Uyghur diyarida ötken yilidin buyan "Pantürkizm we pan'islamizmgha zerbe bérish" tin ibaret bu toqmaq kishilerning béshida pulanglashqa bashlidi.
"Inqilabi sherqiy türkistan géziti" 1944-yili, 12-noyabir küni ghuljida sherqiy türkistan jumhuriyiti qurulup, bir heptidin kéyin neshr qilinishqa bashlighan.
1947-Yili, 8-ayda exmetjan qasimi bashchiliqidiki ili terep wekillirining ürümchidin ghuljigha kétishi bilen milliy birleshme hökümet buzuldi.
1946-Yili, 1-iyul küni sherqiy türkistan jumhuriyiti terep bilen xitay gomindang merkizi hökümiti wekillirining qatnishishi bilen ürümchide birleshme hökümet quruldi.
Sherqiy türkistan jumhuriyiti hökümiti bilen xitay gomindang merkizi hökümiti birleshme hökümet qurulghandin kéyin, qoralliq milliy azadliq inqilab keskin siyasiy küresh dewrige kirgen.
Xitayning lagérliri ikkinchi dunya urushi mezgilidiki gitlér fashizmi qurghan yighiwélish lagérlirigha oxshitildi.
"Buryat heqiqiti" namliq gézit exmetjan qasimi qatarliqlarning sirliq ölümi heqqidiki söhbet xatirisini élan qildi.
69 Yildin buyan bu weqe Uyghur we bashqa milletlerning neziride, hetta xelq'aradiki Uyghur éli tarixigha qiziqquchilarning neziride "Sirliq ayropilan qazasi" süpitide qarilip kelmekte.
Siyasetshunas qehriman ghojamberdi ependining pikriche, exmetjan qasimi eserlirining qayta neshr qilinishi chong yéngiliq iken.
Uyghur diyarining tarixtiki sehiye, saqliqni saqlash ishliri ötken esirning 40-yilliridin bashlap rawajlinish basquchigha kirgen.
Yashlar teshkilati we xelq inqilabi partiyesining tarqitiwélishi heqqide
Batur ershidinof: biz inqilabimizning ghelibisi üchün sowét ittipaqigha yölinishke mejbur bolghan iduq
Axirqi milliy armiye ofitsérining hayat kechmish yeküni
1949-Yili, 4-aydin kéyin, xitay kompartiyesining hakimiyet qurushi, özlirining iqtisadiy we igilikini qurushi shuningdek xelq'araliq siyasiy ornini tiklesh weziyiti shekillendi.
Ottura asiya rayonida, jümlidin Uyghur diyaridiki Uyghur ziyaliyliri arisida tonulghan edebiyatshunas, Uyghurshunas rabik ismayilof ependi 24-iyun küni almuta shehiride 84 yéshida wapat boldi.
Batur ershidinof: milliy armiye herbiy ofitsérlar mektipining siyasiy programmisi peqetla musteqilliq idi.
Milliy armiye bash qomandanliq shtabi öz armiyesining muntizimlishishi, küchiyishi we herbiy telim terbiye ishlirigha bashtin axiri yuqiri derijide ehmiyet bergen idi.
Almuta wilayitining Uyghur nahiyesige qarashliq chong aqsu yézisida "Atu paji'esi" ning qurbanlirini xatirilesh murasimi ötküzdi.
Xelq ichige tarqalghan 1944-1949-yilliridiki sherqiy türkistan jumhuriyiti we milliy armiyening köpligen süretlik xatiriliri arisida jelp qilarliq bir meshhur süret bar.
20-Esirning birinchi yérimidiki Uyghur qatarliq milletlerning milliy azadliq inqilabi mezgilide yashlar jenggiwarliq rohini jari qildurghan.
Buningdin 80 yil ilgiri, yeni 1937-1938-yilliri sowét ittipaqida insaniyet tarixidiki eng chong siyasiy teqiblesh heriketliri yüz bergen.
Bezi uchur wasitiliride Uyghur rayonidiki "Yépiq terbiyelesh merkez" lirini dehshetlik jazalash lagéri bolghan "Gulag" qa oxshatti.
Hazirqi zaman Uyghur edebiyatida tarixiy romanchiliq eng étibar bérilgen we oqurmenliri eng köp zhanirdur.
Özbékistan paytexti tashkentte yashawatqan özbékistan Uyghur yazghuchisi sultan jamal ependi öz ijadiy hayat musapisi heqqide toxtaldi.
Exmetjan qasimi qatarliq milliy inqilabning aliy derijilik siyasiy we herbiy rehberlirining biraqla qazagha uchrishi "Sirliq ayropilan hadisisi" dep ataldi.
Qazaqistan Uyghurliri buningdin 100 ilgiri yettisuda yüz bergen "Atu" qanliq paji'esini xatirilesh pa'aliyitige chong teyyarliqlar körmekte.
1960-1970-Yillardiki sowét-xitay reqiblik dewride bu ikki dölet arisida urush partlap qélish xewpi bir mezgillik jiddiylik peyda qilghan.
