Хитай һөкүмити 16-авғуст күни «ақ ташлиқ китаб» елан қилип, өзиниң 2 милйондәк уйғур, қазақ вә башқа мусулманларни лагерларға қамаш сияситини террорлуқ вә әсәбийликкә қарши турушниң «үнүмлүк усули вә чариси» дәп ақлиған. Бу хитай һөкүмитиниң мушу йил ичидә уйғурлар һәққидә 3-қетим ақ ташлиқ китаб елан қилишидур.
Хитай һөкүмити техи йеқиндила «шинҗаңға даир бир қанчә тарихи мәсилә» намлиқ ақ ташлиқ китаб елан қилип, уйғурларниң мусулманлиқи вә түркий хәлқ икәнликигә соал қойған иди. Хитай дөләт кабинети ахбарат ишханисиниң җүмә күни елан қилинған «шинҗаңдики кәспий техника маарипи тәрбийиләш хизмити» намлиқ ақ ташлиқ китабида «кәспий техника тәрбийиләш мәркәзлири» намидики бу лагерларниң «кәспий тәрбийиләш хизмитини қанат яйдуруш арқилиқ террорлуқ, әсәбийликниң бих тартип ямраш муһити вә шараитини йоқитип, террорлуқ һәрикәтләр көп йүз бериштәк вәзийәтни үнүмлүк чәклигәнлики», «террорлуққа қарши туруп, әсәбийликни түгитиш күришиниң басқуч характерлик муһим ғәлибисигә еришкәнлики» тәкитләнгән. Лекин ақ ташлиқ китабта бу һәрикәттә уйғур хәлқиниң қанчилик бәдәлләрни төлигәнлики, қанчилик кишиниң лагерларда йетиватқанлиқи вә қанчә кишиниң қоюп берилгәнлики тилға елинмиған.
Америка ташқи ишлар министирлиқиниң илгири сүрүшичә, нөвәттә 800 миңдин 2 милйонғичә уйғур хитай һөкүмити «кәспий тәрбийиләш мәркәзлири» дәп тәрипләватқан йиғивелиш лагерлирида тутуп турулмақта икән. Америка ташқи ишлар министирлиқиниң әмәлдарлири илгири бу лагерларниң террорлуқ билән һечқандақ алақиси йоқлуқи, униң уйғур миллий кимликигә қаритилғанлиқини илгири сүргән иди.
Ақ ташлиқ китабта йәнә хитай һөкүмити «диний ашқун күчләрниң етиқадчи аммини қутритип, дөләт тил-йезиқини өгинишигә тосқунлуқ қилиши, заманиви илимни чәткә қеқиши, ‹шәриәт вә аилә қанунлири' ни бурмилап һәм тоқуп чиқирип, буни өзлириниң һәрикәт мизани қилиши, дөләтниң асаси қануни вә қанунлириға қарши туруп, тәқдирчиликни тәрғиб қилиши, етиқадчи аммини қаймуқтуруп, уларниң кәспи маһарәт өгинип ишқа орунлишиши, иқтисади әһвалини өзгәртиши вә өз иқтидарини тәрәққий қилдурушиға тосқунлуқ қилиши» арқисида уларға қарита «тәрбийә елип бериш» ниң зөрүр мәсилисигә айланғанлиқи тәкитләнгән.
Хитай һөкүмитиниң мәзкур ақ ташлиқ китаби бәзи нопузлуқ хәлқара таратқулар лагердики тутқунларниң тоқумичилиқ вә вә кийим-кечәк завутлирида мәҗбурий әмгәккә селиниватқанлиқини ашкарилаватқан бир мәзгилдә елан қилинди. Йеқинда америкадики бәзи ширкәтләр лагердики тутқунларни әмгәккә селиватқан бу кархана, завутлар билән болған мал заказ қилиш тохтамлирини бикар қилған иди.
