăn làm cho chúng ta dễ bị khó chịu về đường tiêu hoá.

BS Bùi Xuân Dương

Trà Mi : Nhân Bác Sĩ nói về việc dùng một cốc rượu nhỏ trước bữa ăn hoặc trong bữa ăn thì có thể giúp kích thích tiêu hoá thì có nhiều người khi mà bị khó tiêu thì họ tìm những thức uống có gas như là nước ngọt hoặc bia vì họ nghĩ rằng uống vào thì nó làm cho họ ợ lên thì có thể giúp tiêu hoá, vậy việc này có đúng không, thưa Bác Sĩ?

BS Bùi Xuân Dương : Một số bệnh nhân của chúng tôi mỗi lần ăn xong mà bụng đầy hơi làm họ khó chịu thì họ uống một chất có gas làm cho ợ hơi lên thì họ thấy không bị sình bụng nữa, thì nếu mà chữa trị như vậy mà bớt thì cũng được. Nhưng mà nếu chữa như vậy mà càng ngày càng bị nặng hơn thì phải nên xem thử mình bị triệu chứng gì.

Trà Mi : Hỗi nãy Bác Sĩ nói những lời khuyên giúp tránh chăng khó tiêu thì nhiều người muốn hỏi thăm là giờ giấc cách nhau giữa bữa ăn và giấc ngủ như thế nào để giúp cho sự tiêu hoá được tốt nhứt?

BS Bùi Xuân Dương : Đây là một vấn đề rất là quan trọng cho nhiều người bị bệnh ợ chua. Nếu mà bị ợ chua thì không nên ăn xong rồi ngủ ngay mà phải ít nhất 3-4 tiếng đồng hồ để cho thức ăn được tiêu hóa. Thực ra sau khi ăn xong chúng ta đi nằm ngay thì thức ăn có thể chạy ngược lên thực quản và nó làm cho chúng ta bị những triệu chứng của bệnh ợ chua.

Vì vậy chúng tôi vẫn khuyên bệnh nhân ăn xong thì nên đi bộ nhẹ nhẹ thôi chứ không nên tập thể dục để cho thức ăn được tiêu hoá. Nhiều khi bệnh nhân ăn xong là ôm cái tivi ngồi xem...

Trà Mi : Điều đó có ảnh hưởng gì không, thưa Bác Sĩ?

BS Bùi Xuân Dương : Có chứ. Nếu mà làm như vậy thì sự tiêu hoá thức ăn khó khăn hơn một chút khi mà mình ăn xong rồi ngồi một chỗ, mà nên đi bộ nhè nhẹ cho có thể được thoải mái hơn.

Trà Mi : Tức là có một chút vận động, có thể là đi xung quanh nhà, đi tới đi lui làm công việc nhà nhè nhẹ.

BS Bùi Xuân Dương : Vâng. Tại vì khi mình ngồi thì bụng mình bị quặp lại  làm cho bao tử không có chỗ để giản ra nên làm cho mình khó chịu hơn. Khi mình đi đứng thì hơi ở trong ruột có thể được thả ra ngoài thì mình đỡ bị sình bụng hơn.

Vì vậy chúng tôi vẫn khuyên bệnh nhân ăn xong thì nên đi bộ nhẹ nhẹ thôi chứ không nên tập thể dục để cho thức ăn được tiêu hoá. Nhiều khi bệnh nhân ăn xong là ôm cái tivi ngồi xem...

BS Bùi Xuân Dương

Rất là quan trọng vì đây là vấn đề y tế. Khi mình ăn uống thì mỗi một lần mình nuốt thức ăn là mình nuốt vào một tí hơi. Khi hơi đó vào trong cơ thể thì hoặc là mình ợ ra ngoài hoặc là mình đánh rấm xả hơi ra sau thì nó sẽ giúp đỡ được vấn đề sình bụng. Nếu mà cứ giữ hơi trong bụng thì sẽ bị khó tiêu, khó chịu.

Trà Mi : Về thức ăn thì hỗi này Bác Sĩ nói nên tránh những thức ăn nhiều dầu mỡ vì nó sẽ gây ra triệu chứng khó tiêu, nhưng mà có những loại thức ăn nào giúp trị hoặc làm giảm chứng khó tiêu không?

BS Bùi Xuân Dương : Nếu bệnh nhân thiếu men đường ruột thì nên ăn yaourt vì trong yaourt có một số men đường ruột cho nên có một số bệnh nhân ăn yaourt thì dễ tiêu. Có nhiều người ăn thức ăn hơi chua một chút để cho dễ tiêu.

Có nhiều người uống các loại nước trái cây (nước sinh tố) để giúp tiêu hoá. Nhưng mà chúng tôi khuyên là nếu mà bệnh thì phải chữa lý do tại sao nó làm cho ta dễ bị. Về thức ăn chúng tôi khuyên ăn đầy đủ, ăn đều hết mỗi thức ăn.

Trà Mi : Cảm ơn Bác Sĩ rất nhiều về những thông tin rất đầy đủ và bổ ích cho chương trình ngày hôm nay.