Әлишир өмәрниң чемпийон болуши ашкарилиған һәқиқәтләр

Хитай башқурушидики “шинҗаң гезити” ниң 22-авғусттики хәвиридә ейтилишичә, моңғулийәниң уланбатор шәһиридә өткүзүлгән 2023-йиллиқ шәрқий асия яшлар тәнһәрикәт мусабиқисидә әмдила 17 яшқа киргән әлишир өмәр 200 метирға йүгүрүш мусабиқисидә чемпийон болған. Хәвәрдә униң чемпийон болғандин кейин хитайниң бәш юлтузлуқ қизил байриқини йепинчақлап мунбәргә чиққанлиқи униң шәрәп қучқанлиқидинму бәкрәк гәвдиләндүрүлгән.

Хәвәрдә ейтилишичә, 2006-йили бай наһийәсидә туғулған әлиширни 2022-йили хитай мәшқавуллири “байқиған вә көңүл қоюп тәрбийәлигән” . Нәтиҗидә у хитай “мәшқавулларниң рәһбәрликидә” тезла уйғур диярида өткүзүлгән мусабиқиләрдә бирнәччә қетим рекортни бузуп, йеңи нәтиҗә яратқан. Униң мәшқавуллиридин җаң яң бу һәқтә сөз қилип: “бу йил 11-айда өткүзүлидиған мәмликәтлик яшлар мусабиқисидә униң техиму яхши нәтиҗә қазинишиға ишәнчим камил” дегән.

Уйғур дияридики зор тутқунда уйғурларниң мәдәнийәт, маарип вә тәнтәрбийә саһәсидә көзгә көрүнгән нурғун сәрхиллири лагерларға вә түрмиләргә қамалған болуп, бу түпәйлидин хитай һөкүмити изчил хәлқараниң тәнқидигә учрап кәлгән иди. Хитай һөкүмити бу хил тәнқидләрни инкар қилиш мәқситидә бир қисим уйғур тәнтәрбийә чолпанлирини оттуриға чиқирип өзлириниң образини пәрдазлашқа урунған. Шу қатарда 2022-йили февралда бейҗиңдики қишлиқ олимпик мусабиқисидә тәнтәрбийә саһәсидә һечқандақ нам чиқирип бақмиған муз тейилиш маһири дилнигар илһамҗанни бирдинла “олимпик мәшилигә от яққучи чолпан” қилип көтүрүп чиққан һәмдә хәлқарада зор ғулғулиға сәвәб болған иди. Әмдиликтә уларниң әлишир өмәрниң йүгүрүш түридики нәтиҗисини хитай қизил байриқи билән зорлап бағлимақчи болуши хитай һөкүмитиниң әнә шу хил урунушлириниң давами, дәп қаралмақта. Техиму муһими, бу һал хитай һөкүмитиниң бәзи тәнтәрбийә түрлиридә йәнила уйғурларға тайинишқа мәҗбур икәнликини, әмма “бир чалмида икки пахтәк” тактикиси бойичә бу һални йәнә өз нөвитидә өз тәшвиқатлириға қорал қиливатқанлиқиниму ашкарилимақта.