“Tarix we bügün” (24 - iyun)

Uyghurlarning bügünki türkiye zéminige köchüp kélishi qedimiy tarixqa ige. Emma türkiyining qeyseri shehiridiki türkistan mehelliside turiwatqan 170 a'ile Uyghurning köchüsh hékayisi 1961 - we 1963 - yilliriggha toghra kélidu. Ular shu yillarda ghulja, qeshqer we yeken qatarliq jaylardin kelgen idi. Bu Uyghurlar 6 - ayning 20 - 21 - künliri qeyseride pa'aliyet ötküzüp ana wetinidin ayrilishining 51 yilliqini xatirilidi.

Hazir türkiyining qeyseri shehride yashawatqan Uyghurlar 1961 - yili bilen 1963 - yili ikki guruppa halida wetinidin ayrilghan. 1961 - Yili ayrilghanlarning köpi yekenlik, 1963 - yili wetinidin ayrilghanlar bolsa ghulja we qeshqerlik iken. Bular afghanistan'gha kélip bir mezgil turghan. Afghanistanda turiwatqan mezgilde sherqiy türkistan azadliq teshkilatini qurghan. Kéyin afghanistanda dawamliq turushi her jehettin qiyinlashqan. Netijide, ular birleshken döletler teshkilatigha iltimas sunup, b d t arqiliq 1965 - yili ayropilan bilen türkiyige élip kélin'gen.

Bu Uyghurlar türkiyining paytexti enqerediki esenbogha ayrodromigha kelgen waqtida türkiye bash ministirlik rehberliri bularni dölet murasimi bilen kütüwélip, bügünki qeyseri wilayitige élip kélip öy sélip bérip jaylashturghan. Türkiye hökümiti yene ularni xizmetke orunlashturghan hemde Uyghur a'ilelerge türkiyining famile qollinish qa'idisi boyiche batuxan, tengritaghli, köktürk, tümtürk, altayli dégen'ge oxshash famile isimlirini bergen.

Bu Uyghurlar néme üchün afghanistanni tallighan? kéyin néme üchün afghanistandin waz kéchip türkiyige kelgen? bu Uyghurlarning türkiyige köchüp kélish jeryanidiki sergüzeshtiliri qandaq? bu heqte melumat élish üchün bu sergüzeshtilerni öz beshidin ötküzgen amanullah ependi bilen söhbet élip barduq.