Күнәс наһийәсидики хитай сақчилири йәр дәвагири қасимҗан авутни қаттиқ урған

Күнәс наһийәсиниң тоқай йезисидики уйғур деһқанлири ата-бовилиридин тартип терип кәлгән йәрлирини сақлап қелиш үчүн әң ахирқи чәккичә тиришчанлиқ көрсәткән. Һалбуки, наһийәлик парткомниң сақчиларни ишқа селип зорлуқ күч ишлитиши нәтиҗисидә қолида төмүрниң сунуқи йоқ йәрлик деһқанлар йәрдин ибарәт "алтун қозуқ" идин айрилишқа мәҗбур болған.

Радиомиз зияритини қобул қилған қасимҗан авут мәзкур кәнттики уйғур деһқанлириниң бири. У акиси һашимҗан авут билән бирликтә терилғу йәрлирини сақлап қелиш, пәқәт болмиғанда йетәрлик төләмгә еришиш үчүн бар имканийити билән тиришчанлиқ көрсәткән. Вәһаләнки, уларниң ахирқи тиришчанлиқи кәнттики 17 нәпәр деһқанниң коллектип тутқун қилинип 15 күндин солақта йетиши билән җавабланған.

Техи йеқиндила солақтин чиққан қасимҗан авут өз бешидин өткүзгән ечинишлиқ қисмәтләрни радио аңлиғучиларға мундақ баян қилди:
"йәрлиримизни мәҗбурий түрдә тартип алғандин кейин, акам башлиқ деһқанлар әрз қилип бармиған йери қалмиди. Әмма қилған әрз-шикайәтләрниң һеч бир нәтиҗиси болмиди. Мән һеч болмиса йәрлиримиздики чоң болуп қалған көчәтләрни болсиму кесивалай дәп етизға чиққан идим. Бу вәқә бу йил 4-айниң 6-күни болған иш. Шу күни наһийәлик сиясий қанун комитетиниң секретари шү вейчаң сақчиларни ишқа селип акам башлиқ бирмунчә деһқанларни тутуп кетипту. Мән етизда болғачқа билмәй қаптимән. Бир чағда шү вейчаң сақчиларни башлап келип, ‹авуни тутуңлар, деһқанларни башлап иш териватқанларниң бир беши шу!' дәп варқириди. Сақчилар етилип келип икки қолумни арқамға қайриғиничә бешимға йәткүзәй деди, андин дүмбәмдин тәпти. Мән ‹һәрқанчә болсиму адәм урмаңлар' десәм, мениң гепимгә писәнтму қилмай сөрәп елип маңди."

Қасимҗан йәнә мунуларни билдүрди:
"сақчилар шү вейчаңниң буйруқи билән мени бир идариниң ичидики халий бир җайға сөрәп елип кирди. Шү вейчаң буйруқ берип уйғур вә қазақ сақчиларни бу йәрдин чиқиривәтти. Андин икки нәпәр хәнзу сақчини елип кирип мени думбалашқа башлиди. Сақчиларниң айиқиниң учида учлуқ төмүр наһал болидикән, ашу наһаллиқ аяғлири билән бешимға қаттиқ тәпкән иди, шуан бешимниң чеки аҗрап йүз-көзүм қанға боялди. Мән бешимни икки қолум билән тосушқа тириштим. Улар қолумни наһаллиқ аяқ билән дәссиди, андин тола тепип бир путумниң булҗуң гөшини аҗритивәтти. Улар бир қетим уруп һарғандин кейин шү вейчаң маңа қарап, ‹сақчи адәм урдиму?' дәп сориди. Мән ‹урди' дейишимгә, улар иккинчи қетим йопурулуп келип қайта думбалиди. Андин йәнә ‹сақчи адәм урдиму?' дәп қайтилап сориди. Мән ‹мана уруватисиләрғу!?' десәм, улар йәнә бир қетим урди. Мән таяқ зәрбисидин өлүп кетидиған охшаймән дәп үчинчи қетим сориғанда, ‹яқ, сақчи урмиди!' дедим. Шу чағдила шү вейчаң уруштин тохтап, ‹мана, бу гепиң болиду, бирав сориса мушу гәпни дәйсән, болмиса көргүлүкүң бар!' дәп мени солақханиға апирип ташлашти."

У сөзини давамлаштуруп йәнә мундақ деди:
"солақханида пүтүн бәдәнлирим ешип, көкирип орнумдин туралмай қалдим. Ахири сақчилар мени дохтурханиға давалатқили елип барди. Путумниң булҗуң гөши аҗрап кәткәчкә дохтур у йәрни таңди. Мән бешимниң зиңилдап ағриватқанлиқини, бурун сөңикимниң сунуп кәткәнликини ейтип дохтурниң тәкшүрүп беқишини тәләп қилдим. Әмма сақчилар "бизгә пәқәтла путуңни таңдуруш һәққидә буйруқ бар, қалған йериң билән бизниң каримиз йоқ " дәп мени дохтурханидин мәҗбурий солақханиға қайтуруп кәлди. 15 Күн ичидә бәдәнлиримниң ишиқи йенип болалмиди. Бешимниң зиңилдап ағришиму тохтимиди. Мана солақханидин бошинип чиққандин кейин андин бешимни тевипқа таңдурдум, лекин ағриқи техичә тохтимиди."

Қасимҗан ахирида йәнә мунуларни тәкитлиди:
"тоқай кәнтидә нурғун кишиләр шү вейчаңниң буйруқи билән таяққа тутулди. Таяқ йегүчиләр ичидә аяллар һәтта 70 яшқа берип қалған момайларму бар. Ризвангүл исимлик бир аялни уруп қолини сундурувәтти. Биз бу дәрдимизни кимгә дәймиз? әрз қилайли десәк, күнәстики һөкүмәт орунлириниң һәммиси шү вейчаңниң еғизиға қарайдиғанлар турса!? мән 4-айниң 22-күни акам вә башқа 16 нәпәр деһқан билән биллә солақтин бошинип чиқтим. Һазирғичә бешимниң ағриқи сақайғини йоқ."

Тәпсилатини аваз улиништин аңлиғайсиз.

Буни бесиш арқилиқ, пикриңизни йезиң

• Принт
• Һәмбәһр
• Әвәтиш

Барлиқ пикир - баянларни көрүш.

• Бүгүнки аңлитиш
• Илгирики аңлитишлар