Оттура-шәрқ көзи: "хитайниң уйғур ирқий қирғинчилиқиға қарши һәрикәткә өтүш вақти кәлди"

Мухбиримиз әркин
2020-02-28

Әнглийәлик язғучи вә жорналист йонә ридлей "оттура-шәрқ көзи" торида мақалә елан қилип, хитайниң корона вирусида хәлқара һәмкарлиққа баш әгкәнлики, әмди хәлқараниң уйғур ирқий қирғинчилиқиға қарши һәрикәткә өтүш вақти кәлгәнликини билдүрди. Униң тәкитлишичә, вухәндә партлиған корона вирусида хитай дуняниң диққәт нуқтисиға айлинип, бейҗиң һөкүмити бәзи шәһәр-базарларни қамал қилиштәк кәскин тәдбирләрни қоллинишқа мәҗбур болған. Әгәр хәлқара җәмийәт корона вирусида һәмкарлашқандәк хитайниң уйғурларға қарита елип бериватқан ирқий қирғинчилиқиға қарши һәмкарлашса, хитай һөкүмити бу бесимға бәрдашлиқ берәлмәйдикән.

Йонә ридлей "хитай корона вирусида дуняви һәмкарлиққа баш әгди, әмди уйғур қирғинчилиқида һәрикәткә өтүш вақти кәлди" мавзулуқ мақалисидә, әгәр хәлқара җәмийәтниң бу мәсилидә хитай билән һәмкарлашса дозақ азабидики миңлиған кишиләрни қутқузувалидиғанлиқини билдүргән. Униң тәкитлишичә, "хәлқара җәмийәт бирләшкән дөләтләр тәшкилати арқилиқ охшашла пухта инсанпәрвәрлик усулини қоллинип, бейҗиңни уйғур мусулманлириға тутқан позитсийәсини өзгәртишигә мәҗбурлиши керәк" икән. Униң тәкитлишичә, "әгәр дуня таҗисиман вирусиға күчлүк позитсийә билдүргән болса, у һалда уйғурлар үчүнму шундақ қилиши, уйғурларға қаритилған бастуруш, кәң көләмдә қийнаш вә тәрбийәләшни ахирлаштуруши керәк" икән. Униң қәйт қилишичә, "хитайдики балиларни өз ичигә алған мусулманлар топиға қилинған зулумниң көлими кишини һәйран қалдуридикән. Әгәр б д т орнидин дәс туруп бейҗиңниң қолини қайриса, буниң һәммисигә әтила хатимә берилидикән."