Вал стрит журнили: “һуҗумчилар 6 саәткә йеқин вақит ичидә аз дегәндә 5 орунға һуҗум қилди”

Дүшәнбә күни сәһәрдә йәкән наһийисидә зор вәқә чиқип, онларчә киши һаятидин айрилған. Хитайниң шинхуа агентлиқи вәқә йүз берип, аридин бир күн өткәндин кейин бу һәқтә учур тарқатти. Шинхуа өз хәвиридә өлгән адәм санини 13 дәп елан қилған болсиму, әмма дуня уйғур қурултийи вәқәниң көлиминиң зорлиқини, өлгән, яриланған адәм саниниң хәвәр қилинғандинму көп болған болуши мумкинликини пәрәз қилмақта. Һазир йәкән наһийисидики йезиларға телефон алақиси раван әмәс болуп, телефонға чиққан бир қисим аһалиләрму өзлириниң вәқәдин хәвәрсизликини илгири сүрмәктә.

Уйғур қурултийи рәиси рабийә қадир ханим вәқәдин кейин дәрһал баянат берип, хитай һөкүмитини бастуруш сияситини дәрһал аяқлаштурушқа чақирди.

Бүгүн хитайниң шинхуа агентлиқи дүшәнбә күни сәһәрдә йәкәндә зор көләмлик вәқә болуп, он нәччә кишиниң өлгәнликини хәвәр қилди. Шинхуа өз хәвиридә, елишқу вә хаңди йезилирида бир қисим пичақлиқ һуҗумчиларниң сақчихана вә һөкүмәт биналириға һуҗум қилғанлиқини, 13 нәпәр пуқраниң өлгәнликини, 31 данә аптомобилниң уруп-чеқилғанлиқини хәвәр қилди. Игилинишичә, вәқә йүз бәргәндин кейин даириләр йәкән наһийисиниң қисқа учур йоллаш вә интернет тор мулазимитини дәрһал тақивәткән. Биз хәвәрни алғандин кейин тәрәп-тәрәптин йәкән наһийисигә қарашлиқ йезиларға телефон қилип әһвал игиләшкә тириштуқ. Йәкән наһийисидики көп қсим йезиларға қилған телефонимиз уланмиди. Әмма наһийә ичидин телефонимизға чиққан бир киши болса өзи йәкәндә ишләйдиғанлиқини, әмма вәқәдин хәвириниң йоқлуқини илгири сүрди. Бирақ бу кишиниң гепидин қариғанда, әслидә һейт күни әтигәндә мәктәп балилири мәктәпкә келип байрақ чиқириш мурасимиға қатнишишқа орунлаштурулған, бирақ даириләр туюқсиз уқтуруш чиқирип сәйшәнбә күни балиларни мәктәпкә йиғишни әмәлдин қалдурувәткән.

Биз йәнә йәкән даирисидики нурғун орунларға телефон қилған болсақму телифон уланмиди, уланған номурдики кишиләр болса вәқә һәққидә җаваб бериштин өзини тартти. Йәкәндики вәқәниң көлими вә униң һәқиқий җәрянлири һәққидә хитай һөкүмити һазир шинхуа агентлиқидин башқа һечқандақ учур мәнбәси бу һәқтә хәвәр тарқатмиди. Даириләрниң һазир йәкән наһийисини қаттиқ қамал астиға алғанлиқи мәлум. Дуня уйғур қурултийи баянатчиси дилшат ришит өзлиригә кәлгән хәвәрләрдә чиқимниң интайин еғирлиқиниң мәлум болуватқанлиқини ейтти.

Дуня уйғур қурултийи рәиси рабийә қадир ханим болса вәқә һәққидә дәрһал баянат берип, хитай тәрәпни салмақ болуп, вәқәдә һәддидин зиядә күч қоллиништин сақлинишқа вә уйғурларға йүргүзүватқан системилиқ бастуруш сияситини аяғлаштурушқа чақирди.

Йәкәндә йүз бәргән вәқә дәрһал хәлқарадики мәтбуатларниму өзигә җәлп қилди. Америкидики вал стрит журнили бу һәқтә тарқатқан хәвиридә ейтишичә, хитайдики бир тор бәттә тарқалған материялда вәқә һәққидә “дүшәнбә күни сәһәрдә һуҗумчилар 6 саәткә йеқин вақит ичидә аз дегәндә 5 орунға һуҗум қилди, һуҗумчилар вәқә мәйданиға әвәтилгән 90 кишилик һәрбий қошуниғиму туюқсиз һуҗум қилди, хитай қисимлири һуҗумчилардин 16 нәпирини етип ташлиди” дәп йезилған. Вал ситрит журнили бу хәвәрниң тоғрилиқини дәлилләш үчүн елишқу йеза сақчиханисиға телефон қилғинида, телефонға җаваб бәргән сақчи юқирида ейтилғанларниң растлиқини, әмма өзлириниң вәқә һәққидә башқа мәлумат берәлмәйдиғанлиқини ейтқан. У сақчи йәнә, һазир вәқә сәвәбидин йәкән тәвәсидә интернет тори вә қисқа учур йоллашниң тохтитиветилгәнликини билдүргән.

Игилинишичә, йәкәндә һазир вәзийәт қаттиқ җиддий икән. Вал стрит мухбириниң телефониға җаваб бәргән бир меһманхана хизмәтчиси адәттә һейт күни кочида миғ-мих адәм болидиғанлиқини, әмма һазир кочида бирму адәм йоқлуқини ейтқан. Дуня уйғур қурултийи болса бүгүнки баянатида, хитайни, районда муқимсизлиққа, наразилиққа сәвәб болуватқан беисм сиясәтлирини дәрһал аяқлаштурушқа, хәлқара мустәқил органларниң вәқәләр үстидин мустәқил тәкшүрүш елип беришиға рухсәт қилишқа чақирди. Улар йәнә, йәкәндики вәқәниң салмиқиниң еғирлиқини әскәртип туруп, хәлқара җамаәтни вәқәгә көңөл бөлүшкә вә хитай һөкүмитиниң вәқәни бир тәрәп қилиш усулиға диққәт қилишқа чақирди.

Биз вәқәниң тәпсилати һәққидики учурларни давамлиқ игиләшкә тиришимиз.